Chiều 26/6/2025, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao đã phối hợp với Đại sứ quán 6 nước Trung Đông Âu (Ba Lan, Slovakia, Séc, Hungary, Rumani và Bulgaria) tổ chức Hội thảo “75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - các nước Trung Đông Âu: Thắt chặt tình hữu nghị, Tăng cường hợp tác, Hướng tới tương lai”.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà dự và phát biểu chỉ đạo. Cùng tham dự Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, Đại sứ các nước Trung Đông Âu tại Việt Nam, đại diện Lãnh đạo các Bộ ngành, địa phương, cơ sở giáo dục đào tạo, doanh nghiệp có quan hệ hợp tác với 6 nước Trung Đông Âu. Tham dự trực tuyến, có các Đại sứ Việt Nam tại 6 nước Trung Đông Âu.
Các nước Trung Đông Âu là cầu nối chiến lược để Việt Nam tiếp cận thị trường EU
Các nước Ba Lan, Slovakia, Séc, Hungary, Rumani và Bulgaria nằm trong nhóm nước đầu tiên trên thế giới công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào năm 1950.
Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhắc lại chặng đường hợp tác vẻ vang trong 75 năm qua, định hướng tương lai, mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực hai bên có thế mạnh bổ trợ nhau, vì hòa bình, phát triển bền vững của khu vực và thế giới.
Theo Phó Thủ tướng, quan hệ hữu nghị truyền thống, bền chặt giữa Việt Nam và các nước Trung Đông Âu đã vượt qua muôn vàn thách thức của lịch sử. Phó Thủ tướng trân trọng cảm ơn và đánh giá cao sự ủng hộ quý báu, hiệu quả, đoàn kết chân thành, từ các nước Trung Đông Âu, đó không chỉ là sự hỗ trợ về vật chất, mà còn là sự chia sẻ sâu sắc về tinh thần đoàn kết, giá trị chung về hòa bình, độc lập, tự do. Nhiều công trình bệnh viện, trường học, nhà máy được xây dựng từ nguồn viện trợ của phía bạn đã trở thành biểu tượng của tình hữu nghị giữa Việt Nam với các nước Trung Đông Âu.
Quan hệ hợp tác Việt Nam - Trung Đông Âu không ngừng phát triển, từ chính trị - ngoại giao đến kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ… với những kết quả nổi bật.
Về Chính trị - ngoại giao, chúng ta đã xây dựng, củng cố lòng tin chiến lược dựa trên hợp tác chính trị, ngoại giao nhà nước, ngoài giao nhân dân bền chặt, tin cậy, thực chất.
Về Kinh tế - thương mại - đầu tư, hợp tác Việt Nam - Trung Đông Âu đóng vai trò quan trọng trong hợp tác Việt Nam - EU và đang được đẩy mạnh dựa trên nền tảng Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA).
Đầu tư trực tiếp từ các nước Trung Đông Âu vào Việt Nam đạt khoảng 1,8 tỷ USD, tập trung vào công nghiệp, năng lượng tái tạo, và nông nghiệp thông minh. Các nước Trung Đông Âu là cầu nối chiến lược để Việt Nam tiếp cận thị trường EU; đồng thời Việt Nam là cầu nối để các nước tiếp cận thị trường ASEAN.
Về Khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, hơn 12.000 sinh viên Việt Nam đã được đào tạo tại các nước Trung Đông Âu, nhiều người trở thành lãnh đạo, chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực then chốt. Gần đây, các dự án hợp tác về năng lượng tái tạo tại Hungary và sản xuất thông minh tại Cộng hòa Séc đang mở ra triển vọng hợp tác mới.
Về hợp tác Văn hóa, các sự kiện văn hóa như Tuần lễ Văn hóa Việt Nam tại các nước đã thu hút hàng ngàn người tham gia, làm sâu sắc sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân các nước. Cộng đồng người Việt Nam tại các quốc gia Trung Đông Âu ngày càng phát triển, có tiếng nói, đóng góp to lớn trong sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia bản địa...
Phấn đấu nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên 15 tỷ USD vào năm 2030
Phó Thủ tướng Chính phủ đánh giá, kết quả hợp tác giữa hai bên thời gian qua rất tích cực nhưng còn khiêm tốn so với tiềm năng của hai bên. Kim ngạch thương mại và FDI từ các nước Trung Đông Âu chỉ chiếm khoảng 5% tổng kim ngạch với EU, thấp hơn nhiều đối tác khác. Hai bên còn thiếu các dự án quy mô lớn trong các lĩnh vực chiến lược như công nghệ cao và năng lượng tái tạo...
Phó Thủ tướng nêu rõ, trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những biến động sâu sắc từ xung đột địa chính trị, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng đến những thách thức phi truyền thống, với vị trí địa chiến lược, nền kinh tế năng động, và vai trò ngày càng nổi bật trong các cơ chế đa phương, Việt Nam và các quốc gia Trung Đông Âu là những đối tác tiềm năng của nhau cùng hợp tác, phát triển, không chỉ trên bình diện song phương mà còn ở tầm khu vực và quốc tế.
Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng nêu 05 nhiệm vụ trọng tâm, then chốt nhằm đưa quan hệ Việt Nam - Trung Đông Âu lên tầm cao mới, hướng tới tương lai.
Thứ nhất, cần tăng cường đối thoại chính trị để tăng cường tin cậy, hiểu biết lẫn nhau. Các bên tăng cường thúc đẩy các chuyến thăm cấp cao song phương, tiếp xúc tại các diễn đàn đa phương để củng cố lòng tin và xây dựng quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Các nhà ngoại giao hai bên cần tích cực hơn nữa để thúc đẩy các cơ chế đối thoại, như Ủy ban Hợp tác Liên chính phủ Việt Nam - Ba Lan và Việt Nam - Hungary.
Thứ hai, thúc đẩy hợp tác kinh tế; tận dụng Hiệp định EVFTA để tăng kim ngạch thương mại lên 10% mỗi năm, nâng kim ngạch thương mại lên 15 tỷ USD vào năm 2030, đồng thời mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực chiến lược như trí tuệ nhân tạo, năng lượng xanh, quản lý tài nguyên nước và nông nghiệp thông minh.
"Đề nghị các quốc gia Trung Đông Âu có tiếng nói tích cực hơn trong việc thúc đẩy EU sớm tháo gỡ thẻ vàng IUU đối với thủy sản Việt Nam", Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà bày tỏ.
Thứ ba, đẩy mạnh hợp tác khoa học - công nghệ, tăng cường hợp tác đào tạo hướng đến mục tiêu 15.000 sinh viên Việt Nam tại Trung Đông Âu vào năm 2030. Tăng cường hợp tác nghiên cứu trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, và sản xuất thông minh, với các dự án cụ thể như hợp tác năng lượng mặt trời với Hungary.
Thứ tư, tăng cường giao lưu văn hóa - nhân dân; tổ chức các sự kiện như Tuần lễ Văn hóa tại mỗi nước, mở rộng hợp tác du lịch để làm sâu sắc tình hữu nghị, coi đây là nền tảng bền vững cho quan hệ lâu dài.
Thứ năm, tăng cường phối hợp đa phương chặt chẽ, hiệu quả hơn nữa. Chúng ta cần hợp tác chặt chẽ trong các diễn đàn ASEAN - EU và Liên Hợp Quốc để giải quyết các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, an ninh mạng, và an ninh năng lượng. Đề nghị hai bên cùng thúc đẩy các sáng kiến chung, như Quỹ Hợp tác Xanh ASEAN - EU, để đạt các mục tiêu phát triển bền vững 2030.
"Chính phủ Việt Nam cam kết tạo điều kiện thuận lợi về chính sách, pháp lý, và môi trường đầu tư để các nước Trung Đông Âu và Việt Nam cùng phát triển, trên tinh thần hợp tác bình đẳng, cùng có lợi, tôn trọng chủ quyền, độc lập dân tộc", Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết: Quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Việt Nam và các nước Trung Đông Âu không ngừng được củng cố thông qua trao đổi đoàn thường xuyên ở các cấp, đặc biệt là cấp cao, các cơ chế tham vấn, hợp tác định kỳ và sự hợp tác trong một khuôn khổ rộng lớn hơn, tầm vóc cao hơn, với việc các nước Trung Đông Âu đã trở thành thành viên tích cực của Liên minh châu Âu (EU) và Việt Nam là thành viên quan trọng của ASEAN, quan hệ giữa Việt Nam với Hungary và Séc đã được nâng cấp lên Đối tác toàn diện và Đối tác chiến lược.
Về kinh tế, hợp tác liên tục có những bước phát triển tích cực. Việt Nam đã được các nước Trung Đông Âu giúp xây dựng nhiều công trình dân sinh quan trọng, mang tính biểu tượng trong các lĩnh vực y tế, giáo dục và công nghiệp. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng ổn định ở mức cao. Các nước Trung Đông Âu đã tiên phong ủng hộ việc ký kết, phê chuẩn các Hiệp định Thương mại tự do và Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU.
Hợp tác giáo dục - đào tạo và giao lưu nhân dân tiếp tục là điểm sáng, thể hiện chiều sâu và sự gắn bó giữa hai bên, góp phần củng cố nền tảng bền vững cho quan hệ song phương. Hợp tác trong các lĩnh vực khác như quốc phòng - an ninh, khoa học - công nghệ, du lịch, lao động… cũng phát triển tích cực.
"Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, chúng ta càng cần tăng cường phối hợp, cùng nhau phát huy vai trò chủ động, sáng tạo để đẩy mạnh hợp tác toàn diện và mạnh mẽ hơn nữa trên các lĩnh vực truyền thống, đồng thời mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu. Những lĩnh vực này sẽ là chất liệu mới để làm vững chãi hơn, to đẹp thêm cây cầu hợp tác Việt Nam - Trung Đông Âu trong kỷ nguyên mới", Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng cho biết.
Các tham luận và ý kiến trao đổi tại Hội thảo đã làm rõ những bước phát triển mạnh mẽ giữa Việt Nam và các nước Trung Đông Âu trên tất cả các lĩnh vực, từ chính trị - ngoại giao, thương mại - đầu tư, hợp tác phát triển, đến giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, lao động, văn hóa, du lịch và giao lưu nhân dân, trong đó nhiều ý kiến đã đề xuất những hướng đi thiết thực mới và sáng tạo nhằm mở rộng hợp tác trong bối cảnh mới, từ kinh tế xanh, số và tuần hoàn, đến đổi mới sáng tạo, kết nối doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như doanh nhân trẻ.
Bên lề Hội thảo, khoảng 20 doanh nghiệp Việt Nam và Trung Đông Âu đã tham gia tổ chức các gian hàng trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm nông sản, y tế để giao lưu và tìm kiếm cơ hội hợp tác.