Chiều ngày 03/12/2025, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương 2025, phiên chuyên đề “Thương mại điện tử trong kỷ nguyên số” đã diễn ra với sự tham dự của đại diện các cơ quan quản lý, các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp thương mại điện tử và các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ số.
Hoàn thiện chính sách phát triển thương mại điện tử bền vững
Phát biểu khai mạc sự kiện, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Lê Hoàng Oanh cho biết, thương mại điện tử tiếp tục giữ vai trò động lực của kinh tế số và là một trong những trụ cột quan trọng trong chiến lược chuyển đổi số ngành Công Thương.
Năm 2025, Bộ Công Thương đã hoàn thiện hai văn bản nền tảng gồm Kế hoạch tổng thể phát triển Thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 với định hướng tiên phong - xanh - bao trùm và Dự thảo Luật Thương mại điện tử với các chính sách về phân loại mô hình nền tảng, quản lý chủ thể xuyên biên giới, đầu tư nước ngoài, dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử và khung pháp lý cho hợp đồng điện tử.
Bà Lê Hoàng Oanh đánh giá sự mở rộng nhanh của thị trường đang đặt ra yêu cầu phát triển bền vững, xanh hóa, nâng cao niềm tin và củng cố nguồn nhân lực. Trên cơ sở đó, chuyên đề tập trung phân tích 04 nhóm nội dung chính: xu hướng và mô hình thương mại điện tử mới; xây dựng thị trường thương mại điện tử lành mạnh; thúc đẩy thương mại điện tử xanh và logistics bền vững; thu hẹp khoảng cách số thông qua hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và nâng cao kỹ năng số tại địa phương.
Trình bày các điểm mới trong khung chính sách quản lý thương mại điện tử bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử - Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết chính sách sẽ tập trung vào yêu cầu chuẩn hóa dữ liệu, quản lý hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới và tăng cường kiểm soát các mô hình kinh doanh mới như livestream và influencer commerce.
Cụ thể, Dự án Luật Thương mại điện tử (gồm 07 chương, 41 điều) sẽ phân loại và quản lý theo 04 nhóm mô hình; đồng thời tăng trách nhiệm của các nền tảng lớn trong tiếp nhận - xử lý phản ánh, bảo vệ người tiêu dùng và kiểm soát nội dung hàng hóa. Những định hướng này nhằm đảm bảo thị trường thương mại điện tử phát triển minh bạch, tuân thủ pháp luật và theo kịp tốc độ đổi mới của công nghệ.
Nhiều xu hướng mới thúc đẩy kinh tế số tăng tốc
Phân tích dữ liệu thị trường, bà Đỗ Thanh Hương, Trưởng phòng Nghiên cứu thị trường Metric.vn đã cung cấp một bức tranh tổng quát về hoạt động thương mại điện tử năm 2025. Theo dữ liệu quý III/2025, tổng doanh số trên 4 sàn lớn đạt 103,6 nghìn tỷ đồng, tăng 2,6% so với quý trước. Trong đó, Shopee tiếp tục dẫn đầu với 56% thị phần, trong khi TikTok Shop duy trì mức tăng trưởng 69%, mở rộng thị phần lên 41%. Ba ngành hàng nổi bật gồm làm đẹp, nhà cửa - đời sống và thời trang nữ, nhóm sản phẩm sức khỏe và thời trang trẻ em ghi nhận mức tăng trưởng vượt trội.
Đại diện Metric.vn nhận định, dữ liệu lớn đang trở thành công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp tối ưu chiến lược kinh doanh, cải thiện hiệu quả quảng cáo và dự báo xu hướng tiêu dùng.
Dự báo xu hướng, ông Đoàn Quốc Tâm, Trưởng Ban Hợp tác - Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho biết xuất khẩu qua nền tảng số đang mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thương mại điện tử xuyên biên giới giúp sản phẩm Việt Nam tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, giảm chi phí marketing - logistics và tăng khả năng xây dựng thương hiệu trực tuyến, phù hợp với bối cảnh tiêu dùng số toàn cầu.
Bên cạnh đó, nền tảng số ngày càng giữ vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Ông Nguyễn Lâm Thanh, Tổng Giám đốc TikTok Việt Nam đã giới thiệu chương trình thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng miền thông qua thương mại điện tử, đặc biệt thông qua livestream và nội dung sáng tạo. Đại diện TikTok cho biết mô hình livestream kết hợp nội dung sáng tạo đang góp phần gia tăng đáng kể giá trị kinh tế cho các sản phẩm nông nghiệp và hàng thủ công mỹ nghệ.
Song song với sự mở rộng về quy mô, chuyên đề cũng nhấn mạnh xu hướng thương mại điện tử xanh, thông qua phần chia sẻ của bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam. Theo đại diện Grab Việt Nam, hoạt động giao nhận tại đô thị cần được chuyển dịch sang mô hình phát thải thấp, kết hợp điện khí hóa đội xe, tối ưu lộ trình giao vận và ứng dụng dữ liệu trong điều phối đơn hàng. Đây là giải pháp giúp thương mại điện tử vừa phát triển mạnh vừa đáp ứng mục tiêu giảm phát thải.
Ngoài ra, các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ số cũng giới thiệu những công cụ tiên tiến nhằm tối ưu hóa vận hành trong lĩnh vực thương mại điện tử. Các giải pháp này tập trung vào việc ứng dụng big data và trí tuệ nhân tạo (AI) để tăng hiệu suất kinh doanh (tăng tỉ lệ chốt đơn và tăng tốc độ vận hành), tự động hóa quy trình (cho phép tự động hóa xử lý đơn hàng, từ đó giảm thiểu sai sót). Bên cạnh đó, các giải pháp thanh toán số đa kênh cũng được giới thiệu nhằm mục đích tăng cường an toàn giao dịch, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tính pháp lý cho các giao dịch thương mại điện tử.
Cũng trong khuôn khổ phiên chuyên đề, tọa đàm “Phát triển thương mại điện tử” với sự tham gia của đại diện cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp nền tảng và các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ số đã tập trung vào những điểm mới trong khung chính sách thương mại điện tử, xu hướng giao dịch xuyên biên giới, các mô hình logistics phát thải thấp và các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi vận hành.
Các ý kiến tại tọa đàm thống nhất rằng để thị trường thương mại điện tử Việt Nam phát triển bền vững, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực vận hành, tối ưu chuỗi logistics và chuẩn hóa dữ liệu nhằm tăng tính minh bạch cũng như hiệu quả quản lý. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường, giảm phát thải trong hoạt động thương mại điện tử được xác định là yêu cầu ngày càng quan trọng trong giai đoạn 2025 - 2030. Bên cạnh đó, các chuyên gia mạnh sự cần thiết của việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và tăng cường liên kết vùng, tạo điều kiện để các chủ thể trong hệ sinh thái thương mại điện tử tiếp cận cơ hội phát triển đồng đều.