Hôm nay 25/6, hơn 900 ngàn thí sinh thế hệ 10X (sinh năm 2000) bước vào kỳ thi THPT Quốc gia. Trong rất nhiều số liệu thống kê của Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD-ĐT) có một con số gây ấn tượng mạnh: năm 2018, trong tổng số 925.961 thí sinh đăng ký dự thi THPT quốc gia, có 237.320 em chỉ đăng ký xét tốt nghiệp, không lựa chọn đại học, chiếm 25,6% và tăng 5,2% so với năm trước.
Với thế hệ 8X và 9X trở về trước, đại học là con đường mà ai muốn thành công phải băng qua đó. Cho đến những năm 2013, 2014 vẫn còn rộ lên những câu chuyện “cổ tích”, kiểu như: Mẹ đóng họ bằng thóc từ năm học cấp 2 để con thi đại học; hay chuyện cả làng để ra vài ngàn trụ thanh long dành cho các cháu thi đại học… Cả xã hội đang… nhìn về một hướng.
Rồi những câu chuyện “cổ tích” ấy thưa dần, nhường chỗ cho những nỗi lo thất nghiệp; cho những câu chuyện “thấu cảm”, như: Tốt nghiệp thủ khoa về quê chăn lợn; nhường chỗ cho những thống kê lạnh lùng, mỗi năm có x,y,z cử nhân chưa tìm được việc làm.
Thế hệ 10X đã khác trước,
họ chẳng những không lao đầu vào các ngành “hot” như kế toán, ngân hàng, công
nghệ sinh học… bất chấp khả năng bản thân, mà còn nhận ra rằng, đại học là đại lộ thênh thang, nhưng không
phải là con đường duy nhất dấn thân lập nghiệp. Họ lựa chọn con đường phù hợp với
bản thân và hoàn cảnh gia đình chứ không vì danh tiếng, vì kỳ vọng của gia
đình, hoặc ai đó.
Nhiều con đường mới đang mở ra, hoặc chính họ sẽ tự mở ra. Có bạn xác định làm công nhân, xin vào khu công nghiệp, học cao đẳng nghề, có bạn đầu tư vào công việc đam mê, như nấu ăn, làm tóc, mở cửa hàng kinh doanh…
Công bằng mà nói, thế hệ
10X ngày nay được hỗ trợ rất nhiều bởi công nghiệp phát triển, nhiều ngành nghề
mới được mở ra, nhiều khu công nghiệp mọc lên. Hơn thế nữa, thu nhập xã hội tăng
lên, nhu cầu tiêu dùng tăng lên cũng là điều kiện tốt cho những ai đam mê khởi
nghiệp. Vì thế, những giá trị ảo dần được cởi bỏ; và con số 237.320 em chỉ
đăng ký xét tốt nghiệp, không lựa chọn đại học, chiếm 25,6% và tăng 5,2% so với
năm trước là những tín hiệu đầu tiên.
Rốt cuộc thi vào đại học tốt hơn hay chỉ tốt nghiệp phổ thông rồi rẽ ngang lựa chọn nghề tốt hơn? Câu hỏi này vô nghĩa! Có thể tốt với bạn, nhưng không hề phù hợp với tôi. Tốt hơn cả, tốt thực sự là tìm ra giá trị đích thực của ngành nghề mà bạn theo đuổi.
