Liệu có "lỡ hẹn" mục tiêu phát triển 1 triệu doanh nghiệp trong 2020?

Trong 4 tháng đầu năm 2020, do ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, số lượng doanh nghiệp thành lập mới giảm rõ rệt so với năm trước. Bên cạnh đó, hàng loạt các chỉ số khác như vốn đăng ký, lao động cũng giảm theo. Như vậy, mục tiêu đạt 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020 liệu có khả thi?

138.139 doanh nghiệp thành lập mới trong 2019

Sáng 28/4/2020, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) tổ chức Họp báo công bố Sách trắng hợp tác xã và Sách trắng doanh nghiệp Việt Nam năm 2020.

Theo đó, để đáp ứng yêu cầu của Chính phủ, các nhà quản lý, nghiên cứu sử dụng thông tin phục vụ mục tiêu phát triển doanh nghiệp cả nước và các địa phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ đạo Tổng cục Thống kê chủ trì biên soạn và công bố Sách trắng doanh nghiệp Việt Nam thường niên kể từ năm 2019.

Tại họp báo, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm đã giới thiệu các nội dung chính về 2 cuốn Sách trắng quan trọng này.

Đánh giá về môi trường kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam, Tổng cục Thống kê cho biết, năm 2019, tăng trưởng kinh tế đạt 7,02%, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát thấp nhất trong 3 năm qua. Kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa vượt mốc 500 tỷ USD.

Môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện thu hút nhiều doanh nghiệp thành lập mới và đầu tư nước ngoài, số người có việc làm tăng. Tỷ lệ thất nghiệp, thiếu việc làm giảm, thu nhập của người lao động tăng lên.

sách trắng doanh nghiệp
Sách trắng doanh nghiệp Việt Nam năm 2020 đáp ứng yêu cầu của các nhà quản lý, nghiên cứu, sử dụng thông tin phục vụ mục tiêu phát triển doanh nghiệp cả nước và các địa phương

Tính đến ngày 31/12/2019, cả nước có 758.610 doanh nghiệp đang hoạt động, tăng 6,1% so với cùng thời điểm năm 2018. Về mật độ, bình quân có 7,9 doanh nghiệp đang hoạt động trên 1.000 dân.

Cũng theo mốc thời gian trên, số doanh nghiệp thành lập mới là 138.139 doanh nghiệp, tăng 5,2% so với năm 2018; số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động là 39.421 doanh nghiệp, tăng 15,9%.

“Có thể thấy môi trường sản xuất kinh doanh năm 2019 rất thuận lợi, rất tốt. Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động đạt mức cao nhất trong giai đoạn 2014-2019”, ông Nguyễn Bích Lâm thông tin.

Ngoài ra, Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm còn cho biết, tổng số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có đăng ký là 28.731 doanh nghiệp; số doanh nghiệp chờ giải thể là 43.711 doanh nghiệp; số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể là 16.840 doanh nghiệp.

Theo số liệu điều tra và cập nhật của ngành thống kê tại thời điểm 31/12/2018, số doanh nghiệp đang hoạt động có kết quả sản xuất kinh doanh là 610.637 doanh nghiệp. Trong đó, có 269.169 doanh nghiệp kinh doanh có lãi, 45.737 doanh nghiệp kinh doanh hòa vốn và 295.731 doanh nghiệp kinh doanh lỗ.

Tổng nguồn vốn sử dụng cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đang hoạt động có kết quả sản xuất kinh doanh tại năm 2018 đạt 38,93 triệu tỷ đồng. Thu nhập bình quân tháng của một lao động tại các doanh nghiệp này năm 2018 đạt 8,82 triệu đồng, tăng 6,6% so với năm 2017.

Trước những tác động tiêu cực của dịch Covid-19 trong năm 2020, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm cho rằng cần khai thác và phát triển thị trường nội địa: nâng cao sức tiêu dùng trong nước, đẩy mạnh sản xuất, tăng cường số hóa trong doanh nghiệp... để thúc đẩy phát triển doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, cơ cấu lại thị trường xuất nhập khẩu và cơ cấu khu vực doanh nghiệp để kết nối, nâng cấp chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp là rất khó

Chia sẻ với báo chí bên lề Họp báo công bố Sách trắng hợp tác xã và Sách trắng doanh nghiệp Việt Nam năm 2020, Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm chia sẻ, mục tiêu đạt 1 triệu doanh nghiệp mới trong năm 2020 là rất khó khăn, thậm chí là không đạt được.

Bởi theo ông Nguyễn Bích Lâm, số liệu Tổng cục Thống kê điều tra trong 4 tháng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới giảm, chỉ bằng 86,8% so với 4 tháng của năm 2019.

Vốn đăng ký cũng chỉ bằng 82,1%, đăng ký về lao động chỉ đạt 70,3% so với 4 tháng đầu năm 2019. Vốn đăng ký bình quân trên một doanh nghiệp cũng giảm, chỉ còn 94,3% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy doanh nghiệp quay trở lại hoạt động tăng 2,1%, nhưng theo ông Lâm, con số này vẫn thấp hơn rất nhiều so với năm trước. Doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh có thời hạn vì một số lý do như ngừng để đầu tư mở rộng, hay thay đổi ngành nghề... lại tăng 33,6%.

Trong khi đó, số doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ giải thể lại giảm còn 80,8% so với năm trước. Doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể 96,2%.

sách trắng doanh nghiệp
Tổng Cục trưởng Nguyễn Bích Lâm nhìn nhận, năm 2020, do chịu ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, mục tiêu phát triển 1 triệu là rất khó khăn, thậm chí là không đạt được

Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm nhận định, những con số trên cho thấy mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp đến năm 2020 là rất khó thực hiện. Năm nay, con số thành lập doanh nghiệp mới có kỷ lục cũng chỉ đạt tới 900.000 doanh nghiệp. 

Song theo quan điểm của những người làm thống kê, số lượng doanh nghiệp chỉ là 1 khía cạnh trong bức tranh phát triển chung. Một trong các yếu tố quan trọng phải là doanh nghiệp thành lập ở khu vực kinh tế nào, ngành nghề kinh tế nào và đồng thời quy mô doanh nghiệp ra sao.

“Trong bối cảnh kinh tế 4.0 và sự ảnh hưởng của dịch bệnh, Chính phủ đang có đề án đẩy mạnh kinh tế số, do vậy, doanh nghiệp thành lập cần phù hợp với xu hướng phát triển của thời đại chứ không phải tập trung vào nhà hàng, khách sạn. Bởi ngành dịch vụ này cũng chỉ có ngưỡng giới hạn”, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho hay.

Mới đây, Tổng cục Thống kê đã điều tra trực tuyến online với hơn 126.000 doanh nghiệp để phản ánh về đánh giá của doanh nghiệp. Trong đó sẽ làm rõ 3 vấn đề: Đánh giá thực trạng tình hình doanh nghiệp bị ảnh hưởng do dịch Covid-19; doanh nghiệp cần hỗ trợ gì; hiệu quả tác động chỉ thị 11 ban hành trong thời điểm dịch.

Đây là tiền đề để Chính phủ đưa ra những chính sách hỗ trợ thiết thực nhất tới doanh nghiệp trong thời gian tới.

Hạ An