Ông Dương Văn Bá - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác HSSV – Bộ GD&DT:
Chính phủ, Bộ GD&ĐT, các trường, các thày cô giáo đang tích cực đổi mới, đáp ứng nhu cầu xã hội. Tuy nhiên, sinh viên của chúng ta còn thiếu hụt nhiều kỹ năng, kiến thức, khả năng làm việc theo nhóm, tư duy làm việc sáng tạo, khả năng giao tiếp của nhiều em còn kém, còn thiếu tự tin vào bản thân mình, một phần do thụ động trong học tập. Nhưng, điều này cần phải được bứt phá để sớm có sự thay đổi, mà sinh viên phải là người tích cực, chủ động. Sinh viên trước hết phải nhận thức được vai trò, trách nhiệm của mình, từ đó rèn cho mình tính năng động, tự tìm hiểu, trao dồi và nâng cao những kiến thức đã học trong nhà trường và cả kiến thức ở ngoài xã hội. Ngày nay, không có ngành nào mà xã hội không cần. Vấn đề đặt ra là khi các em vào trường rồi, cần xác định cho mình học như thế nào cho tốt, tích luỹ kiến thức như thế nào để đáp ứng được đòi hỏi ngày càng cao của xã hội...
Ông Nguyễn Hữu Thể - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội:
Hàng năm, cứ sau mỗi khoá ra trường khoảng 6 tháng, chúng tôi lại tổ chức điều tra “Theo dấu vết HSSV”. Năm nay, Trường điều tra HSSV ở 4 khoa kinh tế, cơ khí, điện tử và hoá. Tổng số phiếu phát ra là 800, số phiếu thu về là 115, trong đó, số phiếu có việc làm là 92 và chưa có việc làm là 23. Số SV ra trường làm đúng chuyên ngành đào tạo là 72,17%, không đúng chuyên ngành là 27,83%. Về kiến thức học tại trường, đã giúp nhiều cho HSSV trong quá trình làm việc là 40,14%, bình thường là 48% và 11,86% là có giúp ích, nhưng ít. Điều đó cho thấy, HSSV của Trường đã được xã hội thừa nhận và đã đảm bảo được kiến thức học trong trường không xa vời so với thực tế.
Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là khi nước ta đã là thành viên của WTO, thì vấn đề đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu xã hội càng trở nên cần thiết hơn. Những DN đầu tư vào VN càng nhiều, mở ra cơ hội việc làm càng lớn. Nhưng nếu chúng ta không đáp ứng được nhu cầu của họ, thì họ có thể tìm nguồn lao động ở nước khác thay thế, hoặc đầu tư vào những nước có khả năng đáp ứng được nhu cầu của họ. Xã hội đang cần nguồn lao động chất lượng tốt, có kỹ năng sống và khả năng làm việc tạo hiệu quả cao, đáp ứng nhu cầu hội nhập và cạnh tranh.
Vì vậy, Hội thảo nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của HSSV trong học tập, nghiên cứu, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội ở trong và ngoài nước. Đây cũng là dịp để các doanh nghiệp trao đổi với Nhà trường về các ngành nghề, chương trình đào tạo, cũng như nhu cầu tuyển dụng nguồn lao động của DN trong thời kỳ hội nhập sâu rộng khu vực và thế giới, thực hiện sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.
Ông Phan Văn Viên – giáo viên khoa CNTT:
Theo tôi, đáp ứng nhu cầu xã hội là phải sử dụng đúng ngành nghề, số lượng vừa đủ, chất lượng đạt chuẩn. Nếu SV ra trường được DN sử dụng, trả lương xứng đáng, không phải đào tạo lại nhiều, thì như vậy là đã đáp ứng được nhu cầu xã hội.
Nhưng thực tế, để đáp ứng nhu cầu xã hội, cũng còn một số bất cập ngay trong mối quan hệ giữa SV – DN và cơ sở đào tạo. DN thì cũng phải thay đổi nhu cầu sử dụng lao động do yêu cầu máy móc, thiết bị và đòi hỏi của thị trường. SV thì còn thiếu thông tin hỗ trợ, không có cơ sở tư vấn, nên ảnh hưởng tới tâm lý, mục tiêu đào tạo. Tại các cơ sở đào tạo, căn bệnh thành tích, cùng với hệ thống chương trình giáo dục cụ thể do các trường tự biên soạn và giáo viên thì dạy theo khả năng của mình cũng là lí do làm cho chất lượng giáo dục thực chất chưa cao.
Vì vậy, Nhà nước cần thành lập mạng lưới điều tra số lượng lao động trong thời gian tới, đồng thời hỗ trợ các trường thiết lập quy mô đào tạo sao cho hợp lý. Việc đào tạo theo tín chỉ cũng cần sớm được nhân rộng, để SV có nhiều lựa chọn trong hình thức đào tạo. Trong chương trình môn học, cần bổ sung thời gian làm bài tập lớn, đồ án môn học, chú trọng việc đưa SV đi thực tập cuối khoá, từ đó có thêm thông tin về nhu cầu đào tạo của DN ngay từ cuối khoá học. Bên cạnh đó, DN cần có kế hoạch dài hạn về nguồn nhân lực, cũng như hỗ trợ một phần tài chính cho các trường mà DN có kế hoạch tuyển dụng nhân lực. Một mặt, đối với SV, ngay từ năm thứ nhất đã phải xác định ngay cho mình hướng đi đúng đắn, từ đó có cách thức học tập, tích luỹ kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho tốt, để sẵn sàng đáp ứng được nhu cầu của DN.
Anh Trịnh Quang Anh – Trưởng phòng Tổng hợp Công ty Phụ tùng ô tô xe máy Goshi Thăng Long:
Khi mới vào Công ty, các em sẽ phải học ít nhất là 3 tháng, sau đó là va chạm những vấn đề chuyên môn, phải tiếp xúc với những người quản lý cấp trên, với công nhân... Vì vậy, các em cần tích luỹ kiến thức, phải học từ những điều tưởng chừng đơn giản nhất, kể cả khi các em đã là kỹ sư. Điều thứ 2 tôi muốn nói là người kỹ sư vừa ra trường, đừng bao giờ nghĩ mình phải được hưởng lương cao, phải làm đúng chuyên ngành mình được đào tạo, vì như vậy sẽ dễ bị thất bại ngay từ khi xin việc. Việc khó khăn nhất của người kỹ sư lúc đó là phải thể hiện được cho Ban Lãnh đạo thấy và chấp nhận được khả năng của mình. Hiện nay, ở một số công ty có tình trạng, các em vào làm được khoảng vài ba năm đã vội chia tay, đến với công ty khác, có mức lương cao hơn. Tuy nhiên, Công ty chúng tôi thì luôn mong muốn những người ở lại kiên nhẫn, biết vượt khó, cống hiến và đầu tư công sức, trí tuệ cho công việc và chắc chắn sẽ được tăng lương vào những năm sau. Vì vậy, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, các em cần tranh thủ thời gian, đầu tư học thêm các lĩnh vực khác, chẳng hạn như cách phân tích số liệu, nắm bắt tình hình xã hội, kỹ năng giao tiếp...
Em Phan Bá Mạnh – SV cao đẳng liên thông khoá 2, khoa CNTT:
Có một thực trạng là DN hiện nay đánh giá SV của chúng ta vẫn còn nặng nhiều về lý thuyết. Nhưng theo tôi, lý thuyết được bắt nguồn từ thực tiễn và lại quay trở lại phục vụ thực tiễn. Tôi mong các thày cô giáo không chỉ dạy kiến thức cơ bản mà còn định hướng cho SV học và tích luỹ kiến thức như thế nào để khi đi làm sẽ phù hợp với nhu cầu của DN. Điều đó có nghĩa là các thầy cô giáo sẽ góp phần hướng cho SV có được nhận thức đúng đắn cho mình ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Về phía HSSV, học không phải học bằng thụ động, chỉ chăm chú vào riêng môn học của mình, mà còn phải mở rộng kiến thức văn hoá, xã hội khác nữa và cần có tính thực tiễn cao. Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã đào tạo cho em kiến thức nền rất tốt, cần phát huy trong thực tiễn.
Em Nguyễn Thị Liên – SV khoa Ngoại ngữ:
Bản thân mỗi SV cần xem xét kỹ ngành nghề nào phù hợp với năng lực của mình. Cần có sự quan sát, đánh giá đúng nhu cầu xã hội, kể cả xu hướng phát triển, để có sự chuyển hướng ngành nghề cho phù hợp. Nhìn chung, việc lựa chọn ngành nghề là bước đi quan trọng trong cuộc đời, vì nó sẽ quyết định thời gian và hiệu quả sẽ đạt được khi vào cuộc sống, đồng thời sẽ góp phần vào việc xoá bỏ tình trạng “thừa thày, thiếu thợ”, hay ngành “thừa vẫn thừa mà thiếu vẫn thiếu” lao động như hiện nay. Tuy nhiên, hầu hết SV chúng em hiện nay vẫn chọn ngành, nghề đơn thuần vì lý do sở thích cá nhân, gia đình hoặc một nhân tố chủ quan nào đó?. Vấn đề chọn không đúng ngành nghề đã dẫn đến học một nghề, nhưng lại làm nghề khác, thậm chí làm trái ngành, trái nghề. Mặt khác, SV nhìn chung còn thiếu tự tin về ngoại ngữ, công nghệ và trang thiết bị, khả năng sử dụng các công cụ hỗ trợ công việc, ý thức công tác, tính kỷ luật lao động chưa cao... Vì thế, khi làm việc trong môi trường chuyên nghiệp hay phải tiếp xúc với các chuyên gia nước ngoài, SV thường hay bị lúng túng. Một thực trạng nữa là SV đào tạo thường mang tính hàn lâm, có một khoảng cách khá xa giữa giảng đường và cuộc sống, khó bắt nhịp ngay được với các cơ sở sản xuất, nắm bắt và vận dụng linh hoạt công việc.
Vì vậy, em nghĩ rằng, SV muốn đáp ứng nhu cầu xã hội ngày càng cao, không chỉ cần kiến thức sách vở, mà còn phải biết thêm kiến thức thực tế, xã hội, đồng thời cũng cần rèn luyện khả năng thích ứng, bổ sung vốn ngoại ngữ, kỹ năng làm việc, không ngừng nâng cao tính sáng tạo và quyết tâm, để biến những ước mơ, hoài bão thành hiện thực, có phẩm chất và tri thức, để trở thành người thật sự có ích cho xã hội.