Đó là nhận định của ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) tại Hội thảo “Công tác phối hợp bảo vệ người tiêu dùng và quyền sở hữu trí tuệ từ môi trường mạng đến thị trường trong khu vực châu Á”.
Sự kiện do Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) phối hợp với Hiệp hội chống hàng giả quốc tế (REACT) tổ chức hôm 10/1/2019 tại Hà Nội.
Tổng cục trưởng đánh giá, trong những năm gần đây, thế giới chứng kiến sự phát triển bùng nổ của thương mại điện tử, năm 2019 doanh thu đã vượt 2000 tỷ USD và xu hướng sẽ tiếp tục phát triển mạnh ở nhiều quốc gia trong thời gian tới, trong đó có Việt Nam.
Thương mại điện tử phát triển nhanh chóng mang lại nhiều lợi ích cho thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, người tiêu dùng mua sắm tiện lợi hơn, giá cả rẻ hơn, giúp doanh nghiệp đa dạng kênh phân phối, tiếp cận thị trường, giảm chi phí...
Tuy nhiên, chính yếu tố trực tuyến đã và đang tạo ra những thách thức cho việc xây dựng khuôn khổ pháp lý hiệu quả để quản lý hoạt động thương mại điện tử cũng như việc thực thi ngăn chặn các gian lận thương mại, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và bảo vệ người tiêu dùng, ông Linh nhận định.
Ông Ronald Brohm, Giám đốc điều hành REACT cho rằng, hàng giả đang trở thành một vấn nạn nghiêm trọng tại khu vực châu Á Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam. Trên thế giới, 3,3% tổng sản lượng kinh doanh bị ảnh hưởng bởi hàng giả. Hàng giả diễn ra ở mọi nơi, trên môi trường mạng và cả ở ngoài thực tế.
“Chính vì vậy, cần có sự chung tay của các lực lượng chức năng cũng như doanh nghiệp mới có thể giải quyết và ngăn ngừa tình trạng trên”, Giám đốc điều hành REACT nhấn mạnh.
Để tăng cường kiểm soát, thực thi đấu tranh ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng, gian lận thương mại thông qua môi trường thương mại điện tử, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn, ông Ronald Brohm đề xuất, Việt Nam cần thay đổi và hoàn thiện cơ chế quản lý và quan trọng hơn nữa cần tăng cường áp dụng khoa học công nghệ hiện đại.
Thách thức ngăn chặn hàng giả trên thương mại điện tử
Chia sẻ về những khó khăn trong công tác chống hàng giả, hàng nhái trên môi trường thương mại điện tử, đại diện Hải quan Hàn Quốc cho biết, tại Hàn Quốc 69% số hàng bị thu giữ tại khu vực Hải quan nước này liên quan đến các gói hàng nhỏ.
Đặc biệt là sản phẩm của các thương hiệu lớn để từ đó đưa ra nhận định, đánh giá về chất lượng các sản phẩm được gửi qua đường bưu kiện có vi phạm hay không.
“Tại Hàn Quốc, đối tượng vi phạm sử dụng hình thức gửi bằng những gói hàng nhỏ để tránh nguy cơ tịch thu nhiều. Điều này đã gây khó khăn cho chúng tôi trong quá trình thực thi nhiệm vụ bởi các nhân viên hải quan không thể nào kiểm tra tất cả gói hàng được gửi.
Đó là chưa kể, một số đối tượng cố tình thể hiện những lỗi rõ rệt để Hải Quan tập trung kiểm tra, từ đó phân tâm dẫn đến không đủ thời gian để kiểm tra các gói hàng khác”, đại diện Hải quan Hàn Quốc chia sẻ.
Ở nước nhà, ông Hoàng Đại Nghĩa, Đội trưởng Đội QLTT số 1 - Cục QLTT Hà Nội cho biết, hiện nay, nhiều cơ sở kinh doanh đã lựa chọn, sử dụng các ứng dụng di động, nhất là các mạng xã hội như Facebook, Zalo để hoạt động thương mại điện tử.
Địa điểm hoạt động thường là các khu chung cư, thậm chí các chung cư cao cấp. Một số website, trang facebook, zalo cá nhân còn kinh doanh các mặt hàng cấm kinh doanh, các mặt hàng nhập lậu. Đa phần các cơ sở này đều không đưa thông tin cụ thể về địa chỉ website hoặc có đưa lên cũng là các địa chỉ ảo, việc giao hàng thường thông qua các dịch vụ vận chuyển như Grab, Bee… nên khó nắm bắt quy luật hoạt động, ông Hoàng Đại Nghĩa chia sẻ.
Đáng lưu ý, trong hoạt động kinh doanh thực phẩm chức năng, nhiều đơn vị lợi dụng các ứng dụng trên website, hoặc ứng dụng di động để viết bài hoặc tư vấn về tác dụng của thực phẩm chức năng không đúng, thổi phồng các công dụng của thực phẩm chức năng gây hiểu nhầm cho khách hàng nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Quản lý chặt các tài khoản trên thương mại điện tử
Do vậy, để ngăn chặn hàng giả trên môi trường thương mại điện tử, ông Hoàng Đại Nghĩa đề xuất việc tăng cường, phối hợp trong thông tin, tuyên truyền để người dân khi tham gia mua hàng cần quan tâm đến tính minh bạch của các trang thương mại điện tử, không mua hàng ở những nơi không có địa chỉ rõ ràng hoặc niêm yết giá bán rẻ hơn nhiều so với giá trị thực tế hàng hóa.
Cùng với đó, phải có giải pháp cụ thể để xác minh, xác định địa chỉ các website đang hoạt động, đặc biệt là các website có tên miền quốc tế như các tên miền có đuôi .com, .online, .site…
Đặc biệt, quản lý chặt chẽ hoạt động của các tài khoản trên các mạng xã hội như Facebook, Zalo... đây là công cụ chính của hoạt động bán lẻ trên thương mại điện tử hiện nay.
Mặt khác, chủ sở hữu của các nhãn hàng hóa phải phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Việt Nam nhằm có được những thông tin nhanh, kịp thời xử lý, ngăn chặn các hành vi vi phạm trong thương mại điện tử.
Ngoài ra, để làm tốt nhiệm vụ này cần bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ để có những cán bộ, kiểm soát viên thị trường có trình độ, có kinh nghiệm trong hoạt động kiểm tra, kiểm soát và không thực hiện luân chuyển đối với những cán bộ, kiểm soát viên là hạt nhân, đầu mối trong đấu tranh, xử lý các hoạt động sai phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử.
Tại Hội thảo, đại diện Hiệp hội Chống hàng giả quốc tế đã trao chứng nhận cho một số Nền tảng thương mại điện tử như: Lazada, eBay, DH gate, Alibaba, india MART, Shopee Taiwan và Sendo Vietnam vì đã có những đóng góp cũng như bảo vệ thương hiệu cho các chủ sở hữu, hỗ trợ người bán hàng, phát triển nhãn hiệu, giám sát và hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp.
