Thổ Nhĩ Kỳ cho biết một tàu chở 26.000 tấn ngô của Ukraine đã rời cảng Odessa (Ukraine) vào ngày 1/8 để đến Tripoli (Lebanon), con tàu này sẽ được kiểm tra tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ). Đây là chuyến tàu chở lương thực đầu tiên từ Ukraine theo thoả thuận ngũ cốc được ký giữa Ukraine và Nga dưới sự hậu thuẫn của Liên Hiệp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 22/7. Thỏa thuận được kỳ vọng nhằm xoa dịu khủng hoảng lương thực và giảm giá ngũ cốc toàn cầu.
Theo thỏa thuận, nhóm nhân viên Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và Liên Hiệp Quốc giám sát hoạt động chất ngũ cốc lên tàu tại cảng của Ukraine, trước khi chúng đi qua tuyến đường được vạch sẵn trên Biển Đen. Trung tâm điều phối chung ở Istanbul, bao gồm các đại diện từ Liên Hiệp Quốc, Ukraine, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, sẽ kiểm tra tàu hàng tới Ukraine để đảm bảo chúng không mang theo vũ khí hoặc vật tư phục vụ tác chiến. Trung tâm này cũng giám sát chặt chẽ tàu hàng chở ngũ cốc trên hành trình từ cảng của Ukraine tới eo biển Bosphorus của Thổ Nhĩ Kỳ.
Kể từ khi cuộc xung đột quân sự Nga – Ukraine nổ ra hồi cuối tháng 2, hoạt động giao thương trên khu vực Biển Đen đã bị gián đoạn nghiêm trọng, các cảng biển của Ukraine cũng bị phong toả và ngưng hoạt động, khiến hơn 20 triệu tấn ngũ cốc của Ukraine bị ứ đọng, không xuất khẩu được đến các khách hàng trên toàn cầu.
Xuất khẩu ngũ cốc đình trệ được cho là nguyên nhân khiến giá lương thực toàn cầu tăng, đồng thời làm dấy lên lo ngại về nạn đói, đặc biệt ở những nước nghèo nhất thế giới. Liên Hiệp Quốc nhiều lần cảnh báo thế giới đối mặt cuộc khủng hoảng lương thực nghiêm trọng nếu hoạt động xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen và từ Ukraine không được sớm khơi thông.
Giới chức Ukraine tuần trước cho biết 17 tàu hàng đang neo đậu tại cảng trên Biển Đen của Ukraine, có thể chở gần 600.000 tấn hàng hóa. Trong số này, 16 tàu đã được chất đầy ngũ cốc Ukraine và một chiếc đang nhận hàng.
Đáng chú ý, giá lúa mì và giá ngô trên Sàn giao dịch hàng hoá Chicago (CBOT) đã có xu hướng giảm trong những tuần gần đây. Trong đó, giá lúa mì giao tháng 9/2022 trong tháng 7 vừa qua đã giảm hơn 8,4%, hiện được giao dịch quanh mức 7,72 USD/giạ (25,4 kg/giạ). Tương tự, giá ngô giao tháng 9/2022 cũng giảm hơn 4% xuống còn 5,93 USD/giạ (25,5 kg/giạ). Nếu so với mức giá cao kỷ lục được thiết lập hồi giữa tháng 5 thì giá lúa mì và giá ngô hiện đã giảm lần lượt là 24% và 40%.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Cơ sở Hạ tầng Ukraine Oleksandr Kubrakov cho biết, sẽ mất nhiều tháng để hoạt động xuất khẩu ngũ cốc từ cảng Odessa và các cảng khác của Ukraine đạt mức như trước khi cuộc xung đột xảy ra và làm giảm bớt rủi ro khủng hoảng lương thực toàn cầu.
Theo hãng tư vấn vận tải biển Braemar (Anh), việc vận chuyển 20 - 25 triệu tấn ngũ cốc bị mắc kẹt ở Ukraine sẽ cần ít nhất 371 chuyến tàu có trọng tải 40.000 - 69.000 tấn tương tự như chuyến tàu vừa khởi hành ngày 1/8.
Một quan chức Liên Hợp Quốc cho biết, thị trường vận tải biển thương mại đang “theo dõi chặt chẽ” các chuyến tàu đầu tiên như nào. “Đó là lý do tại sao chuyến tàu thử nghiệm này rất quan trọng, để xây dựng lòng tin, cho thấy các con tàu có thể ra vào an toàn”, quan chức này cho biết.