Quảng Ninh có rừng vàng, biển bạc, sông núi, nước non, đường biên giới đất liền với nước CHND Trung Hoa và đường biên giới biển thông ra thế giới; có truyền thống văn hóa, lịch sử cảnh quan cùng trên 600 di tích lịch sử danh lam thắng cảnh được xếp hạng, đặc biệt là Vịnh Hạ Long – Di sản thiên nhiên, kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới; danh thắng Yên Tử - trung tâm Phật giáo của Việt Nam…

Ngoài ra, trong lòng đất của Quảng Ninh hội tụ một kho báu tài nguyên khoáng sản giàu có nhất là về than (chiếm khoảng 95% trữ lượng than của cả nước); và chính sự phát triển của ngành công nghiệp khai khoáng cùng với quá trình đấu tranh cách mạng nơi đây là cái nôi hình thành nên giai cấp công nhân Việt Nam. Trong suốt chiều dài lịch sử, các thế hệ người dân Quảng Ninh đã quần tụ trên dải đất địa linh nhân kiệt này, đến nay có 22 dân tộc anh em tạo thành khối đại đoàn kết các dân tộc Quảng Ninh; kéo theo sự giao lưu, tạo ra nền văn hóa giao thoa hội tụ và thống nhất trong đa dạng; cùng nhau đồng lòng, chung sức đấu tranh vượt qua mọi khó khăn gian khổ, mở rộng không gian sinh tồn, ghi đậm nhiều dấu ấn trong truyền thống lịch sử đấu tranh kiên cường bất khuất của dân tộc ta, tạo nên hồn thiêng dân tộc, như: Trận Bạch Đằng Giang năm 938 Ngô Quyền chiến thắng quân Nam Hán; trận đại thắng đế quốc Nguyên Mông năm 1288 do Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn lãnh đạo; trận Vân Đồn - Cửa Lục năm 1288 dưới sự chỉ huy của Trần Khánh Dư. Đến thời kỳ lịch sử hiện đại, với cuộc Tổng bãi công của hàng vạn thợ mỏ ngày 12/11/1936, giương cao khẩu hiệu “Kỷ luật và đồng tâm” mở ra thời kỳ đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân Việt Nam…

Carnaval Hạ Long năm 2013

Trải qua quá trình lịch sử, ngày 30 tháng 10 năm 1963, tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà khóa II đã phê chuẩn việc hợp nhất tỉnh Hải Ninh và khu Hồng Quảng thành tỉnh Quảng Ninh. Đây là dấu mốc quan trọng, tạo thuận lợi cho sự lãnh đạo tập trung của Đảng, Nhà nước đối với Quảng Ninh, đồng thời cũng tạo cho Quảng Ninh vị thế và sức bật mới để vươn lên. Và cũng từ đây, những giá trị Quảng Ninh hội tụ trong suốt chiều dài lịch sử về tự nhiên, xã hội, con người, truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước đã lan tỏa rực rỡ dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Sau khi được thành lập, Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh đã sớm ổn định tổ chức, bắt tay ngay vào lãnh đạo công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, chi viện cho miền Nam ruột thịt, cùng với nhân dân cả nước anh dũng chiến đấu và giành những thắng lợi to lớn. Sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh đã khẩn trương hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế, đồng thời tiếp tục đấu tranh giữ vững độc lập, chủ quyền vùng phên dậu Đông Bắc của Tổ quốc.

Bước vào thời kỳ đổi mới, từ một tỉnh miền núi ven biển phải đối mặt với bao khó khăn, thách thức, song được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện của Đảng và Nhà nước; sự giúp đỡ của các Bộ ban ngành, các địa phương; cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã tiếp tục phát huy truyền thống của đất Mỏ anh hùng, vươn lên đạt được nhiều thành tựu quan trọng, lan tỏa các giá trị, lợi ích cho cộng đồng, đất nước và quốc tế. Tốc độ tăng trưởng kinh tế từ năm 1991 cho đến nay luôn đạt trên 10%/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ. GDP bình quân đầu người năm 2012 đạt 2.910 USD. Tốc độ đô thị hóa nhanh, là tỉnh duy nhất cả nước có 4 thành phố. Quảng Ninh nộp ngân sách nhà nước đứng thứ 5 cả nước (năm 2012) và trở thành trung tâm kinh tế lớn của cả nước; trong đó có Trung tâm sản xuất công nghiệp (khai thác than, nhiệt điện, vật liệu xây dựng…) phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước; Trung tâm du lịch hàng đầu của cả nước với di sản – kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long và những giá trị khác biệt của Vịnh Bái Tử Long… thu hút hàng triệu khách quốc tế mỗi năm; Trung tâm thương mại dịch vụ cửa khẩu quốc tế, trong đó cửa khẩu Móng Cái đã từng là nơi được Trung ương lựa chọn và thí điểm thành công chính sách mở cửa biên giới năm 1996 và hiện là cửa ngõ quan trọng trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Bên cạnh đó, các lĩnh vực văn hóa - xã hội, đảm bảo an sinh xã hội và chăm sóc bảo vệ sức khoẻ nhân dân có bước tiến bộ vượt bậc; đưa chỉ số phát triển con người (HDI) của Quảng Ninh luôn thuộc nhóm 5 địa phương đứng đầu cả nước. Công tác quốc phòng, an ninh được bảo đảm, trở thành phên dậu vững chắc khu vực Đông Bắc Tổ quốc; hoạt động đối ngoại được tăng cường, mở rộng, kể cả ngoại giao Đảng, chính quyền, ngoại giao nhân dân, trong đó đã đẩy mạnh quan hệ hợp tác nhiều mặt với Quảng Tây, Quảng Đông (Trung Quốc), Shizuoka (Nhật Bản), San Diego, San Francisco (Hoa Kỳ), Gangwon (Hàn Quốc)...

Tp. Hạ Long nằm bên bờ vịnh Hạ Long - Di sản thiên nhiên thế giới
Mặc dù còn có những mặt hạn chế, song nhìn lại chặng đường 50 năm qua đã ghi dấu ấn của biết bao thành tựu đã đạt được trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa xã hội, quốc phòng an ninh, đối ngoại… Có thể nói, truyền thống lịch sử và cách mạng vẻ vang cùng những giá trị vật chất và tinh thần cao quý đã kết tinh trên mảnh đất địa đầu Đông Bắc Tổ quốc, trở thành nền tảng, là tiền đề quan trọng có sức lan tỏa quyết định cho quá trình đổi mới, phát triển Quảng Ninh trong tiến trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập hôm nay.

Bước vào thời kỳ phát triển mới trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hội nhập sâu rộng; Quảng Ninh đang hội tụ đủ các yếu tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để bứt phá vươn lên. Nhưng bên cạnh đó, cũng ẩn chứa nhiều khó khăn, thách thức: Thứ nhất là mâu thuẫn giữa tiềm năng lớn chưa được giải phóng toàn diện với một số thể chế, cơ chế, chính sách đang kìm hãm sự phát triển, với nguồn lực có hạn cả về con người và vật chất. Thứ hai là mâu thuẫn giữa phát triển công nghiệp, đặc biệt là khai thác than, đô thị hóa nhanh với phát triển du lịch, dịch vụ trên cùng một địa bàn: Phát triển công nghiệp, khai thác than, đô thị hóa nhanh gây ra hậu quả ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, nhất là ven bờ Vịnh Hạ Long và Bái Tử Long. Thứ ba là thách thức đồng thời phải thực hiện hai nhiệm vụ quan trọng, nặng nề: Vừa phải phát triển kinh tế nhanh, bền vững; vừa phải góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ một cách thường xuyên, trực tiếp ở một địa bàn tiền tiêu của Tổ quốc. Thứ tư là thách thức về những vấn đề xã hội và tự nhiên: Mâu thuẫn giữa phát triển nhanh, bền vững với gia tăng khoảng cách giàu nghèo và biến đổi khí hậu.

Để phát huy thật tốt tiềm năng, thế mạnh và những truyền thống quý báu nửa thế kỷ qua; đồng thời giải quyết tốt những mâu thuẫn phát sinh trong quá trình phát triển, Quảng Ninh luôn quán triệt, bám sát, cụ thể hóa sáng tạo và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, nghị quyết, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước; thực hiện các chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận 47-KL/TW ngày 6/5/2009: “Xây dựng Quảng Ninh trở thành địa bàn động lực, xứng đáng là cực tăng trưởng quan trọng của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, của vành đai kinh tế Vịnh Bắc Bộ”; Thông báo 108-TB/TW ngày 1/10/2012: “Đến năm 2020 xây dựng, phát triển Quảng Ninh trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, trung tâm du lịch quốc tế, một trong những đầu tầu kinh tế của miền Bắc và cả nước; tích cực đổi mới phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”... Tích cực, chủ động xây dựng Quảng Ninh trở thành khu vực phòng thủ vững chắc về quốc phòng, an ninh và phòng tuyến hợp tác, cạnh tranh kinh tế quốc tế”. Đặc biệt, từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, cả hệ thống chính trị của Quảng Ninh đã thể hiện tinh thần khát khao tìm tòi, sáng tạo nhằm tạo ra động lực phát triển kinh tế mới; cụ thể là tập trung triển khai thực hiện 3 đột phá chiến lược (hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển nhanh nguồn nhân lực, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ) gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, từ dựa chủ yếu vào yếu tố phát triển chưa bền vững (tài nguyên hữu hạn than, đất; nhân công rẻ) sang phát triển bền vững (dựa vào vị trí địa lý, chính trị, tri thức, khoa học công nghệ, tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu, cảnh quan, văn hóa, truyền thống, con người...) một cách hài hòa và hợp lý.

Đầu tư công nghệ cao trong khai thác than, nâng cao hiệu quả kinh tế, giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại Công ty Than Nam Mẫu

Con đường đi phía trước của Quảng Ninh sẽ là quá trình kế thừa những giá trị truyền thống và hồn thiêng dân tộc hội tụ qua thời gian đã tạo nền móng vững chắc để lan tỏa sức mạnh tinh thần bất diệt cho các thế hệ mai sau. Là sự hội tụ của ý Đảng, lòng dân và tinh thần “kỷ luật, đồng tâm” của giai cấp công nhân vùng Mỏ để lan tỏa tạo nên sự đoàn kết, nhất trí đồng lòng quyết tâm của toàn Đảng bộ, chính quyền, quân và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh. Là sự hội tụ nguồn nhân lực, tinh hoa trí tuệ, vật lực, ý chí quyết tâm, tình cảm, của nền văn minh Sông Hồng… để lan toả các giá trị, lan tỏa lợi ích, lan tỏa niềm vui, nỗi nhớ, sự tri ân… Có thể nói “hội tụ và lan toả” đã ngấm vào tư duy, nhận thức của nhân dân các dân tộc Quảng Ninh và đó là giá trị của truyền thống, lịch sử mảnh đất và con người nơi đây. Phát triển lên từ tư duy đó, định vị không gian phát triển kinh tế - xã hội Quảng Ninh cũng hội tụ vào một tâm nhưng sẽ có sự phát triển lan tỏa theo mô hình “Một tâm - Hai tuyến - Đa chiều - Hai điểm đột phá”. Tâm là thành phố Hạ Long. Tuyến phía Tây gồm 5 đơn vị hành chính (Ba Chẽ, Hoành Bồ, Quảng Yên, Uông Bí, Đông Triều) xuất phát từ Hạ Long đến Đông Triều hướng tới đồng bằng sông Hồng và thủ đô Hà Nội, liên kết vùng ở cấp quốc gia bởi hệ thống đường thủy, đường bộ, đường sắt. Tuyến phía Đông gồm 8 đơn vị hành chính (Cẩm Phả, Móng Cái, Vân Đồn, Cô Tô, Tiên Yên, Bình Liêu, Đầm Hà, Hải Hà); xuất phát từ Hạ Long đến Móng Cái và hướng tới khu vực Đông Bắc Á, Trung Quốc; kết nối khu vực ở cấp quốc tế bởi các cửa khẩu, cụm cảng hàng không và hàng hải quốc tế. Đa chiều là sự phát triển không bị giới hạn bởi địa giới hành chính; có tính chất động và mở. Hai điểm đột phá là xây dựng và phát triển Khu hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn và Khu kinh tế cửa khẩu tự do Móng Cái

Trong quá trình trưởng thành và phát triển thời gian qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh hết sức trân trọng và biết ơn sự chỉ đạo sáng suốt của Đảng và Nhà nước, sự đồng hành sát sao của các bộ, ban, ngành Trung ương và các địa phương; sự ủng hộ của bạn bè quốc tế, của nhân dân cả nước. Để từ đó đã giúp cho những quyết tâm, sự thống nhất, đồng lòng của các cấp lãnh đạo, sự quyết liệt của các cấp uỷ đảng, chính quyền, sự nỗ lực cố gắng của đội ngũ cán bộ công nhân viên chức và sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân trong Tỉnh vượt qua mọi khó khăn thách thức; cùng nhau dần dần kiến tạo, định hình, đường hướng cho sự phát triển bền vững của Quảng Ninh thời kỳ mới.

Qua hàng thập kỷ qua, trên mảnh đất lịch sử đã chứng kiến những chiến công hiển hách của cha ông ta trong công cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; nơi có Vịnh Hạ Long thần tiên, lung linh, huyền ảo, duyên dáng và mộng mơ; có Yên Tử - Trung tâm phật giáo Việt Nam kỳ vĩ, linh thiêng, huyền bí ấp ủ trong mình vũ khí tinh thần bất diệt; có những nụ cười thân thiện, trái tim nồng nàn và sự mặn mòi trong tâm hồn...; từ trái tim nồng nàn tình yêu và nhiệt huyết, những người con quê hương Quảng Ninh cùng nhau giữ vững niềm tin của giá trị ”hội tụ và lan tỏa”, với tinh thần kiên trì và sáng tạo, chia sẻ và thấu hiểu, nhiệt huyết và khát vọng, đoàn kết và quyết tâm để thực hiện thắng lợi những mục tiêu nhiệm vụ đặt ra; thực hiện thành công “Khát vọng Quảng Ninh”: “Đến năm 2030 xây dựng thành công tỉnh Quảng Ninh giàu, đẹp, hiện đại, văn minh bằng chính bàn tay, khối óc, khung trời, cửa biển, mảnh đất của mình”.