Quá trình khảo sát Bộ chỉ số đánh giá việc thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA Index) của các địa phương năm 2024 do Bộ Công Thương công bố tháng 4/2025 cho thấy thực tiễn của công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin về các FTA.

Về Cơ quan giúp doanh nghiệp biết đến thông tin về FTA, kết quả khảo sát công bố (trước thời điểm hợp nhất một số địa phương từ ngày 01/7/2025) cho thấy, Sở Công Thương là kênh phổ biến thông tin về FTA chủ yếu tại các địa phương, được lựa chọn bởi phần lớn doanh nghiệp (59,3%) tham gia khảo sát. Đây cũng là cơ quan được giao nhiệm vụ đầu mối thực thi các FTA tại địa phương. Ngoài ra, Sở Thông tin và Truyền thông và Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng là 02 cơ quan có tỷ lệ cao trong việc tuyên truyền về các FTA đến doanh nghiệp, với tỷ lệ tương ứng là 23% và 19,5%.

Về hình thức giúp doanh nghiệp biết đến thông tin về FTA, hình thức phổ biến thông tin được doanh nghiệp tiếp cận nhiều nhất là báo chí, truyền hình (64,5%) và website (51,1%). Các hội nghị, hội thảo (44%) và đào tạo, tập huấn (31,5%) cũng được đánh giá là những kênh truyền thông thông tin hiệu quả. Trong khi đó, hình thức ấn phẩm bản in chỉ chiếm tỷ lệ thấp (7,2%), cho thấy xu hướng số hóa thông tin ngày càng phổ biến hơn trong tiếp cận thông tin FTA.

Đối với đánh giá của doanh nghiệp về chất lượng thông tin, chất lượng cung cấp thông tin của cơ quan quản lý được đánh giá tích cực. Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá chất lượng cung cấp thông tin theo tiêu chí “đáp ứng một phần” của cơ quan Trung ương là 90,7% và cơ quan địa phương là 91,3%. Tuy nhiên, ở tiêu chí “đáp ứng hoàn toàn nhu cầu của doanh nghiệp” thì tỷ lệ này chỉ khiêm tốn tương ứng ở mức 14,2% và 15,8%.

Về mức độ tham gia vào các sự kiện liên quan đến các Hiệp định thương mại tự do của doanh nghiệp, kết quả điều tra cho thấy 12,4% doanh nghiệp trả lời “rất thường xuyên” và “thường xuyên” tham gia các sự kiện phổ biến tuyên truyền thông tin do các cơ quan quản lý tổ chức, có 35,3% doanh nghiệp trả lời thỉnh thoảng tham gia, có 16,6% doanh nghiệp trả lời hiếm khi, có 35,6% doanh nghiệp trả lời không tham gia các sự kiện này. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (“doanh nghiệp FDI”), các doanh nghiệp Nhà nước có xu hướng tham gia nhiều hơn các doanh nghiệp ngoài Nhà nước. Về chất lượng các sự kiện phổ biến tuyên truyền, các doanh nghiệp đánh giá khá tích cực. Về các khía cạnh chủ đề, diễn giả, nội dung và tài liệu, tỷ lệ đánh giá ở mức tốt và rất tốt tương ứng là 66%, 74%, 61%, 71%.

Về nguồn thông tin giúp doanh nghiệp biết đến các sự kiện liên quan đến các FTA, khảo sát cho thấy, doanh nghiệp chủ yếu biết đến các sự kiện FTA thông qua cơ quan nhà nước địa phương thông báo (34,9%), tiếp đến là cổng/trang thông tin điện tử của cơ quan quản lý (28%). Nguồn từ tổ chức quốc tế ít được biết đến, chỉ chiếm 4%.

Đánh giá của doanh nghiệp về chất lượng của các sự kiện đã tham dự, phần lớn doanh nghiệp cho rằng nội dung các sự kiện họ từng tham dự được tổ chức tốt. Đáng chú ý, 16,5% doanh nghiệp đánh giá rất tốt cho các sự kiện có sự tham gia của diễn giả giàu chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn.

Đối với mức độ doanh nghiệp tham gia các chương trình xúc tiến thương mại do địa phương tổ chức và đánh giá của doanh nghiệp về chất lượng các chương trình, kết quả khảo sát cho thấy, tỷ lệ doanh nghiệp thường xuyên và rất thường xuyên tham gia các chương trình xúc tiến thương mại là 17,1%. Tỷ lệ doanh nghiệp thỉnh thoảng tham gia các chương trình xúc tiến thương mại là 47,1% trong khi có đến 35,8% doanh nghiệp cho biết hiếm khi hoặc không tham gia các chương trình này.

Về chất lượng các chương trình xúc tiến thương mại, có 47,3% doanh nghiệp đánh giá tốt. Nội dung được nhiều doanh nghiệp đánh giá tốt là cẩm nang hoặc tài liệu được cung cấp với tỷ lệ 48%. Đối với tiêu chí “có đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp hay không”, có đến 45,7% doanh nghiệp đánh giá tích cực.

Về mức độ doanh nghiệp tiếp nhận thông tin dự báo, định hướng xuất nhập khẩu hoặc thị trường trong nước do cơ quan quản lý địa phương cung cấp và đánh giá của doanh nghiệp về chất lượng các thông tin, theo khảo sát, có 26,2% doanh nghiệp trả lời họ thường xuyên nhận được thông tin dự báo, định hướng xuất nhập khẩu do cơ quan quản lý địa phương cung cấp và 41,2% doanh nghiệp cho biết thỉnh thoảng nhận được thông tin. Trong khi đó, mức độ rất thường xuyên nhận được thông tin chiếm tỷ lệ khiêm tốn với 4,3%.

Về chất lượng thông tin, 49,2% doanh nghiệp đánh giá chất lượng chung là bình thường, 43,3% doanh nghiệp đánh giá tính cụ thể của các thông tin ở mức tốt, 47,6% doanh nghiệp đánh giá tính tin cậy của thông tin cũng ở mức tốt. Ngoài ra, cũng có đến 42,1% doanh nghiệp cho rằng tính kịp thời của thông tin cũng là mức tốt.

Đối với mức độ doanh nghiệp truy cập cổng/trang thông tin điện tử về các FTA do cơ quan địa phương cung cấp và đánh giá của doanh nghiệp về các thông tin này, 60,7% doanh nghiệp có truy cập nhưng không thường xuyên, 17,2% truy cập thường xuyên và 22,1% không biết đến trang thông tin này. Doanh nghiệp nhà nước có tỷ lệ truy cập thường xuyên cao nhất (22,9%). Đa số doanh nghiệp đánh giá chất lượng thông tin ở mức tốt, đặc biệt về tính cập nhật, tính cụ thể và tính tin cậy.

Đối với cán bộ chuyên trách nghiên cứu và tìm hiểu về các FTA của doanh nghiệp, kết quả thông qua khảo sát cho thấy chỉ 4,5% doanh nghiệp có cán bộ chuyên trách FTA; 41,5% có cán bộ kiêm nhiệm; và 54% không có cán bộ phụ trách. Doanh nghiệp FDI là nhóm có tỷ lệ cán bộ chuyên trách cao nhất (6,3%), ngược lại với doanh nghiệp ngoài Nhà nước với tỷ lệ không có cán bộ chuyên trách chiếm 56,7%.

Để nâng cao hiệu quả tuyên truyền, phổ biến về các FTA, theo các chuyên gia, cần chú trọng xây dựng hệ sinh thái thông tin, phát triển các nền tảng số như mô hình Cổng thông tin điện tử về các FTA của Việt Nam (FTAP) để cung cấp thông tin tin cậy và hướng dẫn chi tiết về FTA cho doanh nghiệp và người dân. Bên cạnh đó, cần tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và hiệp hội ngành hàng để triển khai kế hoạch tuyên truyền đồng bộ, gắn liền với hỗ trợ doanh nghiệp thực thi và tận dụng hiệu quả các cam kết trong từng FTA.

Đối với xây dựng hệ sinh thái thông tin và nền tảng số, bên cạnh việc Bộ Công Thương tăng cường hiệu quả của Cổng FTAP, cần nhân rộng các cổng thông tin, nền tảng số tương tự ở cấp độ địa phương, ngành hàng để cung cấp thông tin chính xác và cập nhật về các FTA, tạo kênh thông tin tin cậy cho doanh nghiệp và cộng đồng. Tập trung vào các chủ đề như xây dựng hệ sinh thái tận dụng FTA, phát triển bền vững, hướng dẫn tiếp cận thị trường FTA để nâng cao hiệu quả thực thi FTA.

Tăng cường phối hợp và thống nhất các hoạt động giữa các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố và các hiệp hội để đảm bảo sự đồng bộ trong hoạt động tuyên truyền FTAs và hỗ trợ doanh nghiệp. Trong đó tập trung vào tính thiết thực và hiệu quả cho doanh nghiệp như: hướng dẫn cụ thể cho doanh nghiệp về quy tắc xuất xứ, thủ tục hải quan và các quy định liên quan để doanh nghiệp nắm bắt và tận dụng hiệu quả ưu đãi của các FTA; tuyên truyền các lợi ích chiến lược từ FTA như cải thiện cán cân thương mại, tạo việc làm và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, ngành hàng, địa phương…

Đặc biệt, cần chú trọng đổi mới hình thức và nội dung tuyên truyền, trong đó ưu tiên sử dụng các hình thức tuyên truyền đa dạng, phù hợp với từng đối tượng, từ các hoạt động truyền thống đến các nền tảng số; nội dung tuyên truyền cần đi vào thực chất, giúp doanh nghiệp và người dân hiểu rõ hơn về lợi ích cũng như thách thức khi tham gia các FTA…