[eMagazine] Quán quân FTA Index: Thành công từ sự đầu tư đồng bộ

Lần đầu tiên Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA Index) của các địa phương năm 2024 được Bộ Công Thương công bố và tỉnh Cà Mau ghi dấu ấn bất ngờ với vị trí quán quân. Tuy nhiên, đây là kết quả tất yếu từ sự đầu tư đồng bộ của địa phương.

Bộ chỉ số FTA Index 2024 được khảo sát trên phạm vi toàn quốc, đánh giá việc thực hiện và tận dụng các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đang thực thi ở 4 khía cạnh chính - tương ứng với 4 chỉ số thành phần của Bộ chỉ số, bao gồm: (1) mức độ tiếp cận thông tin về FTA của doanh nghiệp; (2) tình hình tuân thủ các quy định pháp luật nội luật hóa từ cam kết FTA; (3) hiệu quả các chương trình, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA; và (4) việc triển khai các cam kết phát triển bền vững tại địa phương, đồng thời ghi nhận các khó khăn, vướng mắc mà doanh nghiệp đang gặp phải.

Kết quả khảo sát cho thấy bức tranh toàn diện về xếp hạng chỉ số FTA Index của các địa phương. Trong đó, Chỉ số tổng hợp FTA Index là điểm số tổng hợp của 4 chỉ số thành phần theo thang điểm 10 và tổng hợp thành thang điểm 40. Kết quả cho thấy, Cà Mau là tỉnh có điểm số tổng hợp cao nhất là 34,90 điểm, trong khi tỉnh có điểm số thấp nhất là Quảng Trị chỉ đạt 14,49 điểm. Giá trị trung bình của điểm số tổng hợp là 26,20 điểm và giá trị trung vị là 20,40 điểm.

Theo đó, Cà Mau đứng đầu cả nước về chỉ số tổng hợp FTA Index với 34,90 điểm. Tiếp theo là các tỉnh Thanh Hóa (34,13 điểm), Bình Dương (34,02 điểm), Khánh Hòa (32,92 điểm), Trà Vinh (32,74 điểm), Long An (32,50 điểm), Hà Giang (32,46 điểm), Bạc Liêu (32,43 điểm), Ninh Bình (31,74 điểm), Điện Biên (31,72 điểm).

Xét riêng theo từng chỉ số thành phần thì Cà Mau cũng đều ở trong vị trí Top 10. Cụ thể, Cà Mau xếp hạng 4 ở Chỉ số thành phần Tiếp cận thông tin các FTA của các tỉnh; xếp hạng 4 ở Chỉ số thành phần thực hiện quy định pháp luật về các FTA; xếp hạng 2 ở Chỉ số thành phần đánh giá một số chương trình hỗ trợ thực hiện các FTA; xếp hạng 9 ở Chỉ số thành phần thực hiện chương trình phát triển bền vững theo cam kết FTA.

Kết quả thứ hạng của Cà Mau tại Bộ chỉ số FTA Index năm đầu tiên có thể gây bất ngờ cho nhiều người, vì đây là tỉnh có vị trí địa lý ở sâu xa, điều kiện hạ tầng còn nhiều khó khăn…

Tuy nhiên, tỉnh có điều kiện thuận lợi cho giao lưu, phát triển kinh tế các nước, là tỉnh duy nhất có ba mặt giáp biển với chiều dài bờ biển trên 254 km; có ngư trường rộng lớn khoảng 80.000 km2; nguồn lợi thủy sản phong phú, hệ sinh thái đa dạng, cả nước mặn, nước ngọt và nước lợ; với khu vực nuôi trồng thủy sản trên 300.000 hecta, sản lượng nuôi tôm lớn nhất và các sản phẩm nông nghiệp khác.

Những năm qua, tận dụng độ mở lớn của nền kinh tế và việc thực thi các FTA, nhiều mặt hàng thế mạnh của địa phương đã vươn khơi, có mặt tại các thị trường lớn trên thế giới. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt trên 1,2 tỷ USD, tăng 5,31% so với cùng kỳ năm 2023 và vượt kế hoạch đề ra. Trong đó, các mặt hàng chủ lực, đặc biệt là thủy sản (tôm, cua), chiếm tới 88,4% tổng giá trị xuất khẩu, có mặt tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ: Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Australia, Canada…

Ở chiều ngược lại, năm 2024, kim ngạch nhập khẩu của Cà Mau đạt 227,31 triệu USD, tăng gần 82% so với năm trước, chủ yếu là thiết bị điện gió và phân bón, cho thấy xu hướng hiện đại hóa sản xuất, nâng cao năng lực của chuỗi giá trị địa phương.

Trong lĩnh vực đầu tư, năm 2024, Cà Mau đã thu hút được 8 dự án FDI với tổng vốn đăng ký lên đến 78,08 triệu USD từ Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)... Trong năm qua, tỉnh cũng đã ký kết 17 thỏa thuận hợp tác quốc tế với các đối tác và địa phương từ Campuchia, Lào, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản… tập trung vào các lĩnh vực then chốt như nông nghiệp, thủy sản, du lịch, lao động và dịch vụ. Đây là nền tảng vững chắc để tỉnh mở rộng hợp tác, thu hút nguồn lực, chuyển giao công nghệ từ các đối tác tiên tiến.

Phát biểu tại Lễ công bố Bộ chỉ số FTA Index 2024, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Phạm Thành Ngại cho biết: Khi thực hiện công cuộc đổi mới, hội nhập kinh tế toàn cầu, tỉnh Cà Mau nhận thức sâu sắc rằng các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới là điều kiện tiên quyết để tận dụng, phát triển, đồng thời hạn chế rủi ro ngay cả trong xuất khẩu và thu hút đầu tư. Những năm qua, tỉnh đã tích cực triển khai các giải pháp nhằm tận dụng hiệu quả các FTA thế hệ mới. Tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo Hội nhập quốc tế và kịp thời ban hành các kế hoạch hành động cụ thể, gắn trách nhiệm từng đơn vị, địa phương. Hằng năm, tỉnh tổ chức nhiều hội nghị chuyên đề về hội nhập, về các FTA nhằm cập nhật thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chiến lược sản xuất, kinh doanh phù hợp với xu hướng thị trường toàn cầu.

Song song đó, tỉnh triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, từ tư vấn sử dụng máy móc, thiết bị, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo vào sản xuất; đến hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, nhất là khi tiếp cận nguồn vốn, tiếp cận các nguồn lực khác. Đổi mới công tác xúc tiến thương mại, nhất là cách thức hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận thị trường, tính chủ động và các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận với các nhà nhập khẩu thông qua các lễ hội, hội nghị như: Festival Tôm Cà Mau; Lễ hội Cua; Hội nghị gặp gỡ các doanh nghiệp, các nhà mua và các doanh nghiệp trong tỉnh; Hội nghị xúc tiến thương mại sản phẩm nông thủy sản của tỉnh với các doanh nghiệp quốc tế… mang lại hiệu quả quảng bá sản phẩm trong xúc tiến thương mại và đầu tư.

Kết quả khảo sát chỉ số FTA Index năm 2024 đã ghi nhận những chuyển biến tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp địa phương đồng thời là động lực để tỉnh Cà Mau tiếp tục hoàn thiện cơ chế, nâng cao hiệu quả hội nhập và tận dụng các FTA trong thời gian tới.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay khi Hoa Kỳ - thị trường xuất khẩu chủ lực của sản phẩm thủy sản Cà Mau - áp dụng thuế đối ứng và nhiều thị trường khác ngày càng ban hành những chính sách thương mại mới, với các tiêu chuẩn, quy định khắt khe, tỉnh cũng đối diện với không ít thách thức, khó khăn. Trước diễn biến này, UBND tỉnh đã làm việc với các doanh nghiệp, hiệp hội, cơ sở chế biến xuất khẩu để định hướng đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, chủ động giải pháp ứng phó phù hợp.

Mới đây nhất, trên cơ sở kết quả công bố Chỉ số FTA Index năm 2024, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch cải thiện các Chỉ số thành phần và duy trì thứ hạng Chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA Index) tỉnh Cà Mau năm 2025.

Kế hoạch nhằm duy trì thứ hạng chung FTA Index của tỉnh Cà Mau; cải thiện điểm số và thứ hạng của 04 chỉ số thành phần: (1) tuyên truyền,
phổ biến thông tin FTA; (2) công tác xây dựng pháp luật của cơ quan quản lý nhà nước địa phương; (3) chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh và (4) triển khai các cam kết phát triển bền vững. Tương ứng với đó, UBND tỉnh giao các Sở, ngành, địa phương tổ chức triển khai 04 nhóm giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm.

Thông qua việc thực hiện Kế hoạch nhằm nâng cao trách nhiệm, tính năng động, chủ động trong công tác quản lý điều hành của các sở, ngành, UBND xã, phường trong cải thiện FTA Index của tỉnh Cà Mau; chú trọng các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, nội dung và hình thức thông tin; chương trình, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cần cụ thể, chi tiết, phù hợp với yêu cầu và hoạt động của doanh nghiệp.