“Không thể bắt được”
Có thể nói, chống buôn lậu thuốc lá ở khu vực này là một cuộc chiến khốc liệt. Các đối tượng vận chuyển thuốc lá lậu có rất nhiều chiêu trò nhằm qua mặt lực lượng chức năng, và sẵn sàng chống đối, cướp lại hàng khi bị truy bắt.
Có mặt tại Khu Kiểm tra Liên hợp Mộc Bài (huyện Bến Cầu), chúng tôi mới được chứng kiến hết sự khốc liệt của cuộc chiến chống buôn lậu thuốc lá tại khu vực này. Tiếp chúng tôi trong chốt quản lý, ông Nguyễn Văn Hớn, Đội trưởng Đội Quản lý thị trường Khu kiểm tra Liên hợp Mộc Bài cho biết “Hoạt động buôn lậu thuốc lá tại khu vực này rất phức tạp, các đối tượng vận chuyển hàng thường đi bằng xe máy, chạy tốc độ rất cao để qua trạm. Ngoài ra, còn có một đội ngũ chim lợn theo dõi hoạt động của lực lượng quản lý để báo động kịp thời cho đồng bọn, do đó, rất khó để bắt giữ các đối tượng này”.
Theo ông Hớn, thuốc lá lậu chủ yếu được tuồn từ những xóm nhỏ nằm sát biên giới Campuchia, theo những con đường nội bộ trong khu Kinh tế Cửa khẩu Mộc Bài rồi xuôi theo quốc lộ 22A về Trảng Bàng, sau đó được vận chuyển về Thành phố Hồ Chí Minh để tiêu thụ. Ngoài ra, các con đường nối với huyện Đức Hòa (Long An) cũng được các đối tượng sử dụng để vận chuyển thuốc lá lậu.
Các nài thuốc lá phóng xe điên cuồng qua trạm.9h sáng ngày 19/06, đường Quốc lộ 22A vẫn nhộn nhịp người qua lại. Các chiến sĩ trong lực lượng Quản lý thị trường Tây Ninh vẫn căng mắt theo dõi động tĩnh của các đối tượng vận chuyển thuốc lá lậu. Ông Lê Công Phước, Đội phó Đội Quản lý thị trường tại trạm này cho biết “Bọn chúng thường “đổ” (chở thuốc lá qua trạm) hàng được vận chuyển liên tục, bất kể giờ giấc. Chúng luôn có đồng bọn canh gác ngay chốt trạm để thông báo tình hình cho đồng bọn.”
Một lát sau, có tiếng xe máy gầm rú từ xa, các nhân viên trong trạm thông báo: “chúng đổ đó”. Từ xa, một chiếc xe máy chạy tốc độ cực cao, chở theo các thùng hàng phóng vù qua trạm. Ông Phước nhìn chúng tôi nói như thanh minh “Coi vậy chứ nếu đuổi theo cũng không bắt được chúng đâu”.
Như hiểu được sự thắc mắc của chúng tôi, ông Phước giải thích “Quan sát thì thấy chúng đi có một mình, nhưng nếu lực lượng chức năng rượt theo thì sẽ xuất hiện 2, 3 xe máy kè theo cản địa. Chúng đánh võng, ép xe của lực lượng chức năng cho đồng bọn chạy thoát. Nếu có bị bắt thì gần như ngay lập tức, đồng bọn của chúng sẽ xuất hiện để ngăn cản và cướp lại hàng.”
Sau nhiều giờ theo dõi, chúng tôi phát hiện các “nài” thuốc lá điều khiển xe bằng một tay, tay còn lại luôn cầm theo điện thoại di động. Đem thắc mắc này hỏi các nhân viên trong trạm thì chúng tôi mới biết, khi “nài” chạy qua trạm, trong tay luôn cầm một điện thoại di động đã được kết nối sẵn với đồng bọn, nếu có “biến” thì đồng bọn của chúng xuất hiện ngay lập tức để ngăn cản lực lượng chức năng.
11h30 phút ngày 19/6, một người phụ nữ đạp xe chậm chậm qua trạm. Một nhân viên quản lý thị trường nói với chúng tôi “Thuốc lá lậu đó” rồi ra hiệu lệnh dừng xe. Ngay lập tức người phụ nữ này gồng mình đạp mạnh chiếc xe để bỏ chạy. Phát hiện lực lượng chức năng truy đuổi, người phụ nữ lao thẳng chiếc xe đạp xuống dòng kênh ven đường, ôm gói hàng chạy bộ xuống ruộng, rồi mất hút trong những bụi rậm. Ông Phước lắc đầu: “không thể bắt được”.
Người phụ nữ mang thuốc lá lậu phóng thẳng xe xuống kênh, rồi ôm theo hàng chạy bộ ra ruộng.
Khu Kiểm tra Liên hợp Mộc Bài bao gồm nhiều lực lượng như Quản lý thị trường, cảnh sát kinh tế, biên phòng, hải quan... có nhiệm vụ tuần tra kiểm soát nhằm ngăn chặn các hoạt động buôn lậu qua biên giới. Tuy nhiên, có quá nhiều khó khăn khiến cho công tác chống buôn lậu, đặc biệt là buôn lậu thuốc lá không đạt được hiệu quả như mong muốn.
Ông Hớn cho biết, lực lượng Quản lý thị trường ở Khu Kiểm tra liên hợp Mộc Bài rất mỏng, chỉ có 04 thành viên, cộng thêm những lực lượng khác thì cũng chỉ có tối đa 4, 5 người một ca trực. Bên cạnh đó, các phương tiện truy đuổi, công cụ hỗ trợ cũng thiếu làm cho việc trấn áp và bắt giữ các đối tượng buôn lậu thuốc lá gặp rất nhiều khó khăn.
Một thành viên trong đội Quản lý thị trường tại Khu Kiểm tra Liên hợp Mộc Bài cho biết “Các đối tượng buôn lậu thuốc lá chạy xe với tốc độ rất cao, có khi lên đến 80- 90km/h. Bọn chúng thì “quyết tử” rồi nên không sợ gì hết, nhưng nhiều khi chúng tôi không dám đuổi theo vì sợ gây tai nạn cho người đi đường.”
Cần áp dụng biện pháp kinh tế
Theo ông Võ Thanh Phong, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Tây Ninh, hoạt động buôn lậu thuốc lá hiện nay chủ yếu diễn ra ở khu vực Rạch Tràm, ba xã cánh tây huyện Trảng Bàng; xã Thành Long và xã Biên Giới huyện Châu Thành, xã An Thạnh huyện Bến Cầu. Các đối tượng buôn lậu thuốc lá hoạt động rất chuyên nghiệp, có tổ chức và rất manh động.
Phóng viên Tạp chí Công Thương trao đổi với ông Võ Thanh Phong - Chi cục Trưởng Chi cục QLTT Tây Ninh.Sáu tháng đầu năm 2013, Lực lượng Quản lý thị trường Tây Ninh đã kiểm tra xử lý 137 trường hợp kinh doanh vận chuyển thuốc lá nhập lậu, tịch thu 23.463 gói thuốc nhập lậu các loại. Tuy nhiên, cuộc chiến thuốc lá lậu vẫn ngày càng diễn biến phức tạp và dường như chưa có hồi kết. Thuốc lá nhập lậu vẫn ngày ngày được tuồn vào nội địa và các lực lượng chức năng vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong việc ngăn chặn.
Nhà nước đã có nhiều chủ trương trong việc ngăn chặn hoạt động buôn lậu thuốc lá như hỗ trợ 1.100đ/1 bao thuốc lá lậu bị tiêu hủy, cho phép tái xuất thuốc lá lậu nhằm lấy kinh phí duy trì hoạt động chống buôn lậu... nhưng tất cả các biện pháp này dường như không mang lại kết quả như mong muốn.
Chẳng hạn, đối với chủ trương tái xuất thuốc lá nhậu lậu bị tịch thu, ông Phong cho rằng: “Đây là một chủ trương tốt, nhưng rất khó để thực hiện, chẳng hạn, muốn biết thuốc lá nhập lậu có chất lượng tốt hay không thì phải kiểm định. Mà hàng đã mở ra để kiểm định rồi thì sao mà tái xuất được?”. Bên cạnh đó, còn chưa kể đến nguy cơ thuốc lá lại được tiếp tục nhập lậu vào Việt nam . Thực tiễn đang rất cần một chế tài đủ mạnh ngăn chặn tình trạng thuốc lá nhập lậu .
