Thực hiện công văn số 774/TB/VP ký ngày 04/10/2017 của UBND TP. Hồ Chí Minh về Thông báo kết luận của Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến, trong việc triển khai thực hiện Đề án Quản lý nhận diện và truy xuất nguồn gốc (TXNG) thịt heo. Tối ngày 15 rạng sáng ngày 16/10, đoàn công tác kiểm tra của lực lượng chuyên ngành của TP, do ông Nguyễn Ngọc Hòa – Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh dẫn đầu, đến kiểm tra tại Trung tâm giết mỗ gia súc quận Bình Tân và 02 chợ đầu mối Bình Điền và Hóc Môn.
Trung tâm giết mỗ gia súc Bình Tân thực hiện tốt Đề án TXNG thịt heo
Nhân viên thú y đóng dấu kiểm tra trước khi thịt heo đưa về chợ đầu mối
Hoạt động giết mỗ tại Trung tâm giết mỗ gia súc Bình TânTại Trung tâm giết mỗ gia súc quận Bình Tân, đoàn đã kiểm tra công tác đeo vòng truy xuất và thực hiện kiểm tra các thông tin được kích hoạt trên vòng nhận diện cho mỗi con heo, nhìn chung nơi đây đã thực hiện tốt theo quy trình của đề án.
Các thương lái chợ đầu mối Bình Điền đang phản ứng quyết liệt khi thịt heo không được đưa vào chợ
Đại diện chợ đầu mối Bình Điền cho rằng cần thường xuyên tập huấn cho các thương lái, thương nhân tại chợ
Phó Giám đốc Sở Công Thương cho rằng, để làm tốt công tác TXNG cần có sự thống nhất của các chủ thể
Trước khi thịt heo vào chợ đầu mối Hóc Môn cán bộ thú y kiểm soát thông tin bằng điện thoại theo ứng dụng
Nhân viên thú y kiểm tra thịt heo trước khi đưa vào chợ đầu mối Hóc Môn
Heo sau khi giết mỗ đưa lên xe về các chợ đầu mốiTại chợ đầu mối Bình Điền, một trong hai chợ đầu mối lớn nhất của TP. Hồ Chí Minh, đoàn công tác đã “ thất thủ” trước sự phản ứng kịch liệt của các thương lái, do thịt heo của họ không được nhập vào chợ. Trước sự việc gần như là bạo loạn của các thương lái, ông Hòa đã đồng ý để thịt heo được nhập vào chợ đầu mối Bình Điền.
Theo đại diện của chợ đầu mối Bình Điền, thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND TP và của Sở Công thương TP, chợ đầu mối Bình Điền đã nghiêm túc thực hiện và trước đây 02 ngày, Ban Quản lý chợ gặp gỡ, trao đổi để khuyến khích, vận động các thương lái, thương nhân và các chủ thể này đã cùng thống nhất với Ban quản lý chợ thực hiện ký cam kết, từ ngày 16/10/2017 sẽ thực hiện đúng theo Đề án TXNG thịt heo của TP. Theo số liệu do Ban quản lý chợ cung cấp.
Tuy nhiên, tính đến thời điểm này (12h45’ ngày 15/10), tổng số xe chở heo nhập vào chợ là 22 chiếc, trong đó có 04 xe thực hiện tốt Đề án TXNG thịt heo, đối với 18 xe còn lại đa phần không có đầy đủ thông tin theo Đề án, hiện nay các thương lái đang gây áp lực rất lớn cho Ban quản lý, vì Ban quản lý chợ không cho các thương lái nhập heo vào chợ. Đại diện chợ này cũng nhấn mạnh, hiện nay Ban quản lý chợ không quản lý thương lái, chỉ quản lý thương nhân, ngoài ra, tất cả nguồn thịt heo vào chợ Bình Điền đều được TXNG và vẫn có giấy chứng nhận hợp lệ của thú y, vẫn truy xuất được nguồn gốc và vẫn có niêm phong của thú y, nhưng không TXNG theo Đề án của Sở Công Thương TP mà truy xuất bằng thủ công (bằng tay chứ không bằng máy), theo giấy chứng nhận của thú y, do đó, các thương lái cho rằng, nếu đúng luật thú y, cơ bản vẫn truy xuất được nguồn gốc. Một trong nhưng điểm nghẽn của việc này là các bà con, thương lái không quen với việc thao tác này nên họ không làm theo quy định của Đề án của UBND TP.
Bên cạnh đó, nêu lý do về việc bức xúc của các thương lái, đại diện Ban quản lý chợ cho rằng, thứ nhất, các thương lái cho rằng họ không rành sử dụng thiết bị kiểm tra truy xuất, khi sử dụng thiết bị này các thương lái phải đầu tư thêm điện thoại di động thông minh trong khi trình độ nhận thức thì không có, thứ ba là có vòng nhưng không có thông tin do cơ quan thú y ở địa phương không kích hoạt cho vòng nhận diện và hiện nay các thương lái đề nghị các cơ quan quản lý phải hỗ trợ để đưa heo vào chợ. Qua sự việc này, đại diện của Ban quản lý chợ Bình Điền cũng đề xuất với các cấp các vấn đề như: Cần có sự tập huấn thường xuyên cho các thương lái, thương nhân để nhận thức hơn về Đề án TXNG của TP; Thứ hai là Sở Công Thương TP cần kết nối chặt chẽ với cơ quan thú y của các tỉnh để giải quyết việc kích hoạt trên tem truy xuất.
Ghi nhận ý kiến của các thương lái tại chợ đầu mối Bình Điền, nhiều thương lái lập luận rằng nguồn heo được chở đến chợ đã được cơ quan thú y của địa phương cấp giấy chứng nhận kiểm dịch đạt chất lượng, do đó heo được nhập vào chợ luôn đảm bảo điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm, còn cập nhật về thông tin TXNG thịt heo các thương lái cho rằng, do địa phương thương lái thu mua là vùng sâu, vùng xa mạng internet luôn chập chờn, các thương lái do không có trình độ để thao tác trên máy điện thoại thông minh nên họ không làm được, một số thương lái cho rằng, ngoài ra, theo quy định của Sở Công Thương tại địa phương các thương lái muốn mua vòng truy xuất, phải mua từ 100 vòng trở lên mới bán, nhưng các thương lái thường thu mua heo với vài chục con nên không mua được vòng truy xuất.
Theo ý kiến của ông Nguyễn Ngọc Hòa – Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Trước mắt, Sở sẽ ghi nhận và tổng hợp lại các ý kiến qua vụ việc tối nay và 03 ngày tới sẽ trình UBND TP quyết định. Tuy nhiên ông Hòa cũng chia sẽ, Đề án Quản lý, nhận diện và TXNG thịt heo chính thức triển khai từ ngày 16/12/2016, đến nay đã hoàn tất việc quản lý, nhận diện và TXNG thịt heo ở kênh phân phối hiện đại nhưng đang tắc nghẽn tại kênh bán lẻ truyền thống do các chủ thể, đặc biệt là thương nhân, thương lái chưa nhiệt tình tham gia. Theo ông Hòa, theo quy trình TXNG thịt heo TP. Hồ Chí Minh đang triển khai, phải có bốn chủ thể cùng thống nhất tham gia gồm: Cơ sở chăn nuôi, cơ sở giết mổ, đầu mối phân phối sỉ và nhà bán lẻ, do đó, trong bốn chủ thể của quy trình TXNG, chỉ cần "khuyết" một chủ thể thì sẽ phá vỡ cả quy trình.
Ông Hòa cũng khẳng định, Sở Công thương TP sẽ theo đuổi đến cùng Đề án này và thực hiện đúng chỉ đạo của UBND TP. Hồ Chí Minh, nếu chúng ta không có những biện pháp chế tài mạnh hơn mà chỉ trông chờ vào sự tự giác của các thương nhân, thương lái thì không thực hiện đúng tiến độ. Phó Giám đốc Sở Công Thương TP cũng nhận định, trong khi UBND TP luôn bám sát và chỉ đạo các sở, ngành triển khai thực hiện tốt Đề án nhận diện và TXNG thịt heo, thì mới đây lại xảy ra việc như tối 28/9, lực lượng Thanh tra chuyên ngành của Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn phối hợp với Cục Cảnh sát phòng chống môi trường (C49 – Bộ Công An), đã bắt quả tang một số thương lái đang tiêm thuốc an thần (loại Combistress - một dạng thuốc gây mê an thần) cho khoảng 3.750 con heo trước khi đưa vào giết mổ, tại cơ sở lò mổ Xuyên Á (Huyện Củ Chi), đây là lò mổ lớn nhất TP. Hồ Chí Minh, chưa dừng lại ở đó, mới đây, lực lượng thú y tiếp tục phát hiện 70 con heo được Chi cục Thú y Bà Rịa-Vũng Tàu cấp giấy chứng nhận kiểm dịch có biểu hiện lừ đừ, mệt mỏi, đoàn thanh tra tiến hành lấy 3 mẫu xét nghiệm, kết quả đều dương tính với thuốc an thần, hàm lượng cao.
Hai vụ việc trên cùng xảy ra trong khoảng thời gian chưa được 02 tháng, nếu tính thời gian cụ thể (từ ngày 28/9 đến ngày 10/10) chưa đến 01 tháng, thì đòi hỏi TP. Hồ Chí Minh và Sở Công Thương TP cùng với các lực lượng có liên quan phải có những biện pháp quyết liệt và mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới.
