Bộ Tài chính Trung Quốc hôm 18/9 cho hay, nước này sẽ áp thuế trả đũa trị giá 60 tỷ USD lên hơn 5.000 mặt hàng có xuất xứ từ Mỹ với 2 mức 5% và 10%. Đồng thời khẳng định, Trung Quốc buộc phải tiến hành "các biện pháp chống trả đồng bộ" để bảo vệ lợi ích của mình sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo Washington sẽ bắt đầu đánh thuế 10% với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc từ ngày 24/9.
Ngay lập tức, dư luận cho rằng, việc Trung Quốc áp thuế trả đũa Mỹ làm cho cuộc chiến thương mại giữa 2 nước ngày càng leo thang. Nhưng thực ra, đọc kỹ các phản ứng, xem xét quy mô và cách thức áp thuế của Trung Quốc đối với hàng hóa Mỹ cho thấy, đây có thể là dấu hiệu đầu tiên cho thấy cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung sẽ dịu lại trong thời gian tới.
Để chứng minh, ta hay xem phát súng đầu tiên trong cuộc chiến thương mại hồi tháng 7. Ngày 6/7, hải quan Mỹ tiến hành thu thuế 25% đối với một loạt hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, từ những chiếc máy cày cho đến chip bán dẫn và linh kiện máy bay. Tổng cộng số hàng hóa trị giá 34 tỷ USD sẽ bị ảnh hưởng. Ngay lập tức, Bộ Thương mại Trung Quốc cũng đáp trả với mức thuế tương đương đối với một số mặt hàng của Mỹ, bao gồm:
- Các sản phẩm thịt bao gồm thịt lợn, thịt bò, thịt gà, vịt và các loại thịt hun khói;
- Các loại cá gồm cá hồi, cá da trơn, cá chép, cá rô phi, cá bơn, cá ngừ, cá trích, cá tuyết, cá nheo biển, cá chẽm; tôm hùm, cua, tôm, hàu, sò điệp, hến, mực, bạch tuộc, ốc, trai, bào ngư, ốc xà cừ, nhím biển, sứa và các động vật không xương sống thủy sinh khác;
- Các loại sữa và kem có hàm lượng chất béo khác nhau, sữa và kem có đường, sữa chua, kem sữa, nước sữa, bơ, bơ sữa và nhiều loại pho mát khác nhau;
- Các loại rau củ như khoai tây, cà chua, hành tây, hẹ tây, tỏi, đậu Hà Lan, cần tây, bí ngô, nấm, đậu; các sản phẩm hạt, gồm dừa, hạt điều, hạnh nhân, quả phỉ, quả óc chó, quả hồ trăn và hạt mắc ca; - Các loại quả gồm cam, quýt, bưởi, chanh, nho, táo, lê, quế, mơ, anh đào, đào, mận, nam việt quất, việt quất, nhiều loại quả mọng khác. Cả các loại mơ khô, mận, táo..., cũng như nước cam tươi và đông lạnh
- Lúa mì, ngô, gạo, lúa miến, bột ngô, bột ngũ cốc, đậu nành và bông
Liệt kê một loạt các mặt hàng của Mỹ nằm trong danh sách áp thuế cho chúng ta thấy, việc áp thuế của Trung Quốc là có chủ đích. Chúng "đánh" vào nông dân Mỹ, những người ủng hộ lá phiếu cho Donald Trump, nhằm lung lay ý chí của Tổng thống Mỹ rằng, nếu cứ tiếp tục thế này, nông dân sẽ rời xa lá phiếu dành cho ông.
Tuy nhiên, điều này đã khiến Tổng thống Mỹ tức giận, và tiếp tục đánh thuế 16 tỷ USD ở mức 25% lên hàng hóa Trung Quốc vào ngày 23/8. Trung Quốc cũng đáp trả tương đương với 16 tỷ USD hàng hóa Mỹ nhập khẩu, nhưng để tránh chọc giận Tổng thống Mỹ, các mặt hàng bị áp thuế bao gồm nhiên liệu, sản phẩm thép, xe hơi và thiết bị y tế. Điều đó cho thấy Trung Quốc đã nhún nhường 1 bước.
Nhưng lần áp thuế 60 tỷ USD mới rồi mới thực sự nhún nhường hơn cả. Thứ nhất, xét về quy mô, Mỹ áp thuế 200 tỷ USD; Trung Quốc áp thuế 60 tỷ USD. Xét về mức độ, Mỹ áp thuế đồng loạt 10%; Trung Quốc phân ra 2 mức 5% và 10%. Các nhà phân tích cho rằng, Trung Quốc có thể vẫn chống chọi được với các mức thuế mở rộng hơn nữa mặc dù bị ảnh hưởng lớn từ chính sách thuế quan của Mỹ, nhưng nước này chọn sự nhún nhường để tạo bầu không khí thuận lợi, cho 2 bên bước vào vòng đàm phán để chấm dứt căng thẳng thương mại, dự diễn diễn ra vào tuần tới.
Mặc dù căng thẳng thương mại leo thang cả 2 nước đều chịu thiệt, nhưng Trung Quốc sẽ là nước thiệt hại lớn hơn. Cách thức phản ứng nhún nhường của Trung Quốc vừa qua là vừa để nhân dân trong nước không quá thất vọng với phản ứng của chính phủ; vừa để Tổng thống Mỹ ghi điểm với cử tri của mình, sẵn sàng chấp nhận đàm phán, tháo ngòi nổ chiến tranh thương mại.
