TPHCM: Di dời cơ sở gây ô nhiễm xen kẽ trong khu dân cư

Một cơ sở thu gom phế liệu, rác thải gây ô nhiễm tại phường Đông Hưng Thuận, Quận 12 (TPHCM). Ảnh VGP/Đỗ Cường

Khổ vì khói bụi, nước thải…

Nhiều năm qua, khu vực phường Đông Hưng Thuận, Quận 12 là một trong những điểm nóng về ô nhiễm môi trường ở TPHCM. Mặc dù chính quyền địa phương đã nhiều lần xử lý, có biện pháp buộc các doanh nghiệp cam kết giải quyết dứt điểm nhưng tình trạng ô nhiễm tại đây vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Tại các khu phố 4, 5, phường Đông Hưng Thuận, có thể dễ dàng bắt gặp hàng chục xưởng cơ khí, đồ gỗ, in ấn… ngày đêm hoạt động hết công suất. Điều đáng nói là tiếng ồn, nước thải và khói bụi thải ra từ các hoạt động sản xuất đang gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống người dân trong khu vực.

Một người dân phường Đông Hưng Thuận cho biết, tại khu vực có một số xưởng mộc, xưởng hàn sắt lớn với rất nhiều máy móc hoạt động từ mờ sáng đến chiều muộn. Tiếng máy móc ồn ào, bụi bặm, mùi sơn, mùi gỗ… bốc ra từ những cơ sở này gây ô nhiễm nghiêm trọng đến môi trường sống xung quanh, ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe của cả người lớn và trẻ nhỏ trong khu phố.

Mặc dù người dân trong khu phố đã nhiều lần phản ánh và yêu cầu doanh nghiệp tìm cách khắc phục nhưng đến nay tình trạng vẫn chưa được cải thiện. Đặc biệt, mỗi dịp gần Tết, nhiều gia đình trong khu vực phải tạm thời chuyển đi nơi khác do không thể chịu đựng nổi tiếng ồn, khói bụi ô nhiễm do các cơ sở này hoạt động hết công suất bất kể ngày đêm.

Ông Nguyễn Toàn Thắng - Chủ tịch UBND Quận 12 cho biết, tại khu vực Đông Hưng Thuận hiện nay có hơn 30 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất đang hoạt động. Các cơ sở này phần lớn được di dời từ nội thành trong khoảng thời gian từ năm 1997-2001. Dù hệ thống xử lý nước thải, khí thải đã có nhưng hầu hết các doanh nghiệp chỉ làm để đối phó với các đợt thanh kiểm tra.

Thời gian qua, chính quyền địa phương đã nhiều lần tiến hành xử phạt hành chính, thậm chí rút giấy phép nhưng những cơ sở này vẫn ngang nhiên hoạt động trái phép. Một số cơ sở sau khi tái kiểm tra tiếp tục bị phát hiện vi phạm, cơ quan chức năng đã củng cố hồ sơ để có biện pháp xử lý hình sự. Tuy nhiên, khi đưa ra xét xử, các chủ cơ sở này lại được hưởng án treo vì hành vi vi phạm chưa đến mức bị phạt tù.

Thực tế tại TPHCM, tình trạng ô nhiễm môi trường do ảnh hưởng từ các cơ sở sản xuất hoạt động xen kẽ trong khu dân cư không chỉ là vấn đề nhức nhối của riêng người dân phường Đông Hưng Thuận. Từ nhiều năm qua, hàng nghìn hộ dân sinh sống tại một số khu vực khác trên địa bàn các quận Bình Tân, huyện Hóc Môn, Củ Chi… cũng đang ngày đêm phải chịu đựng tiếng ồn, khói bụi phát ra từ các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm.

Di dời cơ sở gây ô nhiễm vào các KCN

Ông Đào Anh Kiệt, Giám đốc Sở TN&MT TPHCM cho biết, để giảm thiểu ô nhiễm môi trường do các cơ sở sản xuất xen cài tại các khu dân cư trong nội thành, từ năm 2002, UBND Thành phố đã tập trung tiến hành di dời 1.402 cơ sở sản xuất gây ô nhiễm. Đến nay, hầu hết các cơ sở trên đã thực hiện di dời hoặc ngừng công đoạn sản xuất gây ô nhiễm.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực mà chương trình di dời trên mang lại, cũng tạo ra một số bất cập do quy hoạch chưa thực sự phù hợp. Điều này dẫn đến việc hình thành một số cụm công nghiệp tự phát gây ô nhiễm môi trường, như cụm sản xuất ở khu phố 4, 5, phường Đông Hưng Thuận, Quận 12; cụm nhuộm, phường Bình Hưng Hòa, Bình Tân dọc kênh An Hạ thuộc huyện Hóc Môn, Củ Chi…

Để giải quyết dứt điểm tình trạng nêu trên, trong năm 2014, Sở TN&MT Thành phố đã tập trung xây dựng quy trình, biểu mẫu thống kê, xác định cơ sở không phù hợp quy hoạch và cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; kiến nghị Thành phố cho cơ chế chính sách tài chính đối với các cơ sở di dời; xác định địa điểm tiếp nhận các cơ sở di dời; kiến nghị một số Cụm công nghiệp đã hoàn chỉnh hạ tầng được phép tiếp nhận các ngành nghề ô nhiễm buộc di dời… Đến nay, đã xây dựng xong kế hoạch và lộ trình di dời các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng.

Theo Giám đốc Sở TN&MT TPHCM, ngay trong thời gian tới, Thành phố sẽ khẩn trương tiến hành di dời 31 cơ sở sản xuất thuộc khu phố 4, 5 phường Đông Hưng Thuận (Quận 12), cùng 09 cơ sở nhà đất không phù hợp qui hoạch tại một số địa bàn các quận huyện khác. Khác với lần di dời trước đây, để hạn chế tối thiểu những thiệt hại cho doanh nghiệp khi phải di dời, đợt này, Sở TN&MT đề xuất UBND Thành phố trước hết tập trung tạo "điểm đến an toàn" cho các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất thuộc diện phải di dời. Cụ thể, Sở TN&MT kiến nghị Thành phố yêu cầu các cụm công nghiệp, các khu chế xuất, khu công nghiệp (đã đầu tư hoàn thiện hạ tầng xử lý chất thải tập trung) tiếp nhận các doanh nghiệp vào hoạt động.