Nhận thức và hành động
Tập đoàn Công nghiệp Hóa chất Việt Nam (VINACHEM) bao gồm hàng trăm đơn vị thành viên ở khắp mọi miền đất nước. Trong nhiều năm qua, VINACHEM đã phát triển mạnh, sản lượng nhiều sản phẩm chủ yếu đã tăng 10 lần so với ngày đầu thành lập (năm 1995) bao gồm các lĩnh vực: phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất cơ bản, sản phẩm cao su, pin và ăcquy, chất giặt rửa và mỹ phẩm, sơn, que hàn và khí công nghiệp v.v... Tuy vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn còn sản xuất trong điều kiện lạc hậu, trang bị công nghệ cũ.
Để khắc phục tình trạng công nghệ lạc hậu, VINACHEM đã tuyên truyền, cử cán bộ tham dự các khóa đào tạo nguồn nhân lực và chuẩn bị năng lực về sản xuất sạch hơn (SXSH), nhằm thay đổi thái độ và cách nhìn về quá trình sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp tiến tới cải tiến công nghệ hiện có và thay đổi hướng tới công nghệ mới tiên tiến. Với những doanh nghiệp chưa có điều kiện đầu tư, người sản xuất được học tập nâng cao các quy chế trong quá trình tổ chức sản xuất, cải tiến dây chuyền sản xuất, cải tiến thiết bị, máy móc, thay đổi nguyên vật liệu, thu hồi và tái sử dụng chất thải trong nhà máy, sản xuất các sản phẩm phụ có ích.
Từ nhận thức ban đầu đó, nhiều doanh nghiệp trong ngành đã tham gia trình diễn kỹ thuật đánh giá SXSH, đăng ký nhiều đề tài và áp dụng SXSH ở nhiều công đoạn sản xuất. Công ty Supe phôt phát và Hóa chất Lâm Thao, Công ty Cổ phần Hóa chất Việt Trì, Công ty Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc, Công ty Cổ phần ắc quy Tia Sáng, Nhà máy Hóa chất Biên Hòa... đã tham gia các chương trình kiểm toán giảm thiểu chất thải, thực hiện các dự án khảo sát ô nhiễm, xây dựng kế hoạch khắc phục ô nhiễm. Điều đáng chú ý là Công ty Supe phốt phát và Hóa chất Lâm Thao đã chuyển đổi hoàn toàn công nghệ sản xuất H2SO4 từ đốt quặng pyrit sang lưu huỳnh làm cho chất thải rắn ra ngoài môi trường hầu như không còn. Để giảm triệt để hàm lượng SO2 trong khí thải khi sản xuất H2SO4 Công ty đã áp dụng việc thay thế công nghệ tiếp xúc đơn, hấp thụ đơn sang công nghệ tiên tiến tiếp xúc kép, hấp thụ kép. Nhờ áp dụng công nghệ thu hồi bụi kiểu sủi bọt ở xưởng sản xuất Supe đã làm cho bụi quặng được thu hồi trên 20.000 tấn bột apatit một năm. Công ty Supe phốt phát và Hóa chất Lâm Thao còn triển khai Dự án xử lý nước thải sinh hoạt, nước làm mát các dây chuyền sản xuất axít, nước sản xuất supe lân làm cho 2000m3/h được tuần hoàn tái sử dụng không thải ra ngoài môi trường. Ở Công ty Phân lân nung chảy Văn Điển, với việc áp dụng tiến bộ KHKT vào cải tạo lò cao, đã góp phần làm giảm định mức tiêu hao than 24%, điện 20%... giảm thải chất thải độc hại ra môi trường và nâng cao chất lượng sản phẩm...
Phương hướng phát triển SXSH
Để có thể hội nhập với nền kinh tế thế giới, việc phát triển SXSH, sản xuất bền vững, bảo vệ môi trường, đảm bảo sức khỏe con người đang trở thành yêu cầu cấp bách đối với ngành Hóa chất. Tập đoàn Công nghiệp Hóa chất Việt Nam đã chia thành 3 nhóm hành động SXSH chính sau đây. Đó là: 1- Ngăn ngừa tại nguồn bao gồm quản lý tốt nội vi - thay thế nguyên liệu - kiểm soát tốt hơn quá trình công nghệ - tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm nước - thay đổi công nghệ, cải tiến thiết bị. 2- Thu hồi phế liệu, chất thải tái sử dụng và tạo ra sản phẩm phụ có ích. 3- Cải tiến sản phẩm.
Với 3 nhóm hành động chính này, Tập đoàn vận động các doanh nghiệp: “Từng bước đổi mới quản lý, đổi mới công nghệ, áp dụng SXSH vào sản xuất kinh doanh. SXSH phải được coi là một phần thống nhất của hệ thống quản lý môi trường tổng thể. Quan tâm tiếp cận áp dụng SXSH khi mở rộng sản xuất và khi thay đổi công nghệ, thiết bị. Đặc biệt, quan tâm thực hiện ngay các giải pháp SXSH đơn giản, đòi hỏi đầu tư ít để tạo đà và quyết tâm thực hiện các giải pháp đầu tư công nghệ theo hướng tốt hơn và sạch hơn”. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đào tạo một lực lượng cán bộ nòng cốt, xây dựng chiến lược về SXSH; xây dựng chiến lược sử dụng năng lượng, vật tư, nguyên liệu, tài nguyên nước và tái tạo các nguồn năng lượng cũng được Tập đoàn quan tâm. Trong xu thế hội nhập hiện nay, Tập đoàn cần có lộ trình được thực hiện nghiêm ngặt để sau giai đoạn thử nghiệm SXSH ở một số doanh nghiệp sẽ đẩy mạnh việc áp dụng rộng rãi SXSH trong toàn Tập đoàn.