Chả thế mà có nhiều người lớn tiếng phê bình sách giáo khoa lớp 3 bao nhiêu năm nay ra đời, biết bao nhiêu lần tái bản mà không hiểu sao vẫn cứ:
“Bờ cây chen chúc lá
Chùm giẻ treo nơi nào?
Gió về đưa hương lạ
Cứ thơm hoài, xôn xao!”
Thật ra cây hoa giẻ (lan tua) thuộc họ Na với tên gọi khác là nồi côi. Cây mọc hoang trên các đồi cây ven rừng hoặc được trồng làm giàn leo cây cảnh ở các biệt thự. Hoa giẻ luôn thấy xuất hiện trong đĩa hoa cúng trên bàn thờ tổ tiên vào ngày rằm, mồng một, lễ tết.
Cũng có người gọi là hoa giẻ nhưng giải thích thì nghe lại thô thiển quá. Là họ bảo cánh hoa nó rũ xuống, lòa xòa nhìn... như cái giẻ lau!
Nhưng thật sự đó là hoa giẻ, một loài hoa có mùi hương đặc biệt, khác hẳn những hoa cùng họ như hoàng lan mặc dù thoáng nhìn hơi nhang nhác.
Trong hồi ức "Tôi và làng tôi" của nhà văn Lê Bá Thự thì hoa giẻ có một đời sống rất đỗi thân thương, gắn bó từ tuổi thơ cho đến tuổi cập kê. Ông chia sẻ rằng, có nhiều loài hoa tuy là hoa dại, nhưng vẫn đẹp và kiêu sa, cho tuổi thơ ông món ăn tinh thần. Hoa mua, hoa sim màu tím là những loài hoa như vậy.
Tuy nhiên, có một loài hoa đã thành biểu tượng tình yêu đầu đời nhà văn, đó là hoa giẻ. Giẻ là loài cây leo, lá hình bầu dục, cánh hoa giẻ dài và dày, màu vàng lục, hương thơm rất đặc trưng. Cũng như nhiều loài cây khác, cây giẻ thường mọc trong các bụi rậm. Hoa giẻ khi chín vàng toả hương rất thơm, hương thơm rất đặc trưng, nên rất dễ nhận ra. Ngửi thấy mùi thơm của hoa giẻ là biết ngay đâu đó quanh nơi ta đứng có cây hoa giẻ. Tìm là thấy ngay.
“Chúng tôi thường hái hoa giẻ cài vào nón, nhất là con gái, hương thơm hoa giẻ bám theo chúng tôi suốt ngày. Khi không đội nón thì cho hoa giẻ vào túi áo, người đi đâu hương thơm theo người đến đó. Kể cả khi ngủ trên giường. Hoa giẻ cho vào túi áo có thể thơm hai ba ngày liền. Lũ trẻ chăn bò chúng tôi có cả con trai lẫn con gái. Bọn con trai thường tìm hoa giẻ, hái tặng bạn gái của mình. Tôi cũng vậy”. Và chính hoa giẻ thời chăn bò ở quê đã cho ông cái tứ để sáng tác bài thơ “Hoa giẻ” mà nhạc sĩ Nguyễn Tiến đã phổ nhạc:
"Thuở còn đi chăn trâu
Bốn mùa mặc áo nâu
Tôi thích tìm hoa giẻ
Một loài hoa thơm lâu.
Hoa giẻ đượm sắc vàng
Tôi hái hoa tặng nàng
Nàng cài hoa lên tóc
Nàng đẹp tôi ngỡ ngàng"
Bây giờ người ưa thích trồng hoa, chăm sóc cây cối lại truyền tay nhau bí quyết mua hạt giống, nuôi dưỡng và nhân giống loài hoa này vì mùi hương rất dễ chịu, ngửi nó ai cũng cảm thấy như thanh lọc tâm hồn vậy. Nhà chỉ cần một chậu hoa giẻ thôi, trong phòng chỉ cần một đĩa hoa giẻ thôi, là cảm thấy như đang sống giữa cánh đồng mênh mông hương đồng cỏ nội.