Điểm sáng của công nghiệp hỗ trợ phía Bắc
Trong bức tranh chung của ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, Hà Nội là một trong những địa phương sớm có định hướng phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ chủ động, bài bản và sớm nhất cả nước. Ông Nguyễn Vân - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Hà Nội (HANSIBA) cho biết, đến nay trên địa bàn thành phố đã có hơn 1.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đang hoạt động, trong đó khoảng 35% doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn quốc tế, 300 doanh nghiệp đã tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn trong và ngoài nước. Các lĩnh vực có thế mạnh gồm cơ khí chính xác, linh kiện điện - điện tử, nhựa kỹ thuật, cao su và dệt may.
Với kết quả này, Hà Nội hiện đã cơ bản đạt được các mục tiêu đặt ra tại Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ của Thành phố giai đoạn 2020 - 2025.
“Hà Nội là trung tâm kinh tế, khoa học và công nghệ lớn của cả nước, vì vậy công nghiệp hỗ trợ được xác định là ngành then chốt, vừa phục vụ nhu cầu nội địa, vừa hướng tới chuỗi giá trị toàn cầu. Các doanh nghiệp Hà Nội đã nỗ lực rất nhiều để khẳng định vị thế, nhất là trong bối cảnh tiêu chuẩn kỹ thuật ngày càng khắt khe”, ông Nguyễn Vân nhấn mạnh.
Lãnh đạo HANSIBA cũng cho rằng, trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, công nghiệp hỗ trợ đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng, “vừa là bệ đỡ cho công nghiệp chế biến, chế tạo, vừa là động lực giúp Hà Nội mở rộng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu”. Việc Hà Nội liên tục dẫn đầu cả nước về thu hút vốn FDI, với nhiều dự án quy mô lớn trong lĩnh vực linh kiện, phụ tùng, đã tạo thêm động lực lan tỏa cho doanh nghiệp trong nước.
Thành phố đang tập trung ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp có lợi thế cạnh tranh và giá trị gia tăng cao; từng bước hình thành các cụm liên kết ngành gắn với chuỗi sản xuất toàn cầu. Theo ông Vân, đây là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp Hà Nội nâng cao năng lực sản xuất và từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn quốc tế.
Phát huy vai trò kết nối
Ông Nguyễn Vân cho rằng, phát triển công nghiệp hỗ trợ không thể tách rời mối liên kết giữa các bên.
“Muốn công nghiệp hỗ trợ phát triển, không thể chỉ có doanh nghiệp, mà phải có cả chính quyền, hiệp hội, các viện nghiên cứu và trường đào tạo cùng tham gia. Sự liên kết này mới giúp lan tỏa công nghệ, hình thành chuỗi cung ứng khép kín và bền vững”, ông nói.
Trong những năm qua, Hà Nội đã đồng hành cùng doanh nghiệp bằng nhiều hoạt động hỗ trợ cụ thể. Thành phố triển khai Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ giai đoạn 2020 - 2025, phối hợp cùng các sở, ngành và HANSIBA tổ chức nhiều sự kiện xúc tiến như FBC, các hội chợ công nghiệp chủ lực, các hội nghị kết nối cung - cầu nhằm tạo cơ hội cho doanh nghiệp gặp gỡ đối tác quốc tế, tiếp cận công nghệ và nắm bắt nhu cầu thị trường. Các hoạt động này vừa giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, vừa tạo điều kiện để học hỏi quy trình quản trị tiên tiến, tiêu chuẩn kỹ thuật và xu hướng công nghệ mới.
Với vai trò cầu nối, HANSIBA đã triển khai nhiều chương trình thiết thực nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Hiệp hội mở rộng hợp tác với Hiệp hội ABE (Pháp), các doanh nghiệp trong lĩnh vực hàng không, đường sắt, năng lượng của Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu. Đồng thời, phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học để nâng cao năng lực nhân lực kỹ thuật thông qua các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ sư và công nhân lành nghề.
Song song với đó, Hiệp hội còn đồng hành trong việc hỗ trợ thủ tục liên quan đến Khu công nghiệp hỗ trợ Nam Hà Nội, tạo nền tảng để triển khai các tổ hợp Techno-Park theo định hướng thu hút doanh nghiệp công nghệ cao. Thông qua hoạt động khảo sát nhà máy, kết nối thử nghiệm và kiểm định, tư vấn nâng cấp quy trình sản xuất và liên kết với các viện - trường để tiếp cận công nghệ mới, HANSIBA đang góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp Hà Nội, giúp họ từng bước đáp ứng các yêu cầu của chuỗi cung ứng toàn cầu.
Chính sách đồng hành cùng doanh nghiệp
Ở góc độ quản lý nhà nước, ông Chu Việt Cường - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết Bộ Công Thương đang đẩy mạnh triển khai các chương trình nhằm nâng cao năng lực công nghiệp hỗ trợ trên phạm vi cả nước. Trọng tâm là Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ, cùng hệ thống các trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp được đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ thử nghiệm, đánh giá chất lượng, kiểm định và chuyển giao công nghệ.
Ông Cường cho biết, việc hình thành các trung tâm kỹ thuật hỗ trợ ở từng vùng kinh tế trọng điểm sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí khi cần đánh giá sản phẩm hoặc chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế. Bộ cũng phối hợp với các tập đoàn lớn như Samsung và Toyota để đào tạo, tư vấn cải tiến quy trình sản xuất, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn toàn cầu.
Đại diện Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp nhấn mạnh, đổi mới công nghệ là yếu tố sống còn, song doanh nghiệp phải là chủ thể chính của quá trình này. Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, còn các chính sách cần được cụ thể hóa bằng hành động thực chất để doanh nghiệp có thể tiếp cận, sử dụng và thụ hưởng hiệu quả.
“Đổi mới công nghệ là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và tầm nhìn của cả doanh nghiệp lẫn cơ quan quản lý”, ông Chu Việt Cường cho hay.
Thúc đẩy hình thành các tổ hợp Techno-Park tại Hà Nội
Theo ông Nguyễn Vân, một trong những hướng đi chiến lược mà Hà Nội đang triển khai là phát triển các khu công nghiệp hỗ trợ tập trung gắn với mô hình Techno-Park - tổ hợp công nghiệp công nghệ cao, kết hợp sản xuất, nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao công nghệ. HANSIBA đã nhiều lần đề xuất thành phố hỗ trợ thủ tục, bố trí quỹ đất và cơ chế ưu đãi cho dự án Khu công nghiệp hỗ trợ Nam Hà Nội do Tập đoàn N&G làm chủ đầu tư.
Ông bày tỏ mong muốn chính quyền thành phố Hà Nội “tiếp tục tháo gỡ những rào cản về thủ tục hành chính; tiếp tục quan tâm thúc đẩy hình thành những tổ hợp Techno-Park trên địa bàn” nhằm tạo thêm điểm tựa phát triển cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ.
Đại diện HANSIBA cũng cho rằng, để triển khai được mô hình này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Công Thương và chính quyền thành phố. Những cơ chế đặc thù về đất đai, thuế, tín dụng cùng hỗ trợ kỹ thuật từ các trung tâm của Bộ sẽ giúp doanh nghiệp nội tự tin hơn khi đầu tư vào công nghệ mới, hướng tới các sản phẩm có hàm lượng kỹ thuật cao đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Hợp lực để nâng tầm vị thế doanh nghiệp Hà Nội
Theo ông Chu Việt Cường, phát triển công nghiệp hỗ trợ không thể là nỗ lực đơn lẻ của Nhà nước hay doanh nghiệp. Đó phải là sự hợp lực giữa Nhà nước - doanh nghiệp - viện, trường - hiệp hội, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm. Các chính sách mới như Nghị định 205/2025/NĐ-CP đã mở hành lang pháp lý cho sự phối hợp linh hoạt giữa các chủ thể, đồng thời trao quyền chủ động hơn cho các địa phương trong hỗ trợ doanh nghiệp.
Ở phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Vân cho rằng Hà Nội cần tiếp tục tập trung vào chất lượng thay vì chỉ chạy theo số lượng doanh nghiệp.
“Chúng tôi hướng tới xây dựng đội ngũ doanh nghiệp đủ sức tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông chia sẻ. Theo ông, khi mỗi doanh nghiệp trở thành một mắt xích vững chắc, công nghiệp hỗ trợ Hà Nội sẽ thật sự bứt phá.
Các chuyên gia nhấn mạnh, trong giai đoạn mới, phát triển công nghiệp hỗ trợ phải đặt doanh nghiệp ở trung tâm, lấy đổi mới công nghệ làm động lực và lấy liên kết làm nền tảng. Khi các nguồn lực được kết nối và chính sách được thực thi nhất quán, Hà Nội sẽ không chỉ là địa bàn sản xuất, mà còn là đầu tàu thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ hiện đại và bền vững của cả nước.