Đóng góp ý cho dự thảo "Quy định về quy chế phối hợp thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh", HoREA cho rằng, cần phải điều tra xã hội học khi thu hồi đất thực hiện các dự án, đồng thời, khi hỗ trợ tái định cư phải có nhiều phương án để người dân lựa chọn.
Theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA, những năm qua, khi Nhà nước thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại một số dự án đã xảy ra việc người dân không hợp tác trong quá trình đo đạc, kiểm đếm; không nhận tiền bồi thường, hỗ trợ; không bàn giao đất thu hồi; không chấp hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Một số trường hợp khiếu kiện, thậm chí dẫn đến khiếu kiện kéo dài.
Một trong những nguyên nhân là thiếu điều tra xã hội học, chất lượng các cuộc họp trực tiếp với người dân khu vực có đất thu hồi không cao, chưa phản ánh đầy đủ nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng, hoàn cảnh của người có đất thu hồi, dẫn đến hệ quả là xây dựng chính sách và phương án bồi thường, hỗ trợ, chưa sát.
HoREA cho rằng, Luật Đất đai 2013 dù có quy định thông báo cho người dân về thu hồi đất nhưng chưa có quy định điều tra xã hội học trong thực hiện thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Cũng theo HoREA, thực hiện tốt điều tra xã hội học sẽ giúp cho cơ quan Nhà nước nắm được nhu cầu, hoàn cảnh, sinh kế, kể cả tâm tư, nguyện vọng của người có đất bị thu hồi, giúp cho việc thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được sát thực tế và phù hợp với nhu cầu của người dân, tránh tình trạng dư thừa nhà tái định cư như trong những năm gần đây.
Mặt khác, HoREA đề nghị bổ sung vào dự thảo quy định về 3 phương thức tái định cư để người dân lựa chọn; Tái định cư tại chỗ là tốt nhất vì gắn liền với sinh kế và các mối quan hệ xã hội của người dân; Tái định cư nơi khác, trước hết cần ưu tiên tái định cư trong phạm vi cùng quận, huyện, trong trường hợp bất khả kháng thì bố trí tái định cư ở quận, huyện liền kề; người dân đề nghị được nhận tiền và tự lo tái định cư.
Đồng thời, HoREA cũng đề nghị quy hoạch khu tái định cư phải có đầy đủ tiện ích, dịch vụ, kết nối giao thông thuận tiện, tạo được một số việc làm tại chỗ cho cư dân./.
