Việc tìm hiểu, tham khảo kinh nghiệm “thực chiến” và thành công của doanh nghiệp đi trước giúp các doanh nghiệp nắm bắt được đặc điểm thị trường và những cách thức khai thác hiệu quả các thị trường FTA giàu tiềm năng.

Mạng lưới Hiệp định thương mại tự do (FTA) mở ra thị trường rộng lớn cho hàng hóa, doanh nghiệp Việt Nam.Tận dụng lợi thế từ việc loại bỏ thuế quan, xuất khẩu của Việt Nam sang phần lớn thị trường có FTA đều tăng trưởng cao hơn so với giai đoạn trước khi có FTA. Nhập khẩu nguyên liệu, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất cũng tăng trưởng mạnh, chiếm tỷ trọng đáng kể trong cơ cấu nhập khẩu. Điều này cho thấy các doanh nghiệp đã khai thác được ưu thế lớn của FTA là tăng trưởng xuất khẩu, tăng trưởng nhập khẩu để phục vụ sản xuất. Tuy nhiên, đây chỉ là số ít doanh nghiệp thành công, trong đó phần lớn là doanh nghiệp trong nước quy mô lớn hay doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã có kinh nghiệm tiếp cận, khai thác các thị trường quốc tế.

Những khảo sát của các cơ quan, tổ chức thời gian qua cho thấy, còn nhiều doanh nghiệp, nhất là khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa tận dụng được đầy đủ các lợi ích thuế quan do hiểu biết hạn chế về các FTA, chưa đáp ứng được các điều kiện về nguyên tắc xuất xứ để được hưởng ưu đãi. Không ít doanh nghiệp còn khá “loay hoay” trong việc tìm hiểu thị trường, chưa có kế hoạch, chiến lược khai thác các thị trường FTA mục tiêu phù hợp với ngành hàng, sản phẩm của mình…

Do đó, bên cạnh những thông tin về chính sách, quy định thị trường thì các doanh nghiệp xuất nhập khẩu thường rất quan tâm tới kinh nghiệm của những người đi trước - những doanh nghiệp đã có sự thâm nhập, khai phá thành công cánh cửa của các thị trường FTA. Việc tìm hiểu, tham khảo kinh nghiệm “thực chiến” và thành công của doanh nghiệp đi trước giúp các doanh nghiệp đi sau nắm bắt được đặc điểm thị trường và những cách thức khai thác hiệu quả các thị trường FTA.

Từ yêu cầu thực tế, thời gian qua Cổng thông tin điện tử về các Hiệp định thương mại tự do của Việt Nam (Cổng FTAP, địa chỉ: https://fta.gov.vn/index.php?r=site/index) thường xuyên đăng tải, tuyên truyền những câu chuyện kinh nghiệm của doanh nghiệp khai thác các thị trường có những FTA mà Việt Nam đang thực thi.

Đặc biệt, với mạng lưới nguồn tin từ các đơn vị Cục, Vụ thuộc Bộ Công Thương thường xuyên làm việc, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng trong hoạt động xúc tiến thương mại, tiếp cận thị trường xuất nhập khẩu... như: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Cục Xúc tiến thương mại, Cục Xuất nhập khẩu, các bài viết về chủ đề này trên Cổng FTAP có độ phủ rộng khắp các khu vực thị trường như: châu Mỹ, châu Âu, châu Á…, về kinh nghiệm giao thương với những đối tác FTA khác nhau của các ngành hàng, lĩnh vực.

Nhiều bài viết chia sẻ kinh nghiệm “người thật, việc thật” với hành trình tìm hiểu nhu cầu, quy định, tập quán tiêu dùng của thị trường mục tiêu; con đường tìm kiếm và đàm phán với đối tác kinh doanh phù hợp; cách thức đảm bảo hàng hóa đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu... Ở đó, mỗi doanh nghiệp lại có một câu chuyện khác nhau, con đường khác nhau để đi tới thành công trong tiếp cận, khai thác thị trường FTA.

Tại bài viết: “Câu chuyện thành công và bài học kinh nghiệm xúc tiến thương mại với một số thị trường FTA khu vực Châu Âu” (truy cập tại địa chỉ: https://fta.gov.vn/index.php?r=site%2Fdetail&id=2102), Cổng FTAP chia sẻ kinh nghiệm  Công ty cổ phần BioValley Việt Nam chinh phục thị trường FTA tại châu Âu, từ việc tìm hiểu, khảo sát nhu cầu thị trường để lựa chọn phân khúc sản phẩm mục tiêu để xây dựng kế hoạch sản xuất phù hợp, đến nắm bắt xu hướng tiêu dùng, triển khai hoạt động xúc tiến thương mại ra sao để tiếp cận và đáp ứng các yêu cầu của đối tác…

Bài viết đã chuyển tải hành  trình dài, với sự chuẩn bị tỉ mỉ, chi tiết ở tất cả các công đoạn của Công ty cổ phần BioValley Việt Nam. Đó là: “Để tiếp thị hạt điều hữu cơ ở Châu Âu, Công ty cổ phần BioValley Việt Nam xác định hạt điều phải được trồng bằng phương pháp sản xuất hữu cơ theo luật pháp Châu Âu có liên quan. Các cơ sở trồng trọt và chế biến phải được tổ chức chứng nhận được công nhận kiểm tra trước khi được phép sử dụng biểu trưng hữu cơ của Liên minh Châu Âu trên sản phẩm của mình, cũng như biểu trưng của đơn vị nắm giữ tiêu chuẩn (ví dụ: Naturland ở Đức)”; hay “Công ty cổ phần BioValley Việt Nam cũng tìm hiểu thấy rằng EU đã triển khai luật hữu cơ mới kể từ tháng 1 năm 2022. Luật này củng cố hệ thống kiểm soát, nâng cao niềm tin của người tiêu dùng đối với các sản phẩm hữu cơ của EU và đặt ra tiêu chuẩn tương tự cho các sản phẩm hữu cơ trong nước và nhập khẩu”. Không chỉ nghiên cứu quy định, yêu cầu chung của EU, Công ty còn nghiên cứu quy định riêng của các nhà nhập khẩu: “Các doanh nghiệp có những yêu cầu khác nhau về trách nhiệm xã hội. Một số công ty sẽ nhấn mạnh vào quy tắc ứng xử của họ hoặc tuân theo các tiêu chuẩn chung, chẳng hạn như tiêu chuẩn Kiểm toán đạo đức thương mại thành viên Sedex (SMETA)”; hoặc: “Nhiều nhà nhập khẩu sẽ yêu cầu doanh nghiệp tuân theo quy tắc ứng xử cụ thể của riêng họ. Hầu hết các nhà bán lẻ Châu Âu đều có quy tắc ứng xử riêng, chẳng hạn như Lidl (PDF), REWE, Carrefour (PDF), Tesco và Ahold Delhaize”…

Bài viết cũng cho biết, không chỉ chuyển đổi sản xuất để đáp ứng yêu cầu thị trường, Công ty cổ phần BioValley Việt Nam đã tiếp cận nhiều cơ quan hỗ trợ xúc tiến thương mại, nhất là Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), xác định kỹ tính chất, vai trò, mục tiêu của từng hoạt động xúc tiến thương mại để tích cực tham gia những chương trình phù hợp chiến lược phát triển thị trường của doanh nghiệp. “Trải qua quá trình tích cực, cần mẫn hiện diện một cách chuyên nghiệp tại các sự kiện xúc tiến thương mại trực tiếp tại thị trường Châu Âu, Công ty BioValley Việt Nam đã kết nối được một số đối tác phù hợp và thiết lập được các mối hàng ổn định cho hạt điều hữu cơ trong nhiều năm qua”, bài viết thông tin.

Một câu chuyện truyền cảm hứng khác đó là câu chuyện của Công ty Cổ phần AMEII Việt Nam (AMEII Vietnam JSC) tại các thị trường FTA khu vực châu Á. Bài viết: “Câu chuyện thành công và bài học kinh nghiệm xúc tiến thương mại với một số thị trường FTA khu vực châu Á” (truy cập tại địa chỉ: https://fta.gov.vn/index.php?r=site%2Fdetail&id=2100) cho biết: Đưa vải thiều, sầu riêng vào Nhật Bản, cà phê vị sầu riêng vào Trung Quốc… đó là cách Ameii dùng đặc sản của Việt Nam để chinh phục những thị trường xuất khẩu “khó tính” ở khu vực châu Á.

Bài viết cho biết: “… quá trình nghiên cứu thâm nhập các thị trường FTA khu vực Châu Á, doanh nghiệp đã nhận thấy còn rất nhiều cơ hội đối với các sản phẩm nông nghiệp đặc sắc của Việt Nam bởi đây là những sản phẩm thiết yếu, có nhiều tiềm năng tiêu thụ và được nhận những ưu đãi giá trị từ các Hiệp định FTA. Do đó, Công ty Ameii đã quyết định đầu tư vào lĩnh vực này. Phương hướng đã rõ, nhưng để xác định được bán cái gì, bán ở đâu không phải là câu chuyện đơn giản. Ameii mất gần 3 năm để tìm ra được câu trả lời. Trong thời gian đó, công ty tổ chức nghiên cứu sâu về cả thị trường lẫn mặt hàng nông sản. Sau khi nghiên cứu, công ty tiến vào lĩnh vực nông nghiệp với phương châm lựa chọn thị trường khó tính ngay từ đầu vì chinh phục được thì đường đi tiếp theo sẽ rất thuận lợi”.

Thông qua câu chuyện thực tế của Công ty Cổ phần AMEII, các doanh nghiệp quan tâm xuất khẩu sang khu vực thị trường FTA tại châu Á có thể học hỏi được kinh nghiệm xác định và đầu tư cho sản phẩm tiên phong, “chất dẫn” mở cửa thị trường mục tiêu hay việc tìm hiểu để quảng bá sớm, đón đầu cơ hội sản phẩm sẽ được cấp phép nhập khẩu chính thức vào thị trường…

Trung Quốc là thị trường có tiềm năng, nhu cầu nhập khẩu lớn trên thế giới. Đây cũng là thị trường xuất khẩu hàng đầu của hàng hóa Việt Nam, đặc biệt đối với các mặt hàng nông sản; hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc có nhiều lợi thế. Do đó, những bài viết trên Cổng FTAP như bài viết: “Câu chuyện thành công và bài học kinh nghiệm xúc tiến thương mại với thị trường Trung Quốc” (truy cập tại địa chỉ: https://fta.gov.vn/index.php?r=site%2Fdetail&id=2099) rất hữu ích cho các doanh nghiệp có mục tiêu phát triển tại thị trường này.

Thông qua bài viết, Cổng FTAP truyền tải chia sẻ của bà Nguyễn Thị Diễm Hằng, Phó Chủ tịch Công ty Vinapharma - Chủ tịch HĐQT Vinanutrifood về kinh nghiệm thực tế thâm nhập thị trường Trung Quốc của Công ty Cổ phần Dược phẩm Vinapharma - Group.

Theo đó, “… khi tìm hiểu về thị trường Trung Quốc, bà Hằng nhận thấy có một dung lượng thị trường rất lớn đối với các sản phẩm từ thiên nhiên có lợi cho sức khỏe. Giới trẻ Trung Quốc cũng ngày càng cởi mở với các sản phẩm nhập khẩu. Vinapharma - Group đã tập trung vào việc chế biến sâu các sản phẩm nông nghiệp phù hợp với nhu cầu, đặc điểm tiêu dùng của thị trường Trung Quốc trong tổng thể kế hoạch đưa các sản phẩm của Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế. Linh động và thức thời, sản phẩm của Vinapharma đã trụ vững và từng bước phát triển được ở thị trường trên 1,4 tỷ dân trong một thời gian thâm nhập không dài.

Theo bà Nguyễn Thị Diễm Hằng, việc thay đổi cách thức quản trị, xây dựng, điều chỉnh phương án sản xuất kinh doanh phù hợp với điều kiện thực tế; đa dạng hoá kênh bán hàng, hình thức bán hàng… của công ty chính là những nỗ lực, bước tiến quan trọng của hệ thống Vinapharma - Vinanutrifood”.

Từ chính kinh nghiệm của mình, Phó Chủ tịch Công ty Vinapharma - Chủ tịch HĐQT Vinanutrifood đưa ra những lời khuyên “đắt giá” cho các doanh nghiệp muốn thâm nhập thị trường Trung Quốc.

Bên cạnh nội dung hấp dẫn, mang tính thực tiễn cao của bản thân các câu chuyện, về mặt hình thức chuyển tải, Cổng FTAP thể hiện sự kết nối giữa các bài viết bằng cách hiển thị đồng thời trên cùng giao diện hiển thị bài viết chính là các mục như: Bài viết xem nhiều (cột trái); Bài viết liên quan (bên dưới bài viết chính), liên kết tới những câu chuyện khác, những kinh nghiệm ở các thị trường FTA khác. Điều này như một giá trị gia tăng, giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận và tham khảo thêm nhiều câu chuyện, kinh nghiệm hữu ích khác.

Trong bối cảnh biến động thương mại toàn cầu, ngày càng nhiều thị trường gia tăng quy định, yêu cầu cao, việc Cổng FTAP dành dung lượng đáng kể để truyền tải những câu chuyện, kinh nghiệm của các doanh nghiệp đi trước là “cẩm nang” hữu ích để có thêm nhiều doanh nghiệp thâm nhập thành công các thị trường FTA.