Phối hợp đồng bộ trong quản lý và phát triển chợ

Sáng ngày 20/5/2013, tại Hà Nội, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị Tổng kết Nghị định 02/2003/NĐ-CP và Sơ kết Nghị định 114/2009/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý chợ.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hồ Thị Kim Thoa đến dự và chủ trì Hội nghị. Tham gia Hội thảo còn có các đại biểu đến từ các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố, Sở Công Thương, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và một số doanh nghiệp, hợp tác xã, Ban quản lý chợ.

Để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với chợ, Chính phủ đã ban hành Nghị định 02/2003/NĐ-CP ngày 14/01/2003 về quản lý và phát triển chợ, sau đó được sửa đổi, bổ sung bằng Nghị định 114/2009/NĐ-CP. Để triển khai thực hiện 2 Nghị định này, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan ban hành nhiều văn bản hướng dẫn tạo điều kiện cho các địa phương tổ chức thực hiện, nhất là cụ thể hóa thành cơ chế, chính sách hỗ trợ và khuyến khích ưu đãi nhằm thu hút vốn đầu tư phát triển chợ của các thành phần kinh tế.Phát triển hệ thống chợ đã góp phần đẩy mạnh thị trường trong nước

Thời gian qua, mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng thị trường trong nước đã có những bước phát triển mạnh mẽ, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội của cả nước và từng địa phương. Thành tựu đó có phần đóng góp quan trọng của hạ tầng thương mại, nhất là hệ thống chợ.

Các địa phương đã quan tâm và dành ngân sách xây dựng quy hoạch phát triển chợ. Đến nay, hầu hết các tỉnh đã có quy hoạch phát triển chợ trên địa bàn. Từ năm 2003 đến hết năm 2012, cả nước cải tạo nâng cấp được 2.984 chợ các loại, xây mới 2.006 chợ, nâng tổng số chợ cả nước lên 8.547 chợ. Tính chung trên cả nước, giá trị hàng hóa dịch vụ qua hệ thống chợ chiếm trung bình khoảng 40%, góp phần lớn vào tiêu thụ nông sản hàng hoá, đẩy mạnh sản xuất.

Sự phát triển của hệ thống chợ đã góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, tiêu thụ hàng hóa, đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam và đưa hàng Việt về nông thôn. Hoạt động của chợ cũng góp phần vào giải quyết công ăn việc làm cho xã hội và tạo thu nhập cho người dân. Ngoài ra, qua hoạt động của chợ, một lượng vốn không nhỏ được đưa vào lưu thông, là điều kiện thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội chung của cả nước cũng như từng địa phương.

Số lượng doanh nghiệp, hợp tác xã, ban quản lý chợ cũng ngày càng tăng, phát triển ở nhiều địa phương. Thời gian đầu thực hiện Nghị định 02, chỉ có một số ít doanh nghiệp kinh doanh, quản lý chợ (doanh nghiệp chợ) và hợp tác xã chợ, tập trung chủ yếu ở một số thành phố lớn. Đến nay, tổng hợp từ báo cáo của các Sở Công Thương, cả nước đã có 595 doanh nghiệp và hợp tác xã chợ; 50 tỉnh đã có doanh nghiệp chợ; 35 tỉnh có hợp tác xã chợ; 30 tỉnh có cả doanh nghiệp và hợp tác xã chợ.

Bên cạnh những kết quả đạt được, tại Hội nghị các đại biểu đã đưa ra một số hạn chế về phát triển chợ như: một số quy hoạch chợ chưa tốt, số lượng chợ tăng nhanh nhưng phân bổ không đều; hệ thống chợ chủ yếu là chợ bán lẻ, đa số chợ có quy mô nhỏ, cơ sở vật chất, kỹ thuật còn sơ sài, lạc hậu (hiện còn khoảng 28% số chợ ở trong tình trạng lều lán, tạm bợ, thậm chí tới 15% chợ họp ngoài trời); chợ đầu mối quy mô lớn còn ít (cả nước chỉ có 84 chợ đầu mối, chiếm 0,98% tổng số chợ).

Xây dựng chợ phải phù hợp với điều kiện của từng địa phương, khu vực

Để quản lý và phát triển chợ hiệu quả, các ý kiến phát biểu tại Hội nghị đều thống nhất ý kiến, cần phải đổi mới khi thực hiện đầu tư cải tạo chợ, không nên bao cấp, dùng ngân sách để xây dựng chợ to, đẹp mà không phù hợp, người kinh doanh không vào chợ, bỏ chợ gây lãng phí. Việc xây dựng chợ phải phù hợp với điều kiện từng địa phương, khu vực, khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã tự bỏ vốn đầu tư xây dựng cải tạo chợ (nhà nước hỗ trợ 50%, còn 50% của doanh nghiệp, hợp tác xã, người kinh doanh). Quy hoạch xây dựng cải tạo hệ thống các chợ phải được bàn định với người dân kinh doanh, kích thích sản xuất; tránh dập khuôn máy móc, đầu tư lớn mà không hiệu quả. Việc di chuyển thay đổi chợ phải cân nhắc kỹ.

Để các mô hình chợ hoạt động có hiệu quả, theo ông Nguyễn Xuân Chiến - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, cần phải giải quyết một cách hài hòa lợi ích của chủ đầu tư và hộ kinh doanh chợ. Đồng thời, phải thực hiện nghiên cứu, rà soát, đánh giá thực trạng những dự án đầu tư để tìm ra nguyên nhân gây hiệu quả đầu tư thấp của từng chợ cụ thể để có biện pháp khắc phục.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa đề nghị: Thời gian tới, để khắc phục những tồn tại trong việc phát triển và quản lý chợ hiện nay rất cần sự phối hợp của các Bộ ngành, địa phương, doanh nghiệp, hợp tác xã, các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện đồng bộ các giải pháp: Thứ nhất, cần rà soát điều chỉnh nâng cao chất lượng Quy hoạch phát triển mạng lưới chợ, sửa đổi bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, chính sách khuyến khích ưu đãi, và hỗ trợ vốn đầu tư phát triển chợ; Thứ hai, phải đa dạng nguồn vốn hỗ trợ đầu tư phát triển chợ, đồng thời đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi mô hình quản lý chợ; Thứ ba, tăng cường công tác đào tạo bồi dưỡng để hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực, lồng ghép các chương trình dự án nhằm tăng nguồn lực cho công tác phát triển và quản lý chợ.

P Thảo - Hoài Thu - Vi Thu