Tại buổi hội đàm chính thức giữa Chủ tịch nước Trương Tấn
Sang và Tổng thống Mozambique Filipe Jacinto Nyusi, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận
các biện pháp nhằm đẩy mạnh quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước. Về lĩnh vực
thương mại, hai nhà lãnh đạo cho rằng, trao đổi thương mại song phương còn thấp,
chưa tương xứng với tiềm năng và quan hệ chính trị tốt đẹp giữa hai nước. Chủ tịch
nước Trương Tấn Sang và Tổng thống Mozambique nhất trí giao các Bộ, ngành thảo
luận các biện pháp cụ thể, phấn đấu tới năm 2020 nâng kim ngạch song phương giữa
hai nước lên ít nhất 500 triệu USD và tăng dần sau đó. Để đạt mục tiêu này,
phía Việt Nam đề nghị Mozambique tạo cơ chế/khuôn khổ hợp tác kinh tế thuận lợi
cho doanh nghiệp hai nước, trước tiên là xem xét xây dựng kho ngoại quan hàng
hóa.
Hai nhà lãnh đạo cũng bày tỏ vui mừng về liên doanh đầu tư viễn thông Movitel - liên doanh giữa Viettel và Công ty Đầu tư SPI của Mozambique; cho rằng thành công của liên doanh này là minh chứng cho hiệu quả đầu tư vào Mozambique và là động lực để các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào thị trường này. Phía Mozambique đánh giá cao những đóng góp của Movitel vào phát triển kinh tế - xã hội của Mozambique; đồng thời nhất trí nhân rộng mô hình liên doanh đầu tư này sang các lĩnh vực như dầu khí, thương mại, chế biến nông sản, xây dựng, v.v…
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước tới Mozambique, thực hiện ý kiến chỉ đạo của hai nhà lãnh đạo Việt Nam và Mozambique, theo phân công của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng đã có buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ Công Thương Mozambique Ernestor Maz Tonela. Cùng dự về phía Việt Nam có đại diện lãnh đạo Vụ Thị trường Châu Phi, Tây Á, Nam Á, lãnh đạo Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam và lãnh đạo Tổng công ty Lương thực miền Bắc; về phía Mozambique có đại diện lãnh đạo các Cục, Vụ liên quan của Bộ Công Thương và một số doanh nghiệp.
Bộ trưởng Công Thương Ernestor Maz Tonela nhiệt liệt chào mừng
Thứ trưởng Cao Quốc Hưng sang thăm Mozambique trong khuôn khổ chuyến thăm cấp
nhà nước của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; nhắc lại nội dung ý kiến chỉ đạo của
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống Mozambique về những định hướng lớn để
phát triển quan hệ hợp tác giữa hai nước trong cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo;
do vậy hai bên cần có những hành động cụ thể để thúc đẩy quan hệ hợp tác trong
lĩnh vực kinh tế thương mại.
Để tìm kiếm đối tác và các cơ hội hợp tác trong
lĩnh vực thương mại, góp phần thúc đẩy trao đổi thương mại song phương, Bộ trưởng
Ernestor Maz Tonela cho rằng hai bên cần khuyến khích các doanh nghiệp tích cực
đi khảo sát thị trường, tham gia vào các hội chợ triển lãm chuyên ngành và
thương mại quốc tế được tổ chức tại mỗi nước. Phía Mozambique sẽ giới thiệu một
số các doanh nghiệp có nhu cầu nhập khẩu để phía Việt Nam giới thiệu đối tác
chào hàng; ngược lại, đề nghị phía Việt Nam cũng giới thiệu các doanh nghiệp xuất
khẩu các mặt hàng mà phía Mozambique có nhu cầu nhập khẩu.
Để tiếp cận thị trường
Mozambique, phía Việt Nam có thể xem xét tổ chức Ngày Việt Nam tại Mozambique để
giới thiệu, tuyên truyền, quảng bá sản phẩm hàng hóa và doanh nghiệp Việt Nam tới
người tiêu dùng, doanh nghiệp Mozambique. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Công Thương
Mozambique cũng cho biết Mozambique có một số chính sách ưu đãi về thu hút đầu
tư nước ngoài và lợi thế về sản xuất (chi phí nhân công rẻ, thuế nhập khẩu thấp,
một số mặt hàng sản xuất tại Mozambique xuất khẩu vào thị trường Mỹ và EU được
hưởng thuế suất nhập khẩu thấp do những thỏa thuận đã ký kết giữa Mozambique và
các nước này).
Do vậy, phía Mozambique mong muốn và kêu gọi các doanh nghiệp Việt Nam sang đầu tư sản xuất hàng hóa tại Mozambique để không chỉ tiêu thụ trong nội địa thị trường này mà còn xuất khẩu sang các nước xung quanh ở Đông Nam châu Phi và các thị trường khác mà Mozambique được hưởng ưu đãi thông qua các thỏa thuận thương mại đã ký kết. Ngoài ra, Bộ trưởng Ernestor Maz Tonela cũng nhắc lại việc phía Mozambique nhất trí tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam sang tiến hành mở kho ngoại quan tại Mozambique để trực tiếp phân phối hàng hóa tại thị trường, nhằm góp phần thúc đẩy trao đổi thương mại song phương.
Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng bày tỏ vui mừng lần đầu tiên được đến thăm đất nước Mozambique và chuyển lời thăm hỏi của Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng tới Bộ trưởng Công Thương Mozambique. Thứ trưởng Cao Quốc Hưng đã điểm lại quan hệ kinh tế thương mại giữa hai nước trong thời gian qua. Theo đó, sau khi Việt Nam và Mozambique ký Hiệp định Thương mại năm 2003 để tạo khuôn khổ pháp lý thuận lợi cho các doanh nghiệp hai nước hoạt động, trao đổi thương mại song phương tăng nhanh. Tuy nhiên, gần đây, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước có xu hướng suy giảm. Giá trị tuyệt đối về xuất nhập khẩu hai chiều còn khiêm tốn, chưa tương xứng với tiềm năng của mỗi nước. Nhìn chung, những năm gần đây, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đạt trên dưới 100 triệu USD/năm.
Trong năm 2015, trao đổi thương mại hai chiều chỉ đạt 66,1 triệu USD, giảm 32,2% so với năm 2014; trong đó, Việt Nam xuất khẩu đạt 59,6 triệu USD, giảm 24,2%. Cơ cấu mặt hàng xuất nhập khẩu giữa hai bên còn nhỏ lẻ và manh mún. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam đều giảm sút như: gạo, clanhke, dây điện và dây cáp điện, v.v… Nhập khẩu của Việt Nam từ Mozambique trong năm 2015 đạt khoảng 6,5 triệu USD, giảm tới 65,6% so với năm 2014. Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của Việt Nam từ thị trường này là sắt thép phế liệu, bông các loại, thức ăn gia súc và nguyên liệu, gỗ và sản phẩm gỗ, v.v…
Doanh nghiệp hai bên chưa có nhiều thông tin về thị trường của nhau. Việc trao đổi đoàn các cấp, các đoàn doanh nghiệp đi khảo sát, tiếp cận thị trường và tìm hiểu cơ hội hợp tác với nhau còn hạn chế. Do vậy, hai bên cần tìm hiểu nguyên nhân, phân tích làm rõ, cùng phối hợp xử lý và đưa ra các biện pháp cụ thể để khắc phục đà suy giảm này.
Cũng tại buổi làm việc, đại diện các doanh nghiệp Việt Nam đã giới thiệu về năng lực sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng chủ lực với giá cả cạnh tranh và chất lượng tốt cũng như trao đổi trực tiếp với đại diện Bộ Công Thương Mozambique và các doanh nghiệp liên quan của phía Bạn về các cơ hội xuất khẩu gạo và clanke vào thị trường Mozambique.
Trong thời gian ở Mozambique, cùng với Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Tổng thống Mozambique Filipe Jacinto Nyusi, Bộ trưởng Công Thương Ernestor Maz Tonela, đại diện lãnh đạo các Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Mozambique, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng đã tham gia đoàn chủ tịch điều hành Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Mozambique có sự tham gia đông đảo của 250 doanh nghiệp Mozambique. Thứ trưởng Cao Quốc Hưng cũng tham gia tháp tùng Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đến thăm Công ty Movitel-liên doanh viễn thông giữa Tập đoàn Viettel của Việt Nam với phía Mozambique, gặp gỡ cán bộ nhân viên Đại sứ quán Việt Nam và cộng đồng ngươi Việt Nam tại Mozambique.
