Tiêu chí lựa chọn thương nhân
Thông tư này quy định về việc thực hiện thí điểm tự CNXX hàng hóa theo quy định của Bản ghi nhớ ký ngày 29/8/2012 giữa các nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào, Cộng hòa Phi-líp-pin, Cộng hòa In-đô-nê-xi-a tại Xiêm-Riệp, Vương quốc Cam-pu-chia về thực hiện dự án thí điểm tự CNXX số 2 (sau đây viết tắt là Bản ghi nhớ).
Ngoài các quy định liên quan đến tự CNXX quy định tại Thông tư này, thương nhân và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải tuân thủ quy định tại Thông tư số 21/2010/TT-BCT ngày 17/5/2010 của Bộ trưởng Bộ Công Thương thực hiện Quy tắc xuất xứ trong Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN và Thông tư số 42/2014/TT-BCT ngày 18/11/2014 của Bộ trưởng Bộ Công Thương sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 21/2010/TT-BCT.
Theo đó, Thông tư này áp dụng đối với thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN với thương nhân các nước thành viên Bản ghi nhớ và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Thương nhân được Bộ Công Thương lựa chọn tham gia thí điểm tự CNXX hàng hóa theo quy định tại Thông tư này vẫn có quyền đề nghị cấp Giấy CNXX hàng hóa mẫu D (sau đây gọi tắt là C/O mẫu D) theo quy định tại Thông tư số 21/2010/TT-BCT và Thông tư số 42/2014/TT-BCT.
Thương nhân được lựa chọn tham gia chương trình thí điểm tự CNXX hàng hóa phải đáp ứng đủ 4 tiêu chí gồm: Là nhà sản xuất đồng thời là nhà xuất khẩu hàng hóa do chính thương nhân sản xuất; Không vi phạm quy định về xuất xứ trong 2 (hai) năm gần nhất tính đến thời điểm nộp hồ sơ đăng ký; Kim ngạch xuất khẩu đi ASEAN được cấp C/O mẫu D năm trước liền kề đạt tối thiểu 10 (mười) USD; Có cán bộ được đào tạo, được cấp chứng nhận hoặc chứng chỉ về xuất xứ hàng hóa do đơn vị đào tạo được Bộ Công Thương chỉ định cấp.
Thương nhân được lựa chọn tham gia thí điểm tự CNXX vẫn có thể xin cấp C/O mẫu D thông thường, nếu muốn. Thương nhân đáp ứng các tiêu chí trên sẽ tiến hành nộp hồ sơ để Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương cấp Văn bản chấp thuận với mã số tự chứng nhận riêng và danh sách các mặt hàng thương nhân được tự chứng nhận. Cục Xuất nhập khẩu cấp Văn bản chấp thuận cho thương nhân tham gia thí điểm tự CNXX hàng hóa trong ASEAN. Thương nhân đáp ứng đầy đủ các tiêu chí có nhu cầu tham gia chương trình thí điểm tự CNXX hàng hóa gửi 01 (một) bộ hồ sơ đăng ký qua đường bưu điện đến Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương, địa chỉ: Số 54 Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội hoặc đăng ký qua mạng Internet tại địa chỉ www.ecosys.gov.vn.
Kiểm tra xác minh xuất xứ hàng hóa và xử lý vi phạm
Thông tư quy định việc kiểm tra xác minh xuất xứ hàng hóa được thực hiện theo kiểm tra sau và kiểm tra trực tiếp. Theo đó, nước thành viên nhập khẩu có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền của nước thành viên xuất khẩu kiểm tra ngẫu nhiên và/hoặc khi có lý do nghi ngờ tính xác thực của các chứng từ hoặc tính chính xác của các thông tin liên quan đến xuất xứ thực sự của hàng hóa đang bị nghi ngờ hoặc các bộ phận của hàng hóa đó. Khi nhận được yêu cầu của nước thành viên nhập khẩu, cơ quan có thẩm quyền của nước thành viên xuất khẩu sẽ tiến hành kiểm tra bản kê chi phí của nhà xuất khẩu, dựa trên chi phí và giá cả trong khoảng thời gian 6 tháng kể từ ngày xuất khẩu trở về trước với các điều kiện như sau: Yêu cầu kiểm tra phải được gửi kèm Hóa đơn thương mại có nội dung khai báo xuất xứ liên quan và nêu rõ lý do cũng như bất cứ thông tin bổ sung nào cho thấy rằng các chi tiết ghi trên Hóa đơn thương mại có nội dung khai báo xuất xứ có thể không chính xác, trừ trường hợp kiểm tra ngẫu nhiên. Khi nhận được yêu cầu kiểm tra, cơ quan có thẩm quyền phải phản hồi ngay việc đã nhận được yêu cầu và có ý kiến trả lời trong vòng 90 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu; cơ quan hải quan của nước thành viên nhập khẩu có thể trì hoãn việc cho hưởng ưu đãi trong khi chờ kết quả kiểm tra. Tuy nhiên, cơ quan hải quan có thể cho phép người nhập khẩu được thông quan hàng hóa cùng với việc áp dụng các biện pháp hành chính cần thiết với điều kiện các hàng hoá này không thuộc diện cấm hoặc hạn chế nhập khẩu và không có nghi ngờ về gian lận; Cơ quan có thẩm quyền sẽ gửi ngay kết quả quá trình kiểm tra cho nước thành viên nhập khẩu để làm cơ sở xem xét quyết định lô hàng có đáp ứng tiêu chuẩn xuất xứ hay không. Toàn bộ quá trình kiểm tra, bao gồm cả quá trình nước nhập khẩu thông báo cho cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu quyết định về việc liệu lô hàng có đạt tiêu chuẩn xuất xứ hay không phải được hoàn thành trong vòng 180 ngày. Trong trường hợp không thỏa mãn với kết quả kiểm tra nêu tại kiểm tra sau, trong một số trường hợp nhất định, nước thành viên nhập khẩu có thể đề nghị đi kiểm tra trực tiếp tại nước thành viên xuất khẩu.
Thương nhân phải tuân thủ đúng trách nhiệm được quy định tại Điều 11 của Thông tư để tránh bị thu hồi Văn bản chấp thuận tham gia thí điểm tự CNXX. Văn bản chấp thuận tham gia thí điểm tự CNXX hàng hóa bị thu hồi trong những trường hợp sau đây: Giả mạo chứng từ, gian lận kê khai khi đề nghị cấp Văn bản chấp thuận; Giả mạo hồ sơ, chứng từ để tự CNXX; Không thực hiện trách nhiệm của thương nhân. Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương không xem xét cấp Văn bản chấp thuận cho thương nhân trong thời hạn 01 năm, kể từ ngày thương nhân đó bị thu hồi Văn bản chấp thuận. Thương nhân bị thu hồi Văn bản chấp thuận sẽ được công bố thông tin trên cổng thông tin điện tử Bộ Công Thương tại địa chỉ www.moit.gov.vn.
