Vào tháng 11 năm 2019, hàng trăm người Ấn Độ đã xuống đường ở New Delhi để phản đối mức độ ô nhiễm không khí, sau khi thành phố bị bao phủ trong một đám mây màu vàng sẫm trong vài ngày.
Ô nhiễm không khí đạt mức cao kỷ lục, buộc các trường học phải đóng cửa và các chuyến bay phải chuyển hướng. Các thành phố khác ở miền bắc Ấn Độ cũng bị ô nhiễm tương tự.
Bốn tháng sau, khi lệnh giới nghiêm toàn quốc ở Ấn Độ bắt đầu có hiệu lực vào ngày 22 tháng 3, bầu trời Thủ đô New Delhi đã dần sáng tỏ.
Dữ liệu cho thấy rằng các thành phố chính đang ghi nhận mức độ thấp hơn của các hạt vi mô có hại có tên là PM 2.5 và nitơ dioxide, được phát hành bởi các phương tiện và nhà máy điện.
PM 2.5, đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet, được coi là đặc biệt nguy hiểm vì nó có thể đâm sâu vào phổi và đi vào các cơ quan khác và máu, gây nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe.
Theo báo cáo chất lượng không khí thế giới năm 2019 của IQAir AirVisual, sự sụt giảm đột ngột của các chất ô nhiễm và bầu trời xanh tiếp theo báo hiệu một sự thay đổi mạnh mẽ đối với Ấn Độ - nơi có 21 trong số 30 thành phố ô nhiễm nhất thế giới.
Tại thủ đô New Delhi, dữ liệu của chính phủ cho thấy nồng độ trung bình của PM 2.5 đã giảm 71% trong không gian một tuần - giảm từ 91 microgam trên mét khối vào ngày 20 tháng 3, xuống 26 vào ngày 27 tháng 3, sau khi khóa máy bắt đầu. Tổ chức Y tế Thế giới coi bất cứ điều gì trên 25 là không an toàn.
Dữ liệu từ Ủy ban kiểm soát ô nhiễm trung ương (CPCB), một phần của Bộ Môi trường Ấn Độ, đã được Trung tâm nghiên cứu về không khí sạch và năng lượng (CREA) đối chiếu.
Nitrogen dioxide đã tăng từ 52 mỗi mét khối xuống còn 15 trong cùng kỳ - cũng giảm 71%. Mumbai, Chennai, Kolkata và Bangalore cũng đã ghi nhận sự sụt giảm trong các chất gây ô nhiễm không khí này.
Trong ba tuần đầu tiên của tháng 3, nồng độ nitơ dioxide trung bình đã giảm 40-50% tại các thành phố Mumbai, Pune và Ahmedabad, so với cùng kỳ năm 2018 và 2019, Gufran Beig, nhà khoa học thuộc Hệ thống không khí cho biết. Nghiên cứu và dự báo chất lượng và thời tiết (SAFAR) thuộc Bộ Khoa học Trái đất của Ấn Độ.
"Lượng khí thải nhiên liệu hóa thạch giảm do (ngành) vận tải và sự chậm lại trong các hoạt động liên quan đến khí thải khác đang dần làm giảm các chất ô nhiễm không khí", Beig nói.
Mức độ ô nhiễm giao thông trong một ngày thấp nhất trong hồ sơ, phân tích từ CREA cho biết. Các chất gây ô nhiễm nguy hiểm khác, PM2,5 và PM10 lớn hơn, có đường kính dưới 10 micromet, cũng giảm mạnh, báo cáo cho biết thêm.
Sunil Dahia, một nhà phân tích tại New York cho biết: "Rất có khả năng ngay cả kỷ lục ngày 22 tháng 3 sẽ bị phá vỡ và chúng ta đang chứng kiến không khí ngày càng sạch hơn khi các ngành công nghiệp, giao thông và sản xuất năng lượng và nhu cầu đang giảm trên toàn quốc".
Cuộc khủng hoảng covid-19 cũng mang đến cho Ấn Độ cơ hội đầu tư vào một tương lai năng lượng sạch, Dahia từ Care for Air cho biết.
“Ấn Độ là một quốc gia có nhiên liệu hóa thạch cao”, Dahia nói. “Để giải quyết ô nhiễm, chúng ta cần phải giải quyết điều đó.Khi chúng tôi thoát ra khỏi ổ dịch, sẽ rất thú vị để xem liệu chúng tôi có đầu tư tiền vào tương lai sạch hơn hay không. Do chúng tôi tăng cường các ngành công nghiệp chuyên sâu dựa trên nhiên liệu hóa thạch cũ, hoặc chúng tôi hướng tới các lựa chọn bền vững hơn."
Những tác động của việc sống trong điều kiện ô nhiễm tồi tệ một thời gian dài đã để lại một vấn đề tiềm ẩn cho người dân Ấn Độ, một lỗ hổng tiềm ẩn đối với đại dịch covid-19, một bệnh hô hấp nghiêm trọng.
Ấn Độ là một trong những nước có tỷ lệ mắc bệnh hô hấp cao nhất thế giới và số ca mắc bệnh lao cao nhất thế giới. Tổn thương phổi lan rộng như vậy có khả năng làm tăng nguy cơ liên quan đến covid-19.
Theo WHO, người già và những người mắc bệnh nội khoa từ trước đến nay, bao gồm cả hen suyễn, dường như có nguy cơ cao bị bệnh nặng hơn với virus.
Trên toàn cầu, các trường hợp tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí có tỷ lệ đại dịch, với 7 triệu ca tử vong mỗi năm, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết.