Đây là buổi làm việc thứ hai sau chuyến thị sát của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tại Tổng kho Xăng dầu Đức Giang (thuộc Công ty Xăng dầu Khu vực I) ở khu vực phía Bắc nhằm nắm bắt tình hình thực tế về công tác dự trữ xăng dầu, bảo đảm nguồn cung trong thời gian vừa qua, đặc biệt là trước những biến động của những ngày giữa tháng 10 trên thị trường và một số tỉnh khu vực phía Nam, trong đó có TP. Hồ Chí Minh; đồng thời, nhằm khảo sát hiện trạng cơ sở vật chất; nắm bắt những khó khăn, vướng mắc trong công tác dự trữ xăng dầu, bảo đảm nguồn cung và các kiến nghị của doanh nghiệp với nhà nước.
Quyết liệt chỉ đạo toàn hệ thống đảm bảo cung ứng xăng dầu
Trao đổi với đại diện Petrolimex và Công ty Xăng dầu Khu vực II, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, xăng dầu là mặt hàng chiến lược nên vấn đề dự trữ và đảm bảo cung ứng cho thị trường là vô cùng quan trọng.
"Phải nắm được điều này để chúng ta có thể đưa ra biện pháp giải quyết tận gốc", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Bộ trưởng cho biết, mới đây, Ban cán sự Đảng Chính phủ đã chính thức có Nghị quyết, theo đó giao cho Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành để xem xét, rà soát lại các quy định về lĩnh vực quản lý kinh doanh xăng dầu (dù Chính phủ mới điều chỉnh năm 2021 nhưng đã bộc lộ những điểm hạn chế cần phải khắc phục) và các vấn đề về dự trữ xăng dầu quốc gia do phương thức quản lý, chủng loại, lượng dự trữ... cũng còn nhiều bất cập, chưa thật rõ ràng, còn lẫn lộn giữa dự trữ Nhà nước với dự trữ thương mại; ngoài ra, các vấn đề về các chi phí, định mức, đơn giá bảo quản… còn chưa phù hợp với thực tế.
Vì vậy, Bộ trưởng đề nghị lãnh đạo các Cục, Vụ của Bộ Công Thương cùng Petrolimex và Công ty Xăng dầu Khu vực II trao đổi, tìm ra giải pháp để tham mưu hoàn thiện hơn nữa các quy định của pháp luật và hoàn chỉnh hơn nữa những chế tài xử lý đối với các trường hợp không chấp hành các quy định của pháp luật, cố tình gây khó, làm rối thị trường cung ứng xăng dầu.
Tại buổi làm việc, ông Phạm Văn Thanh - Chủ tịch HĐQT Petrolimex đã báo cáo với Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và đoàn công tác Bộ Công Thương những giải pháp mà Tập đoàn đã và đang thực hiện nhằm đảm bảo nguồn cung xăng dầu.
Cụ thể, về nguồn cung trong nước, Petrolimex đã đề nghị với hai nhà máy lọc dầu trong nước có những cam kết chắc chắn về khả năng đảm bảo nguồn theo hợp đồng đã ký kết, nhất là trong giai đoạn hiện nay.
Đối với nguồn nhập khẩu từ nước ngoài, Petrolimex đã tích cực tìm kiếm nguồn hàng tin cậy, ký kết hợp đồng mua hàng sớm hơn thông lệ.
Bên cạnh đó, Petrolimex cũng liên tục nắm bắt thông tin, bám sát diễn biến của thị trường để linh hoạt, xử lý, kịp thời đưa ra các giải pháp nhằm đảm bảo nguồn trong mọi tình huống.
Theo đó, ngay trong tháng 9 và những ngày đầu tháng 10/2022, Petrolimex đã phải chấp nhận mua cả hàng không ưu đãi, chịu mức thuế cao để đảm bảo nguồn cung trong nước, đặc biệt Petrolimex đã quyết liệt chỉ đạo toàn hệ thống đảm bảo cung ứng xăng dầu trong hệ thống phân phối của mình phù hợp với cam kết hợp đồng và bảo đảm tiến độ nhằm đáp ứng các nhu cầu của xã hội.
Đối với nhu cầu tháng 11, Petrolimex đã chủ động tạo nguồn sớm ngay từ những ngày đầu tháng 10. Hiện Tập đoàn đã lên kế hoạch và mua đủ nguồn hàng bảo đảm khoảng 80% nhu cầu của tháng 11. Đồng thời vẫn đang tiếp tục tìm kiếm và mở rộng các nhà cung cấp để mua cho nhu cầu còn lại trong năm 2022.
Trong công tác bảo quản hàng dự trữ quốc gia, hiện nay Tập đoàn đang gặp nhiều khó khăn liên quan đến định mức bảo quản thấp, không đủ trang trải chi phí... do vậy hàng dự trữ quốc gia còn để chung với hàng kinh doanh, Công ty đề nghị xem xét điều chỉnh đơn giá bảo quản cho phù hợp với chi phí của doanh nghiệp.
Cùng với đó, doanh nghiệp cũng kiến nghị các cơ quan quản lý Nhà nước hỗ trợ công ty cải tạo, nâng cao sức chứa tại Tổng kho Xăng dầu Nhà Bè để tăng sức chứa bảo quản hàng dự trữ quốc gia, đảm bảo an ninh năng lượng cho khu vực phía Nam.
Còn những "con sâu làm rầu nồi canh"
Trong trao đổi tại buổi làm việc, lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước, Vụ kế hoạch, Vụ Khoa học Công nghệ, Vụ Dầu khí và Than, Tổng cục Quản lý thị trường đã đánh giá cao vai trò dẫn dắt, đảm bảo nguồn cung cho thị trường của Petrolimex trong thời gian qua; đồng thời ghi nhận Petrolimex là một trong những đơn vị gương mẫu, tiên phong trong thực hiện những nhiệm vụ liên quan đến xăng dầu, đi đầu ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản trị; đặc biệt Petrolimex là một trong số các doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong công tác bình ổn thị trường.
Bên cạnh đó, đề cập đến vấn đề thực hiện quy định của Pháp luật về kinh doanh xăng dầu, đảm bảo nguồn cung, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường cho biết, thời gian gần đây có hiện tượng một số doanh nghiệp, cửa hàng kinh doanh bán lẻ xăng dầu đóng cửa hoặc tạm ngừng kinh doanh tập trung tại một số tỉnh phía Nam.
Qua kiểm tra cho thấy, trong số các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu ở khu vực phía Nam, có 1 doanh nghiệp không thực hiện dự trữ xăng dầu theo quy định; có 5 doanh nghiệp không đảm bảo dự trữ thương mại và có doanh nghiệp không đảm bảo hạn mức nhập khẩu được Bộ Công Thương phân giao.
Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã chỉ ra những bất cập hiện nay trong hoạt động kinh doanh xăng dầu. Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, để việc quản lý và điều hành hoạt động nhập khẩu, phân phối, lưu thông xăng dầu được thông suốt thì cần sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ của nhiều Bộ, ngành và các chính quyền địa phương, trong đó việc quản lý hệ thống trên 17.000 cửa hàng bán lẻ trong cả nước có vai trò đặc biệt quan trọng.
Vừa rồi, qua thống kê có những ngày cao điểm nhất cũng chỉ có khoảng trên 200 cửa hàng bán lẻ không hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng. Nếu so với tổng số cửa hàng bán lẻ xăng dầu trong cả nước, con số này chỉ chiếm hơn 1% và đặc biệt là quan sát kỹ hơn thì thấy hiện tượng này chỉ có xảy ra ở một vài địa bàn là Thành phố Hồ Chí Minh và một vài tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.
Điều này đã đặt ra câu hỏi: Tại sao hiện tượng này không xảy ra ở các nơi khác? Tại sao chỉ có hơn 1% cửa hàng xăng dầu tạm ngưng mà dư luận lại cho là khủng hoảng hệ thống phân phối xăng dầu trong cả nước?
Tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi quy định pháp luật phù hợp với bối cảnh mới
Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao Công ty Xăng dầu Khu vực II trong việc chủ động thực hiện các biện pháp để bảo đảm nguồn cung ra thị trường; tích cực tìm kiếm các nguồn nguồn cung tin cậy để mua hàng, thậm chí là mua sớm hơn thường lệ, không được hưởng các ưu đãi và phải chấp nhận chi phí cao. Tổng kho Xăng dầu Nhà Bè cũng đã giữ được vai trò chủ đạo không chỉ cung ứng xăng dầu cho thị trường Thành phố Hồ Chí Minh mà còn cung ứng cho các tỉnh, thành phố khác của khu vực phía Nam.
Tuy vậy, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng thẳng thắn chỉ ra những bất cập cần phải xem xét điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn. Bộ trưởng đã đề nghị Tập đoàn và các thành viên, trong đó có Công ty Xăng dầu khu vực II cần phải nghiêm túc đánh giá lại việc thực hiện nhiệm vụ dự trữ xăng dầu, kể cả dự trữ thương mại và dự trữ quốc gia.
Đồng thời, đánh giá lại việc thực hiện nhiệm vụ cung ứng và kinh doanh xăng dầu, nhất là từ những vấn đề đã xảy ra từ đầu năm đến nay, để thấy rõ những hạn chế, yếu kém, những lỗ hổng trong quản lý và trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình đối với mỗi cấp, mỗi tổ chức và cá nhân để kịp thời có giải pháp khắc phục triệt để, bảo đảm đúng luật và phù hợp với tình hình.
Đây là một yêu cầu mới mà chúng ta phải thực hiện, đồng thời tiếp tục tập trung thật cao cho việc tìm nguồn cung nhập khẩu để bảo đảm nguồn cung xăng dầu trong nước; đồng thời, phải tổ chức, xếp lại hệ thống phân phối, giảm khâu trung gian, tăng chế độ trách nhiệm cá nhân mỗi khâu và tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý trách nhiệm.
“Chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách trong quản lý kinh doanh xăng dầu theo hướng cần kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành để bảo đảm vừa phù hợp với quy luật kinh tế thị trường, đồng thời vừa phải bảo đảm phát huy vai trò quản lý và kiểm soát của Nhà nước”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Bộ trưởng cũng yêu cầu, trong mọi tình huống không để xảy ra đứt gãy nguồn cung, đứt gãy hệ thống phân phối hay thiếu hụt dự trữ chiến lược quốc gia. Chúng ta cần tăng cường ứng dụng công nghệ số trong hoạt động quản lý kinh doanh, dự trữ xăng dầu, cả dự trữ quốc gia và dự trữ thương mại, từ tập đoàn cho tới các đơn vị thành viên, thậm chí là đơn vị cơ sở, cửa hàng bán lẻ. Và phải tổ chức quản lý bằng công nghệ để bảo đảm tính khách quan, minh bạch, kịp thời và chính xác, hạn chế tối đa sự can gián của con người vào trong quy trình quản lý này.
Bộ trưởng giao Vụ Thị trường trong nước, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đẩy nhanh quá trình hoàn thiện Hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý và điều hành xăng dầu quốc gia để từ tháng 1/2023 trở đi, toàn bộ doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối phải được quản lý, giám sát bằng hệ thống này. Khi có hệ thống quản lý dữ liệu rồi, cơ quan quản lý, từ Lãnh đạo Bộ cho đến các Vụ chức năng có thể giám sát, kiểm soát được các hoạt động từ các doanh nghiệp sản xuất cho đến các doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối và trong tương lai chúng ta kiểm soát đến các cửa hàng bán lẻ.
“Nếu chúng ta làm tốt, làm hết chức trách, nhiệm vụ của mỗi ngành, mỗi cấp, mỗi đơn vị và mỗi người thì tôi tin là những hạn chế, bất cập hiện nay sẽ khắc phục được”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
