Điểm yếu dễ nhận thấy của doanh nghiệp Việt Nam là năng lực tài chính có hạn, chưa nắm bắt được các nguyên lý bảo hiểm biến động giá, kỹ năng nghiệp vụ trong giao dịch còn hạn chế, nhất là ở thị trường NYBOT.
Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam không khuyến khích doanh nghiệp thiếu năng lực tham gia vào hoạt động mua bán này.
Tạp chí Công nghiệp Tiếp thị có cuộc trao đổi ngắn với ông Đoàn Triệu Nhạn, Phó chủ tịch đối ngoại Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (VICOFA)
Doanh nghiệp cà phê Việt Nam chập chững bước vào thị trường kỳ hạn Luân Đôn cách đây hai năm. Nhiều thông tin lạc quan cho rằng, một nửa sản lượng cà phê Việt Nam xuất khẩu là thông qua sàn giao dịch London LIFFE. Phải chăng nhà xuất khẩu Việt Nam đã buôn bán cà phê qua mạng?
- Là người theo dõi hợp đồng xuất khẩu, chúng tôi nhận thấy các doanh nghiệp có tới hơn 90% hợp đồng bình thường, chứ không phải là giao dịch qua mạng. Nói thật chúng tôi chưa được cái may mắn như vậy.
Chúng tôi vẫn mua bán trực tiếp cho khách hàng nước ngoài ở Dăklăk, ở TP.HCM. Còn chuyện tham gia thị trường kỳ hạn thì rất ít, những người tham gia lại chủ yếu không phải dân buôn cà phê mà là dân chơi chứng khoán, còn buôn cà phê thật là không có.
Những người chơi chứng khoán đâu có phải là số đông?
- Chỉ xảy ra ở Dăklăk và cũng chỉ là giới có tiền, còn nông dân thì không chơi rồi. Tôi xin nói rõ đó là thua lỗ theo mua bán chứng khoán không phải là thua lỗ mua bán cà phê. Tiếng là đưa cà phê ra nhưng thực chất không phải chính là người buôn cà phê. Các nhà xuất khẩu cà phê chủ yếu vẫn là theo hợp đồng bình thường như mọi năm. Chúng tôi chưa có khả năng buôn bán qua mạng, nhưng tất nhiên có một số bà con bị thua thiệt.
VICOFA đánh giá thế nào qua hai năm thử nghiệm tham gia thị trường kỳ hạn Luân Đôn?
- Thứ nhất, anh em học tập được một điều mới, tham gia vào thị trường quan tâm đến diễn biến giá cả hàng ngày thông tin được cập nhật hơn, ảnh hưởng tốt đến tiêu thụ sản phẩm. Nhưng cũng do còn quá mới mẻ, học tập chưa được nhiều nên có một số bị thua lỗ cũng là điều đáng kể.
Hội đồng Quản trị Hiệp hội VICOFA đã đưa ra đánh giá: Đứng về mặt lâu dài thì Việt Nam tham gia vào thị trường LIFFE ở London là cần thiết để giao dịch về cà phê vối. Đó là một tiến bộ nhưng muốn tham gia có hiệu quả thì cần tổ chức học tập nhiều hơn, đào tạo nguồn nhân lực để tránh tổn thất. Còn những tổn thất vừa qua chúng tôi coi là học phí.
Hướng đi trong tương lai của Hiệp hội đối với vấn đề tham gia thị trường kỳ hạn?
- Chúng tôi vẫn tiếp tục, nhưng thận trọng hơn, phải tổ chức đào tạo nghiệp vụ buôn bán giao dịch trên mạng. Chúng tôi đã thông báo cho các thành viên điều này. Mới đầu có một số bà con sau khi được tập huấn rồi hàng ngày lên mạng buôn bán, tưởng rằng không có gì ghê gớm và khó khăn lắm. Nhưng thật ra rất khó, chúng tôi biết chắc chắn rằng, các nhà buôn của thế giới đi trước chúng ta hàng trăm năm, chúng ta là nước sinh sau đẻ muộn về ngành thương mại cà phê, mới bước vào thị trường thế giới từ sau 1991 thế kỷ XX. Kinh nghiệm ít nên bây giờ đầu tiên là phải đào tạo nguồn nhân lực, tập huấn cho họ, rồi từ đó mới có thể tham gia tốt hơn, có hiệu quả hơn.
Bây giờ Ngân hàng Đầu Tư và Phát Triển mở thêm dịch vụ giao dịch hợp đồng tương lai. Ông có nhận định gì về điểm mới mẻ này?
- Ngân hàng nói rằng không chỉ làm với cà phê mà sẽ mở rộng với các mặt hàng khác như đường, cao su.
Mở dịch vụ thì cứ mở nhưng phải kèm theo đào tạo. Điều cần thiết là Nhà nước phải ra văn bản hướng dẫn tham gia hợp đồng thị trường kỳ hạn. Bộ Thương mại đã nghiên cứu tình hình và sẽ có hướng dẫn trong thời gian sớm nhất. Phải dựa vào đó để quản lý, nếu không thì khó theo dõi và giúp đỡ được.