Văn phòng Chính phủ vừa có Văn bản số 7697/VPCP-NN ngày 18/8/2025 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính liên quan đến việc xuất khẩu gạo của Việt Nam.
Trước đó, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã có báo cáo thông tin, báo chí và dư luận liên quan đến công tác chỉ đạo, điều hành, trong đó có nội dung liên quan đến giải pháp để gạo Việt giữ được vị trí xuất khẩu thứ hai thế giới.
Theo nội dung báo cáo, mới đây, Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới trong 6 tháng đầu năm nay. Thành tích này đang phản ánh ngày càng rõ sự chuyển dịch từ "xuất khẩu nhiều" sang "xuất khẩu có giá trị", tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt.
Tuy nhiên, để duy trì vị thế, ngành gạo Việt vẫn cần tháo gỡ một số nút thắt, đối mặt với những rủi ro đáng kể: tác động của xâm nhập mặn, hạn hán và biến đổi khí hậu, khiến sản lượng tiềm ẩn nhiều biến động; các chính sách điều hành xuất khẩu và rào cản kỹ thuật từ các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản vẫn là thách thức lớn.
Trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu yếu đi hoặc đối thủ hạ giá mạnh, lợi thế cạnh tranh về giá của Việt Nam sẽ thu hẹp. Điều này đòi hỏi chiến lược dài hạn, chuyển trọng tâm từ tăng sản lượng sang nâng cao giá trị sản phẩm. Về dài hạn, hướng đi bền vững phải là chuyển sang xuất khẩu gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu quốc gia. Nếu không, vị trí số hai hiện tại có thể chỉ là một "đỉnh sóng" ngắn ngủi giữa chu kỳ dư cung và biến động khí hậu toàn cầu.
Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu thông tin nêu trên; chủ trì, phối hợp với cơ quan có liên quan có kế hoạch cụ thể xử lý ngay theo thẩm quyền; tranh thủ các cơ hội, triển khai "thần tốc" hơn nữa việc xuất khẩu gạo, nhất là gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, gắn với hệ thống truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu gạo quốc gia để nâng cao giá trị gia tăng trong xuất khẩu gạo. Đẩy nhanh việc thực hiện Đề án phát triển bền vững 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.
Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khối lượng xuất khẩu gạo tháng 7/2025 của cả nước ước đạt 750 nghìn tấn với giá trị đạt 366,1 triệu USD. Tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 7 tháng đầu năm 2025 đạt 5,5 triệu tấn và 2,81 tỷ USD, tăng 3,1% về khối lượng nhưng giảm 15,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.
Giá gạo xuất khẩu bình quân 7 tháng đầu năm 2025 ước đạt 514 USD/tấn, giảm 18,4% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với thị phần chiếm 42,6%. Ghana và Bờ Biển Ngà là 2 thị trường lớn tiếp theo với thị phần tương ứng là 11,1% và 10,6%. Trong số 15 thị trường xuất khẩu lớn nhất, giá trị xuất khẩu gạo tăng mạnh nhất ở thị trường Bangladesh và giảm mạnh nhất ở thị trường Malaysia.
Trong khi đó, các kênh truyền thông của Thái Lan dẫn số liệu thống kê từ Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới trong 6 tháng đầu năm 2025.
Thống kê từ hiệp hội này cho thấy từ tháng 1 đến tháng 6/2025, Ấn Độ xuất khẩu 11,68 triệu tấn gạo, tăng 36,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Tiếp sau là Việt Nam với 4,72 triệu tấn, tăng 3,5%. Thái Lan đứng thứ ba với khối lượng xuất khẩu là 3,73 triệu tấn, giảm 27,3%. Xuất khẩu gạo của Pakistan đạt 2,76 triệu tấn, giảm 20,2% và Mỹ xuất khẩu 1,4 triệu tấn gạo, giảm 23,5%.