Văn bản liệu có phù hợp?
Các doanh nghiệp kinh doanh và chế biến bột mì tại TP. Hồ Chí Minh vừa nhận được văn bản Chi cục Kiểm dịch thực vật các vùng (thuộc Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NN&PTNT) với nội dung thực hiện chỉ đạo của Cục Bảo vệ thực vật, bắt đầu từ ngày 01/11/2018 các lô vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật bị nhiễm cỏ dại Cirsium Arvense sẽ bị xử lý theo hình thức tái xuất.
Đặc biệt là quyết định này cũng quy định tạm ngưng nhập khẩu các loại vật thể bị nhiễm loại cỏ dại này. Điều này đã làm các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp có liên quan đến bột mì, họ bức xúc, vì quy định như vậy đồng nghĩa với việc cấm không cho nhập khẩu hầu hết lượng lúa mì mà các doanh nghiệp đang hoạt động, gây thiệt hại rất lớn cho doanh nghiệp, người lao động và các hoạt động dịch vụ đi kèm của các doanh nghiệp khác.
Theo bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Đại diện phía Cục Bảo vệ thực vậtcó khẳng định phải cấm nhập khẩu lúa mì chứa cỏ Cirsium Arvense. Tuy nhiên, chúng tôi nghĩ rằng, việc quy định "cấm" thì rất đơn giản, nhưng phải làm sao để giảm thiểu tối đa nhất thiệt hại cho cộng đồng doanh nghiệp trong nước, cũng như người dân Việt Nam nói chung mới là vấn đề cốt lõi cần xử lý”.
Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng ban Quản lý An toàn thực phẩmTP. Hồ Chí Minh, trước khi có văn bản, cần phải nghiên cứu cho kỹ lưỡng sau đó mới có văn bản mang tính pháp lý để áp đặt; chưa rõ mà đưa ra thì rất thiệt hại cho doanh nghiệp, trong khi hàng chục năm nay chúng ta đều nhập lá mì mà không có chuyện gì xảy ra.. Thời gian ngày 1/11 là rất gần, doanh nghiệp không thể xoay xở kịp. Đây là rào cản, vướng mắc nếu không tháo gỡ thì doanh nghiệp sẽ bị thiệt hại nặng nề.
Cũng theo bà Phong Lan, chúng tôi chỉ nhận được các công văn Chi Cục bảo vệ thực vật vùng, nội dung nói thực hiện sự chỉ đạo của Cục bảo vệ thực vật, như vậy là vi pháp pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Đúng ra Cục Bảo vệ Thực vật cần tham mưu cho Bộ NN&PTNT ban hành, Cục Bảo vệ Thực vật chỉ thực hiện lệnh cấm khi có tình huống khẩn cấp, và việc này không phải là khẩn cấp chỉ việc nhập, xuất của doanh nghiệp đã diễn ra từ hàng chục năm nay, đặc biệt là chưa có nghiên cứu, thí nghiệm nào về thiệt hại nên cũng không xem là tình huống khẩn cấp được.
ThS Nguyễn Hoàng Dũng- Chuyên gia kinh tế, Giám đốcNghiên cứuvà Phát triển ViệnKinh tế và Quản lý TP. Hồ Chí Minh đề nghị, cần hủy bỏ văn bản này, chứ không phải xin lùi, vì không có cơ sở pháp lý, cơ sở khoa học, không có cơ sở đánh giá về thiệt hại kinh tế, trong khi đó, nếu được áp dụng ai đền bù thiệt hại cho doanh nghiệp, cho người lao động, cho các nhà máy, cho người tiêu dùng..?
Các doanh nghiệp bức xúc vì lệnh cấm nhập lúa mì và đề nghị cần hủy bỏ quy định thiếu cơ sở khoa học nàyÝ kiến của ông Lê Văn Vu, Phó Tổng Công ty Bột mì Bình Đông, cho rằng: “Luật pháp quy định thì doanh nghiệp phải chấp hành nhưng cũng cần phải có lộ trình, khuyến cáo, nghiên cứu chắc chắn”.
“Doanh nghiệp có những sản phẩm không thể thay thế được lúa mì. Vừa rồi, chúng tôi có đặt vấn đề mua hàng không có hạt cỏ, giá cao hơn cũng được nhưng đối tác trả lời chúng tôi chỉ có vậy, mua không mua thì thôi. Nói chung là rất khó khăn cho doanh nghiệp thay thế. Quy định này gây khó cho sự cạnh tranh sản phẩm tương tự với doanh nghiệp nước ngoài, Hàng hóa của Việt Nam làm sao có thể cạnh tranh được với doanh nghiệp các nước họ không cấm”, Ông Vu lo lắng!.
Quy định gây khó cho doanh nghiệp
Kiến nghị tại buổi tạo đàm, ông Phan Công Cường, đại diện Công ty Cổ phần Việt Nam Kỹ Nghệ Bột Mì – Vikybomi cho biết: “Việc cấm nhập khẩu ảnh hưởng rất lớn đến việc kinh doanh của chúng tôi, hiện tại hàng tháng chúng tôi sử dụng đến 60.000 tấn lúa mì nhập khẩu. Nếu áp dụng quy định này chúng tôi sẽ không có nguồn nguyên liệu dể sản xuất, dẫn tới nguy cơ phải ngưng hoạt động, giải thể công ty”.
Theo tìm hiểu của ông Cường, hạt cỏ này hầu không có gây hại gì cho con người cả, khi về nhà máy có khâu phân loại, hạt này sẽ bị loại bỏ. Loại cỏ này sống xem với cây lúa mì, tức là nó chung khí hậu thổ nhưỡng với lúa mì, trong khi đó khí hậu nhiệt đới Việt Nam hầu không trồng được loại lúa mì nên có thể loại cỏ này không phát triển ở khí hậu, thổ nhưỡng ở Việt Nam. Ông Cường đề nghị, cần có thí nghiệm khoa học để biết loại hạt cỏ này có thể sinh sôi nảy nở được khí hậu Việt Nam hay không, trước đưa ra lệnh cấm.
Đồng quan điểm trên, ông Phan Thanh Hiếu, Phó Giám đốc Giám đốc Công ty Cổ phần bột Bình An cho rằng: “Nếu không cho nhập lúa mì vì hạt cỏ dại, thì cũng phải cho chúng tôi thời gian để tìm kiếm nguồn hàng, chứ bất ngờ như thế này thì làm sao chúng tôi có thể xoay xở được, trong khi các doanh nghiệp đã ký hợp đồng mua hàng hóa với khách hàng rồi”.
Cục Bảo vệ Thực vật đưa ra lý do là nhiễm cỏ cho đất đai, nhưng theo ông Hiếu là vấn đề này ít xảy ra, và ông Hiếu cũng chưa nghe nhiều và cũng chưa thấy báo cáo nghiên cứu nào về vấn đề này cả. “Nếu chưa khẳng định được cỏ đó, nên dừng ngay lại, để tìm hiểu, cùng với doanh nghiệp nghiên cứu thì lúc đó hãy đưa ra lệnh cấm cũng chưa muộn”, ông Hiếu đề nghị.
FFA sẽ tổng hợp ý kiến kiến nghị tại buổi tọa đàm gửi cơ quan chức năng tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệpĐại diện một doanh nghiệp khác cho biết, đối với doanh nghiệp thì lúa mì là cơ sở sống còn của doanh nghiệp, nên không cho nhập khẩu lúa mì thì không thể nào hoạt động được. Không những thế, nếu lệnh cấm đưa ra thì sẽ phải chịu phạt cọc rất lớn, vì trước khi đàm phán mua các doanh nghiệp đã đặt cọc tiền từ trước rồi. Quy định làm cho doanh nghiệp rất khó khăn đi tìm nguồn hàng mới. Trong khi người dân không thể nào thay thế ngay sản phẩm khác được.
Bà Huỳnh Kim Chi, Chủ tịch HĐQT công ty Liên doanh bột Quốc tế cho biết: “Chúng tôi đang tiến hành nhập lô hàng trị giá 300 tỷ về nước. Quy định gấp như vậy nếu hàng về trễ hơn ngày quy định có hiệu lực một vài ngày thì sao? Đề nghị Nhà nước cần có điều chỉnh hợp lý để doanh nghiệp chúng tôi tồn tại”.
Theo ông Phạm Văn Bình, đại diện Công ty Tân Long: Kết quả phân tích, tỷ lệ hạt cỏ này ít; chưa có thống kê khu vực nào, hay cánh đồng nào bị xâm lấn nghiêm trọng vì hạt này, mà chúng ta đã nhập mấy chục năm nay, nên khả năng xâm lấn của hạt cỏ này rõ ràng là chưa nghiêm trọng. Nhưng nếu lệnh cấm này thực hiện sẽ anh hưởng ngay đến hàng triệu người dân, bởi khi cấm thì giá thành sản phẩm sẽ tăng lên,.../.
