Đến nay, có thể nói: Giải thưởng chất lượng quốc gia là hệ thống danh hiệu duy nhất tại Việt Nam dành cho quản lý chất lượng tại doanh nghiệp. Khác biệt của giải thưởng này so với rất nhiều loại giải thưởng khác là: Thứ nhất, đây là danh hiệu tôn vinh cấp quốc gia của Nhà Nước, thể hiện trong Luật Quốc hội, Nghị định Chính Phủ (Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa năm 2007, Nghị định 132 năm 2008). Quyết định trao giải là do Thủ tướng ký. Giải thưởng này cũng nằm trong hệ thống giải thưởng chất lượng quốc tế châu Á – Thái Bình Dương. Thứ hai, việc xét thưởng không làm định tính mà bằng phương pháp cho điểm định lượng với 7 tiêu chí trên tổng thang điểm là 1000 điểm để bảo đảm tính khách quan công bằng. Thứ ba, các DN tham dự giải thưởng này không phân biệt quy mô, ngành nghề, có thể là DN sản xuất hoặc DN dịch vụ, có thể là DN lớn hoặc DN vừa và nhỏ, đều có thể nhận giải.
Từ năm 2009 đến nay đã có 50 giải vàng và 317 giải bạc chất lượng quốc gia đã được trao tặng. Công nghiệp Hà Nội đã có 2 DN được giải vàng là Cty cổ phần Traphaco, Cty Kim khí Thăng Long. Có 5 DN được giải bạc là Cty Bóng đèn phích nước Rạng Đông, Cty Cửa sổ nhựa châu Âu Euro Window, Cty Thực phẩm Minh Dương, Cty Thiết bị thực phẩm, Cty cơ điện Toàn Cầu.
Tuy nhiên, vì đây là giải thưởng cấp Nhà nước nên thủ tục xét thưởng chặt chẽ, phải qua 2 vòng đánh giá thẩm định là Hội đồng sơ tuyển tại địa phương do Sở Khoa học & Công nghệ chủ trì và Hội đồng cấp quốc gia do Bộ Khoa học & Công nghệ chủ trì. Hồ sơ tham dự gồm 8 bộ báo cáo, tại liệu khác nhau. Trong đó có tài liệu khá phức tạp là Báo cáo tự giới thiệu doanh nghiệp và báo cáo tự đánh giá theo 7 tiêu chí của giải thưởng. Làm được việc này đòi hỏi DN phải có cán bộ chuyên môn, am hiểu và đánh giá và trình bày được kết quả hoạt động quản lý chất lượng. Nhiều khi, để hoàn tất hồ sơ DN cho xét thưởng này mất từ 1-3 tháng.
Thời gian gần đây, nhiều DN công nghiệp Hà Nội đã quan tâm đến chất lượng, đã đề ra và quyết liệt thực hiện mục tiêu và chiến lược phát triển chất lượng. Tuy nhiên, số DN công nghiệp Hà Nội tham gia xét chọn Giải thưởng chất lượng quốc gia còn quá ít, hoàn toàn không tương xứng với số lượng, quy mô cũng như các nỗ lực hoạt động quản lý chất lượng của DN công nghiệp trên địa bàn. Trong năm 2013, cũng mới chỉ có 02 DN công nghiệp của Hà nội là Habeco và Viglacera lập hồ sơ xét thưởng. Có nhiều DN công nghiệp lớn, có thương hiệu của Hà Nội vẫn chưa tiếp cận đến nội dung Giải thưởng này.
Từ thực tế trên, ngày 12/9/2013, bên lề của Hội chợ hàng Việt Hà Nội 2013, Sở Công thương Hà Nội phối hợp với Sở Khoa học & Công nghệ tổ chức Hội nghị về Tiếp cận mô hình quản lý chất lượng thông qua đánh giá hoạt động doanh nghiệp theo tiêu chí giải thưởng quốc gia Việt Nam. Thành phần chính mời Hội nghị này là các DN trên địa bàn Hà Nội đang quan tâm và nỗ lực vươn tới các mục tiêu chất lượng.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Văn Đồng - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội đã nhấn mạnh: Tổ chức hội nghị này, Sở Công Thương mong muốn hỗ trợ cho các DN công nghiệp Hà Nội cùng nhau chia xẻ các thông tin, kinh nghiệm từ các DN công nghiệp tiêu biểu đã có những nỗ lực, đạt được thành tích cao về quản lý chất lượng. Mong muốn các DN nắm được mục đích ý nghĩa, trình tự, thủ tục xét chọn giải thưởng chất lượng quốc gia. Và cao hơn thế, Sở Công Thương mong muốn các DN nắm bắt được thêm một công cụ hữu hiệu để qua đó có thể tự đánh giá, xem xét lại hệ thống quản lý chất lượng của mình. Từ đó vạch ra kế hoạch, giải pháp đổi mới cải tiến áp dụng một cách linh hoạt và hiệu quả hệ thống quản lý chất lượng tại DN mình.
Các DN công nghiệp Hà Nội tham dự Hội nghị đã được nghe ông Lê Quốc Khánh – Phó Tổng giám đốc Cty Rạng Đông- doanh nghiệp đã nhận Giải thưởng chất lượng quốc gia trình bày, chia xẻ kinh nghiệm về phát triển hệ thống quản lý chất lượng chất lượng của Cty Bóng đèn phích nước Rạng Đông, bắt đầu từ việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo hệ thống ISO 9001-2000, tiến tới hệ thống quản lý chất lượng EFQM là hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ của châu Âu. Các nỗ lực của Cty Rạng Đông nâng cao chất lượng hướng tới khách hàng, đốc thúc và kiểm soát chất lượng từ đầu vào cho tới đầu ra. Hướng tới phát triển bền vững thân thiện với môi trường. Các nỗ lực của Cty trong việc nghiên cứu phát triển R&D thông qua xây dựng các phòng thí nghiệm hợp chuẩn quốc gia. Thành lập trung tâm nghiên cứu hợp tác liên kết với Đại học Bách Khoa và Viện Khoa học công nghệ Việt Nam.
Hội nghị đã được nghe ông Nguyễn Minh Đức - Chuyên gia Văn phòng Giải thưởng chất lượng quốc gia giới thiệu tổng quan các nội dung về giải thưởng chất lượng quốc gia Việt Nam. Trong đó đi sâu giới thiệu về 7 tiêu chí xét thưởng, trong đó chú trọng đến tiêu chí về vai trò lãnh đạo và tiêu chí đo lường và quản lý tri thức. Giới thiệu về 11 giá trị cốt lõi của giải thưởng, trong đó có những giá trị rất quan trọng là: Tầm nhìn lãnh đạo; Tuyệt hảo trong việc định hướng tới khách hàng; Sự linh hoạt; Trách nhiệm xã hội; Tính nhất quán của hệ thống. Về nội dung mô tả doanh nghiệp, Hội nghị đã được nghe giới thiệu chi tiêt về: Môi trường hoạt động; về mối quan hệ doanh nghiệp. Làm rõ hơn các yếu tố chính bên trong và bên ngoài như: Sứ mệnh, tầm nhìn, giá trị cốt lõi, môi trường cạnh tranh, các thách thức và lợi thế, hệ thống cải tiến hoạt động… đối với doanh nghiệp.
Không phải chỉ là hướng tới mục tiêu là nhận được giải thưởng, việc tiếp cận với nội dung, các tiêu chí, giá trị của Giải thưởng chất lượng quốc gia còn cho phép các DN Hà Nội được tiếp cận với một mô hình hệ quản lý chất lượng hoàn chỉnh, theo các chuẩn mực thế giới, đặc biệt là chuẩn mực từ các quốc gia có nền công nghệ phát triển như Mỹ, EU, Nhật Bản,.. Đây là nội dung rất có ý nghĩa trong quá trình phấn đấu nâng cao chất lượng tại các DN. Dù nhận được hay không nhận được giải thưởng, thì việc rà soát, tự đánh giá hệ thống quản lý chất lượng doanh nghiệp theo các tiêu chí của Giải thưởng quốc gia cũng là giải pháp hiệu quả đối với các DN hiện nay.
