[eMagazine] Hưng Yên: Xây dựng nông thôn mới theo hướng bền vững, hiện đại

Giai đoạn 2021-2025 ghi nhận nỗ lực nổi bật của hai tỉnh trước sáp nhập trong thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới. Hưng Yên (cũ) duy trì 100% xã đạt chuẩn NTM và 100% đạt chuẩn NTM nâng cao, đồng thời có 51 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, chiếm 43,2% tổng số xã toàn tỉnh. Thái Bình (cũ) cũng đạt kết quả cao với 100% xã đạt chuẩn NTM, 45 xã đạt NTM nâng cao và 6 xã đạt NTM kiểu mẫu; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,59%.

Để đạt được những kết quả này, tổng nguồn vốn huy động thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 44.638.725 triệu đồng. Trong đó: Vốn ngân sách trung ương hỗ trợ: 945.537 triệu đồng (tỷ lệ 2,12%); Vốn ngân sách địa phương (tỉnh, huyện, xã): 24.555.188 triệu đồng (tỷ lệ 55,01%); Vốn tín dụng: 8.078.000 triệu đồng (tỷ lệ 18,1%); Vốn huy động khác: 7.900.000 triệu đồng (tỷ lệ 17,70%); Vốn lồng ghép từ các chương trình dự án khác (không phải CTMTQG): 3.160.000 triệu đồng (tỷ lệ 7,08%). Đây là minh chứng cho sự đồng thuận cao của toàn xã hội, tạo tiền đề quan trọng để tỉnh bước vào giai đoạn mới.

Không chỉ hoàn thiện hạ tầng và tiêu chí xã, Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tiếp tục tạo động lực phát triển kinh tế nông thôn. Toàn tỉnh hiện có 606 lượt sản phẩm OCOP, gồm 493 sản phẩm 3 sao và 113 sản phẩm 4 sao. Nhiều sản phẩm đã trở thành thương hiệu mạnh, đóng góp tích cực vào quảng bá hình ảnh địa phương.

Đáng chú ý, hệ thống 17 điểm giới thiệu, bán sản phẩm OCOP được duy trì và phát huy hiệu quả, đồng thời các sự kiện xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm được tổ chức đều đặn, giúp sản phẩm OCOP tiếp cận thị trường rộng hơn, từng bước đi vào các chuỗi bán lẻ và thương mại điện tử.

Hoạt động kết nối cung – cầu được triển khai bài bản, tạo đà cho các sản phẩm nông nghiệp và OCOP tăng trưởng ổn định. Các sự kiện như Tuần lễ Nhãn lồng – Nông sản tiêu biểu, Phiên chợ Cam, hội chợ OCOP khu vực… trở thành cầu nối hiệu quả giữa người sản xuất, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Ngoài xúc tiến thương mại, tỉnh còn hỗ trợ thiết thực cho các chủ thể OCOP. Hưng Yên (cũ) đã hỗ trợ máy móc, thiết bị sản xuất cho 14 HTX chế biến nông sản; Thái Bình (cũ) đã hỗ trợ 81 sản phẩm OCOP của 67 HTX xây dựng thương hiệu, bao bì và chỉ dẫn địa lý. Những hỗ trợ này giúp doanh nghiệp và HTX mạnh dạn đầu tư, hoàn thiện chất lượng sản phẩm.

Tuy vậy, một số khó khăn vẫn tồn tại như: Nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ. Việc xây dựng các vùng nguyên liệu đạt chuẩn theo tiêu chí hữu cơ, an toàn, VietGAP, GlobalGAP, HACCP còn hạn chế, gây trở ngại cho việc xuất khẩu sản phẩm OCOP. Nguyên liệu nhập từ vùng khác sẽ tăng chi phí sản xuất, khó kiểm soát chất lượng nguồn nguyên liệu; Một số chủ thể còn chưa thực hiện tốt công tác an toàn thực phẩm như: lạm dụng thuốc BVTV trong sản xuất, không tuân thủ quy trình sản xuất VietGAP nên khó đáp ứng yêu cầu về chất lượng sản phẩm.

Việc liên kết giữa các chủ thể OCOP, chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm chưa nhiều. Một số chuỗi liên kết chưa hoàn chỉnh, quy mô nhỏ theo hình thức “thuận mua, vừa bán”, cho nên dễ xảy ra tình trạng đứt gãy, phá vỡ hợp đồng đã ký giữa nông dân với doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm. Nhiều sản phẩm nông nghiệp chưa có nhãn mác, thương hiệu, khó tiêu thụ ở các kênh phân phối hiện đại.

Để khắc phục, tỉnh đề ra các nhóm giải pháp trọng tâm: tăng cường giám sát chất lượng; phát triển vùng nguyên liệu chuẩn; hỗ trợ chuyển đổi số; hoàn thiện thương hiệu, bao bì; mở rộng liên kết giữa Nông dân – Hợp tác xã – Doanh nghiệp; và nâng cao năng lực cho chủ thể OCOP thông qua các chương trình tập huấn chuyên sâu. Tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường trình UBND tỉnh các cơ chế chính sách hỗ trợ cho các sản phẩm OCOP

Sau sáp nhập, tỉnh Hưng Yên mới có 104 xã/phường cần được rà soát mức độ đạt chuẩn các tiêu chí nông thôn mới, từ đó xây dựng lộ trình phù hợp với quy mô và yêu cầu mới. Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định yêu cầu “khẩn trương rà soát, lập và phê duyệt quy hoạch xã” để đồng bộ với quy hoạch tỉnh và đáp ứng yêu cầu phát triển trong dài hạn.

Phát triển nông nghiệp hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao: Tỉnh định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng tích tụ ruộng đất, hình thành vùng sản xuất tập trung, thu hút doanh nghiệp đầu tư nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ và công nghiệp chế biến. Báo cáo nêu rõ nhiệm vụ “phát triển liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm” nhằm nâng cao thu nhập và giảm thiểu rủi ro cho người dân .

Chương trình OCOP tiếp tục được xem là công cụ quan trọng để chuẩn hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm và thúc đẩy tiêu thụ.

Đầu tư đồng bộ hạ tầng nông thôn: Giai đoạn 2026 – 2030, tỉnh dự kiến ưu tiên đầu tư các hạ tầng thiết yếu như giao thông nông thôn, trường học, y tế, thủy lợi, nước sạch và công nghệ xử lý chất thải. Các mô hình xử lý rác liên huyện – liên vùng sẽ được nghiên cứu để giải quyết tình trạng lò đốt xuống cấp, bãi chôn lấp quá tải tại một số khu vực.

Phát triển xã hội – văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Cùng với kinh tế, tỉnh chú trọng nâng cao chất lượng đời sống tinh thần, giữ gìn bản sắc văn hóa, phát triển các thiết chế văn hóa – thể thao, đào tạo nghề cho lao động nông thôn và bảo đảm an sinh xã hội.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới: Tỉnh sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung, ứng dụng giám sát trực tuyến tiến độ thực hiện các tiêu chí NTM, triển khai ứng dụng di động để người dân phản ánh thông tin về hạ tầng, môi trường, an ninh nông thôn. Đây là bước tiến quan trọng hướng đến nền hành chính hiện đại, minh bạch.

Theo dự toán, tổng nhu cầu vốn cho giai đoạn 2026 – 2030 là 52.580 tỷ đồng, trong đó ngân sách địa phương chiếm 48,2%, ngân sách trung ương hỗ trợ 10%, còn lại là nguồn vốn tín dụng, vốn xã hội hóa và lồng ghép các chương trình khác.

Theo ông Nguyễn Đức Kiền – Giám đốc Sở Nông nghiệp & Môi trường tỉnh Hưng Yên, trọng tâm là phát triển hạ tầng nông thôn mới đồng bộ và thông minh; đẩy mạnh chuyển đổi số, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu, truy xuất nguồn gốc và kết nối thông tin phục vụ thương mại nông sản. Với Chương trình OCOP, tỉnh sẽ tiếp tục phát huy kết quả đang có của 606 lượt sản phẩm, đồng thời nâng cao chất lượng, chuẩn hóa quy trình sản xuất, tăng cường xúc tiến thương mại và mở rộng chuỗi liên kết.

“Giai đoạn 2026–2030, mục tiêu của chúng tôi không chỉ là nông thôn mới đẹp hơn về hạ tầng, mà phải hiện đại, thông minh, có sản phẩm đặc trưng mạnh và có vị thế rõ nét trên thị trường,” ông Kiền nhấn mạnh.