Hà Tĩnh: OCOP gắn lợi thế vùng miền, nâng tầm giá trị nông thôn

Hà Tĩnh là tỉnh có địa hình đa dạng, trải dài từ miền núi đến đồng bằng và ven biển. Mỗi vùng đất đều ẩn chứa những sản vật đặc trưng, từ bưởi Phúc Trạch (Hương Khê), cam Khe Mây (Hương Đô), mật ong Vũ Quang, nhung hươu Hương Sơn, Cu đơ Hà Tĩnh đến nước mắm Kỳ Ninh,... Đây là nguồn tài nguyên quý để phát triển Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP).

Theo thống kê, Hà Tĩnh đã có 410 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó 271 sản phẩm còn hiệu lực chứng nhận (8 sản phẩm đạt hạng 4 sao và 263 sản phẩm hạng 3 sao). Đáng chú ý, 100% sản phẩm OCOP Hà Tĩnh đã lên sàn TMĐT của tỉnh, 40% sản phẩm đã có mặt trên các sàn lớn như: Shopee, Lazada, Tiktok. Các sản phẩm này không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn từng bước xuất khẩu sang thị trường quốc tế.

Trước đây, sản phẩm nông sản Hà Tĩnh chủ yếu tiêu thụ ở dạng thô, sơ chế giá trị thấp, đầu ra bấp bênh. Nhưng khi tham gia OCOP, nhiều sản phẩm đã được chế biến, chuẩn hóa quy trình sản xuất, áp dụng tem truy xuất nguồn gốc, bao bì đẹp, sang trọng.

Ví dụ, từ nhung Hươu, ngoài sản phẩm nhung tươi, các cơ sở đã chế biến thành nhiều sản phẩm như: riệu nhung Hươu, cao, nhung hươu tán bột. Các sản phẩm dược liệu như tinh dầu sã, chanh,... Nhờ vậy, giá trị gia tăng của sản phẩm được nâng lên rõ rệt.

HTX Mật ong Cường Nga  là một điển hình. Nguyễn Văn Cường, Giám đốc HTX Mật ong Cường Nga cho biết: “Khi chưa tham gia OCOP, sản phẩm mật ong của chúng tôi chỉ bán tại chợ địa phương, giá cả thấp. Sau khi được chứng nhận 4 sao, được hỗ trợ quảng bá, bao bì đã giúp đưa mật ong Cường Nga vươn xa đi khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước. và hướng tới xuất khẩu. Doanh thu HTX tăng gấp 3 lần, tạo việc làm ổn định cho hơn 40 lao động”.

Ngoài chế biến, Hà Tĩnh đặc biệt chú trọng liên kết thị trường. Các sản phẩm OCOP đã hiện diện trong hệ thống siêu thị lớn, các sàn thương mại điện tử như Voso, Postmart. Đặc sản bưởi Phúc Trạch, cam Khe Mây được tiêu thụ ở Hà Nội, TP.HCM và nhiều tỉnh, thành khác.

Phát triển OCOP đã mang lại tác động rõ rệt đến kinh tế nông thôn Hà Tĩnh. Các sản phẩm đặc sản được nâng tầm, người dân có thêm thu nhập, qua đó tạo động lực xây dựng NTM.

Tính đến ngày 30/7/2025, toàn tỉnh có 169/169 xã đạt chuẩn NTM (đạt 100%), 69/169 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (đạt 40,4%), 18 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (đạt 10,7%), 1.233/1.512 thôn đạt chuẩn Khu dân cư NTM kiểu mẫu (chiếm 81,5%).Trong số các tiêu chí, tiêu chí thu nhập, sản xuất gắn với OCOP đóng vai trò then chốt.

Ông Ngô Đình Long nhận định: “Chính OCOP đã tạo ra sinh kế bền vững, thúc đẩy kinh tế hộ gia đình và hợp tác xã. Đây là cơ sở quan trọng để Hà Tĩnh không chỉ đạt mà còn nâng cao chất lượng tiêu chí trong xây dựng NTM. Mỗi sản phẩm OCOP là một ‘viên gạch’ góp phần xây nên ngôi nhà nông thôn mới bền vững và có chiều sâu”.

Một minh chứng sống động là xã Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh) được thành lập ngày 1/7/2025 trên cơ sở hợp nhất các xã Hương Long, xã Phú Gia và thị trấn Hương Khê (cũ). Khi Cam Khe Mây của Hợp tác xã Long Nhâm được chứng nhận OCOP 3 sao, hàng trăm hộ dân tham gia HTX sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, có hợp đồng tiêu thụ ổn định. Thu nhập bình quân của xã tăng từ 18 triệu đồng/người/năm (2020) lên 59,18 triệu đồng/người/năm (2024).

Giai đoạn 2025–2030, Hà Tĩnh đặt mục tiêu mỗi năm có thêm 20–30 sản phẩm OCOP đạt chuẩn, có sản phẩm đạt chuẩn 5 sao. Tỉnh Hà Tĩnh định hướng tập trung vào nhóm sản phẩm chủ lực có lợi thế vùng miền: nông sản hữu cơ, sản phẩm chế biến sâu, sản phẩm gắn với du lịch cộng đồng.

Đồng thời, Hà Tĩnh sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số trong OCOP. Các sản phẩm sẽ được gắn mã định danh, quản lý trên nền tảng dữ liệu số, tiêu thụ qua sàn thương mại điện tử, giúp mở rộng thị trường trong và ngoài nước.