Giỏ giá dầu thô
Trên thế giới có các loại giá dầu thô (đối với khối OPEC thì thường
gọi là giỏ giá) như: Giá dầu Brent (loại dầu thô chuẩn khai thác tại Biển
Bắc thuộc Anh); Dầu Dubai thường áp dụng cho giao dịch trên giấy (paper);
Giá dầu Oman, giá dầu Oman và giá dầu Dubai thường được sử dụng làm giá
chuẩn cho hầu hết các loại dầu thô vùng Vịnh Pecxich, bán theo các hợp đồng dài hạn (hợp đồng term)
cho các khách hàng châu Á và Viễn Đông.
Giá dầu WTI (West Texas Intermediate,
Texas Mỹ), loại giá dầu này dùng làm giá chuẩn cho cho nhiều loại dầu thô giao dịch trên thị trường
Bắc Mỹ, cùng các loại dầu thô Trung Đông, Tây Phi bán vào khu vực Bắc Mỹ. Giỏ giá dầu
thô OPEC (basket price): Là giá trung bình hằng ngày của 11 loại dầu thô các nước
thuộc khối. Giá dầu Minas: Là loại dầu thô ngọt, nhẹ trung bình là loại
dầu chính được sản xuất tại Indonesia. Giá dầu Tapis: Là loại dầu ngọt
nhẹ (45-46oAPI, 0,02%S) là loại dầu có sản lượng cao nhất Malaysia.
Có công thức lấy giá trung bình tháng của loại dầu thô được công bố
trên Platts. Công thức giá dầu này được Việt Nam chúng ta áp dụng từ khi Việt Nam khai thác dầu thô
năm 1986 đến khoảng năm 2014, do loại dầu này có đặc tính tương đương dầu thô ngọt mỏ Bạch Hổ. Đến
nay, mỏ này sản lượng sụt giảm nên ta không lấy làm chuẩn nữa.
Với các nhân tố kinh tế, chính trị trên thế giới từ quý II/2014 đến
nay, cùng với việc khai thác dầu đá phiến và các dạng dầu khí khác, do yếu tố giữ thị phần cung cấp
dầu khí trên thế giới, cùng với việc thay đổi quan hệ cung cầu, gần một năm qua giá dầu thế giới đã
sụt giá như xe tuột không phanh từ trên 120USD/thùng xuống đến mức 40-50USD/thùng. Vào đầu năm 2015
đến nay, giá dầu Brent bình quân đạt 54USD/thùng, giảm đến 49% so với cùng kỳ năm 2014; Ở Việt Nam
ta, giá dầu thô Bạch Hổ quý I/2015 là 58USD/thùng, giảm gần 50% so với cùng kỳ của năm trước.
Việt Nam chúng ta hiện nay chỉ có Nhà máy Lọc dầu Dung Quất sản
xuất, lọc dầu với công suất danh định là 6,5 triệu tấn năm, mới đảm bảo được khoảng 30% nhu cầu
tiêu thụ xăng dầu nội địa, phần lớn các doanh nghiệp xăng dầu trong nước vẫn phải nhập khẩu đến 70%
khối lượng sản phẩm cho nhu cầu sản xuất và tiêu dùng. Phần lớn trong số sản phẩm xăng, dầu nhập
khẩu chủ yếu từ Singapore. Theo số liệu thống kê của PV Oil thì giá sản phẩm xăng dầu Singapore có
diễn biến đồng pha với giá dầu thô thế giới và nó đã tăng trở lại từ nửa cuối tháng 1/2015 đến cuối
tháng 2/2015 và giảm nhẹ dần đến nay. Trung bình quý I/2015 giá xăng giảm khoảng 22-25%
(19-21USD/thùng) so với trung bình quý IV/2014, bằng 55-58% so với cùng kỳ năm 2014. Giá dầu DO
giảm 25% (khoảng 22USD/thùng) so với trung bình quý IV/2014 và bằng 56% so với cùng kỳ năm 2014.
Giữa tháng 4/2015 giá dầu thô thế giới tiếp tục ấm lên, giá dầu thô Brent khoảng 62-66USD/thùng.
Giá dầu Bạch Hổ của Việt Nam cao hơn dầu Brent khoảng 3-4USD/thùng.
Dự báo và ảnh hưởng đến Việt Nam
Do giá dầu thô thế giới và Việt Nam sụt giảm, những nước sản xuất
và xuất khẩu dầu khí, đặc biệt là những nước chủ yếu dựa vào nguồn thu xuất khẩu dầu thô thì bị
chịu ảnh hưởng mạnh. Những nước như Việt Nam vừa sản xuất vừa tiêu thụ xăng dầu thì một phần thu
ngân sách Nhà nước có giảm, nhưng do giá sản phẩm xăng dầu giảm nên giá thành sản xuất hạ, kích
thích sản xuất phát triển. Việc điều hành kinh doanh xăng dầu thời gian qua các bộ, ngành đã phối
hợp điều chỉnh giá 6 lần, việc điều chỉnh chính sách kinh doanh với biên độ 15 ngày phù hợp với
diễn biến giá trên thị trường thế giới. Duy trì ổn định thuế nhập khẩu ở mức cao 30-35% để giúp cân
đối một phần ngân sách quốc gia.
Với tình hình kinh tế và chính trị hiện nay thì giá dầu thô sẽ được
phục hồi, tăng trở lại nhưng sẽ ở mức 65-75USD/thùng trong những quý tới.
Theo dự báo của Ngân hàng HSBC thì nền kinh tế Việt nam các năm
2015-2016 tốc độ tăng trưởng kinh tế khoảng 6,5%. Theo đánh giá của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc
gia thì quý I/2015 tăng trưởng phục hồi mạnh mẽ với GDP tăng 6,03% so với cùng kỳ năm trước; sản
xuất các ngành đang phục hồi, lạm phát duy trì ở mức dưới 3% (2,48%) từ tháng 11/2014 đến nay, CPI
chỉ tăng 0,93% so với cùng kỳ năm trước. Thị trường tài chính, tiền tệ về cơ bản ổn định, các ngân
hàng đang hoạt động tốt và một số được tái cơ cấu, sáp nhập, hợp nhất và được đẩy mạnh và đáp ứng
nhu cầu về vốn cho nền kinh tế với lãi suất hợp lý; nền kinh tế vĩ mô ổn định và lấy đà phục hồi
tăng trưởng, an sinh xã hội được đảm bảo.
Đối với ngành Dầu khí Việt Nam, trong điều kiện giá dầu giảm vừa
qua, lãnh đạo và các đơn vị đã kịp thời có các phương án, giải pháp để đáp ứng yêu cầu sản xuất,
kinh doanh, tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, đặc biệt là trong giá thành 1 thùng dầu thì
các dịch vụ dầu khí chuyên ngành chiếm 60-75%, các đơn vị và nhà thầu đã tính toán lại cơ cấu chi
phí, giá thành, đảm bảo hiệu quả cho toàn ngành. Đối với các bộ, ngành và Chính phủ trong điều kiện
hiện nay cần tạo điều kiện cho Petrovietnam tiếp tục đầu tư, đặc biệt là khâu tìm kiếm, thăm dò dầu
khí; giảm các thủ tục hành chính như Chính phủ đã chỉ đạo, có như vậy Tập đoàn Dầu khí Việt Nam mới
tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được trong nhiều năm qua, thực hiện tốt nhất nhiệm vụ
chiến lược mà Đảng và Nhà nước đã giao giai đoạn 2006-2015.
ThS. Trần Thanh Tùng - Thành viên Ban Kiểm soát nội bộ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam