Theo Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương), từ năm 2006, Bộ Công nghiệp đã ban hành Quy phạm về trang bị điện kèm theo Quyết định số 19/2006/QĐ-BCN để quản lý an toàn, vận hành đối với các trang bị điện thuộc công trình lưới điện quốc gia.
Ngoài ra, các công trình điện lực được quản lý theo quy định tại các văn bản pháp luật thuộc lĩnh vực điện lực và lĩnh vực xây dựng, bao gồm: Luật Điện lực; Luật Xây dựng; các Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật; và các Thông tư quản lý của Bộ Công Thương.
Đối với tiêu chuẩn hóa quốc tế, hầu hết các tiêu chuẩn kỹ thuật đối với cho trang thiết bị điện được Ủy ban kỹ thuật điện quốc tế IEC ban hành và áp dụng rộng rãi đối với các nước. Tại Việt Nam, các TCVN cũng được xây dựng trên cơ sở chấp nhận hoàn toàn tiêu chuẩn IEC. Xét về mức độ hài hòa, các tiêu chuẩn được áp dụng trong lĩnh vực kỹ thuật điện có tính hài hòa hóa cao.
Ngày 30/11/2024, Luật Điện lực số 61/2024/QH15 được Quốc hội thông qua tại kỳ hợp thứ 8 và có hiệu lực kể từ ngày 1/2/2025.
Ngày 17/12/2024, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký Quyết định số 3334/QĐ-BCT ban hành kế hoạch của Bộ Công Thương triển khai thi hành Luật Điện lực, trong đó có Thông tư ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn điện.
Theo đó, để đáp ứng các yêu cầu trên và nhu cầu thực tế, Bộ trưởng Bộ Công Thương giao Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công chủ trì xây dựng, trình Bộ trưởng ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Kỹ thuật điện - Hệ thống lưới điện, nhằm tạo hành lang pháp lý đáp ứng kịp thời đối với công tác đảm bảo an toàn trong quá trình thiết kế, xây dựng mới, cải tạo và vận hành các công trình lưới điện truyền tải và phân phối điện xoay chiều có điện áp đến 500 kV; kế thừa một số nội dung của Quyết định số 19/2006/QĐ-BCT và sửa đổi, bổ sung một số nội dung chưa phù hợp với thực tiễn hiện nay để phù hợp với những thay đổi của công nghệ, trình độ sản xuất.
Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công cho biết, Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Kỹ thuật điện - Hệ thống lưới điện được xây dựng dựa trên việc rà soát dự thảo QCVN đã được nghiên cứu xây dựng trước đây và bộ quy phạm trang bị điện đã ban hành.
Qua quá trình rà soát, dự thảo QCVN được cập nhật theo tiêu chuẩn quốc tế IEC và thực tiễn hoạt động điện lực tại Việt Nam. Bao gồm: Kết quả nghiên cứu của JICA về quy chuẩn kỹ thuật điện - Hệ thống lưới điện; Bộ quy phạm trang bị điện ban hành kèm theo Quyết định số 19/2006/QĐ, bao gồm: Quy định chung, Hệ thống đường dẫn điện, Trang bị phân phối và trạm biến áp, Bảo vệ và Tự động; Tiêu chuẩn quốc tế (IEC) hiện hành; Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) hiện hành.
Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Kỹ thuật điện - Hệ thống lưới điện bao gồm 5 phần chính:
+ Quy định chung;
+ Quy định kỹ thuật đối với hệ dẫn điện: Các quy định kỹ thuật đối với hệ thống lưới điện dựa trên cơ sở là các tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế IEC có liên quan; đồng thời, đảm bảo phù hợp với các yêu cầu kỹ thuật đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hiện hành có liên quan.
+ Yêu cầu kỹ thuật đối với trang bị phân phối và trạm biến áp
+ Hệ thống điều khiển, bảo vệ đo lường.
+ Quy định quản lý: Quy định cách thức quản lý, kiểm tra sự tuân thủ QCVN theo quy định của pháp luật chuyên ngành là Luật Xây dựng và Luật Điện lực.
+ Các Phụ lục.
Nội dung của Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia được biên tập và hoàn thiện phù hợp với hiện trạng công nghệ, trình độ sản xuất và mô hình quản lý của ngành điện, điều kiện kinh tế - kỹ thuật của các công trình điện lực.
Dự thảo QCVN này không quy định quản lý đối với trang thiết bị cụ thể là sản phẩm, hàng hóa nhóm 2 mà đưa ra các quy định chung về an toàn trong thiết kế, lắp đặt, vận hành các công trình lưới điện. Do đó, dự thảo QCVN không xác định mã số HS và quy định biện pháp chứng nhận hợp quy, công bố hợp quy. Việc quản lý chất lượng được thực hiện theo Luật chuyên ngành là Luật Điện lực và Luật Xây dựng.
Sau khi sửa đổi, biên soạn lại, nội dung của QCVN mới đã được cấu trúc đảm bảo tính khoa học, không trái với các văn bản pháp quy hiện hành có liên quan.