CPTPP - Động lực thu hút đầu tư, hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Chile

 

Trong số các thành viên của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Chile là một trong những đối tác trước đó đã có Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Chile (VCFTA) được ký kết ngày 11/11/2011 và có hiệu lực từ ngày 01/01/2014. Mặc dù vậy, việc thực thi Hiệp định CPTPP được đánh giá tạo nhiều cơ hội trong lĩnh vực đầu tư, do VCFTA chỉ đơn thuần về hàng hóa, không có các quy định về đầu tư. Mặt khác, những ưu đãi của CPTPP cũng tạo ra nguồn cung nguyên vật liệu chất lượng phục vụ các ngành sản xuất trong nước.

Bà Sải Thị Thu Thủy - Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Chile trao đổi về tình hình thương mại xuất nhập khẩu hiện nay của Việt Nam với thị trường Chile, cũng như những tác động tích cực từ việc thực thi Hiệp định CPTPP tới triển vọng thu hút đầu tư, hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới.

PV: Bà có thể cho biết tình hình xuất, nhập khẩu hàng hóa Việt Nam với thị trường Chile hiện nay? Cơ hội phát triển thị trường này thời gian tới?

Bà Sải Thị Thu Thủy: Theo thống kê của Hải quan Chile, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Chile 5 tháng đầu năm 2023 đạt 654,88 triệu USD, trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Chile đạt 494,84 triệu USD, nhập khẩu từ Chile đạt 160,04 triệu USD.

Các sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là nhóm hàng công nghệ, chiếm hơn 40% kim ngạch xuất khẩu, trong đó điện thoại di động đạt 175,11 triệu USD USD; máy vi tính và linh kiện đạt 19,75 triệu USD, Ti vi đạt 5,93 triệu USD. Nhóm hàng máy móc, phụ tùng và linh kiện đạt 107,85 triệu USD, trong đó tủ lạnh và tủ đông đạt 3,19 triệu USD, máy phát điện đạt 441 nghìn USD. Giày dép các loại đạt 66,38 triệu USD, quần áo và phụ kiện đạt 31,45 triệu USD. Số sản phẩm khác như phân bón 18,37 triệu USD, xi măng 13,6 triệu USD. Nhóm hàng thực phẩm đạt 5,67 triệu USD, trong đó đồ hộp và đồ chế biến từ cá và hải sản đạt 1,26 triệu USD. Nhóm hàng phương tiện vận tải và phụ tùng đạt 1,6 triệu USD, trong đó lốp xe đạt 672 nghìn USD. Các sản phẩm lâm sản đạt 782 nghìn USD...

Các sản phẩm nhập khẩu chính từ Chile gồm: nhóm hàng hải sản đạt 63,85 triệu USD gồm: cá hồi đạt 55,48 triệu USD, bột cá đạt 3,1 triệu USD, mỡ và dầu cá đạt 2,9 triệu USD, nhuyễn thể đạt 1,05 triệu USD, cá jureles đạt 1,04 triệu USD, rong biển đạt 37 nghìn USD. Nhóm hàng gỗ và các sản phẩm từ gỗ đạt 17,76 triệu USD, xenlulo đạt 5,94 triệu USD. Nhóm hàng hoa quả đạt 13,7 triệu USD, trong đó nho đạt 6,8 triệu USD, quả cherry đạt 6,77 triệu USD; rượu vang đạt 1,26 triệu USD... Nhóm hàng khoáng sản đạt 40,97 triệu USD, trong đó nhập khẩu đồng đạt 32,5 triệu USD, Molybdenum đạt 5,2 triệu USD, i ốt đạt 1,52 triệu USD, lithium đạt 1,51 triệu USD.

 

Về cơ hội phát triển thị trường trong thời gian tới, Chile có nhu cầu cao về các mặt hàng thiết yếu nhưng nhân lực sản xuất lại rơi vào tình trạng dân số già nên điều kiện phát triển còn hạn chế. Bên cạnh đó, đời sống người dân Chile trong những năm gần đây được cải thiện đáng kể dẫn đến sức mua khá cao. Do đó, cơ hội rất lớn cho các mặt hàng tiêu dùng Việt Nam.

Ngoài ra, thị trường Chile chưa đòi hỏi khắt khe về chất lượng hàng hóa như Hoa Kỳ, Nhật Bản, các nước EU và cũng chưa từng áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Đây là một thuận lợi cho xuất khẩu của Việt Nam.

Xem thêm các bài viết về thị trường Chile đăng tải trên Tạp chí Công Thương tại đây.

PV: Việc thực hiện Hiệp định CPTPP tác động thế nào đến tình hình thu hút đầu tư, nguồn lực từ Chile vào Việt Nam cũng như trao đổi thương mại giữa hai nước?

Bà Sải Thị Thu Thủy: Theo thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến tháng 5/2023, FDI của Chile vào Việt Nam chỉ có 4 dự án và tổng vốn đầu tư rất ít (400 nghìn USD). Còn theo thống kê của fDi Markets, Chile hiện có vốn đầu tư tích lũy từ năm 2003 đến 2022 tại Việt Nam đạt 35 triệu USD, chủ yếu trong lĩnh vực tài chính.

Việc thực hiện CPTPP giúp mở ra nhiều cơ hội thu hút đầu tư từ Chile vào Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng tái tạo do năng lượng tái tạo ở Chile (điện gió, điện mặt trời) chiếm 40% tổng sản lượng điện toàn hệ thống, có nhiều tiềm năng hợp tác trong lĩnh vực này. Chile cũng là một trong những nước tiên phong về hydro xanh. Theo ước tính của Chính phủ Chile vào năm 2021, 13% hydro xanh của thế giới có thể được sản xuất bằng năng lượng gió từ Magallanes và phần Nam Cực của Chile, tổng cộng 126 gigawatt.

Về thương mại, hai nước đã tận dụng rất tốt FTA song phương (Hiệp định VCFTA) có hiệu lực từ năm 2014, tuy nhiên Hiệp định CPTPP tạo cơ hội cho nhiều mặt hàng Việt Nam về chứng nhận xuất xứ.

Ví dụ với hàng dệt may, CPTPP cam kết xóa bỏ thuế ngay khi CPTPP có hiệu lực 828/95 dòng thuế. Lộ trình 4 năm Cắt giảm và xóa bỏ 36/95 dòng thuế. Lộ trình 8 năm Cắt giảm và xóa bỏ 88/95 dòng thuế, trong khi ở FTA song phương, Chile cam kết xóa bỏ thuế quan đối với phân nửa các dòng thuế dệt may ngay khi VCFTA có hiệu lực (năm 2014), các dòng thuế còn lại được cắt giảm và xóa bỏ theo lộ trình 5 - 10 năm, nghĩa là năm 2024, tất cả các dòng thuế dệt may được hưởng thuế bằng 0. Do đó, CPTPP có thể đem lại lợi thế cho các doanh nghiệp dệt may hơn so với VCFTA ở các dòng thuế được xóa bỏ sớm hơn.

Còn đối với các trường hợp khác, CPTPP chỉ tạo thêm cơ hội ưu đãi thuế quan, đặc biệt khi khả năng đáp ứng quy tắc xuất xứ trong CPTPP có thể linh hoạt hơn VCFTA (do CPTPP có nhiều nước thành viên hơn).

Đơn cử mặt hàng giày dép, Chile có cam kết tương đối hạn chế về thuế quan đối với sản phẩm giày dép, xóa bỏ thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực với 18/43 dòng thuế giày dép (tức là khoảng 41% số dòng giày dép), số dòng thuế còn lại Chile cắt giảm và xoá bỏ thuế theo lộ trình 4 năm. Còn theo FTA song phương, từ tháng 10/2019, các sản phẩm giày dép của Việt Nam xuất khẩu sang Chile đã được hưởng thuế 0 theo VCFTA.

Như vậy, xét về thuế quan, CPTPP không tạo thêm lợi thế nào về thuế quan cho giày dép Việt Nam ở thị trường Chile. Tuy nhiên, CPTPP tạo cho sản phẩm giày dép Việt Nam thêm một lựa chọn ưu đãi thuế quan và khả năng thỏa mãn quy tắc xuất xứ nội khối để được hưởng ưu đãi (do số lượng đối tác trong CPTPP nhiều hơn).

PV: Bà có thể chia sẻ kinh nghiệm của Thương vụ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp, ngành hàng cụ thể kết nối xúc tiến thương mại, đầu tư từ các đối tác Chile cũng như việc tận dụng ưu đãi của Hiệp định CPTPP?

Bà Sải Thị Thu Thủy: Thời gian qua, Thương vụ đã hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam gặp vướng mắc trong vấn đề Chile yêu cầu giấy chứng nhận Giấy chứng nhận nguồn gốc hợp pháp (Certificate of Legal Origin) cho hàng rong biển Việt Nam. Thương vụ đã làm việc thành công với Cơ quan Đánh bắt và Nuôi trồng Thủy sản Quốc gia Chile (SERNAPESCA) về việc không yêu cầu chứng từ Giấy chứng nhận nguồn gốc hợp pháp (Certificate of Legal Origin) cho hàng rong biển Việt Nam, tiếp tục kết nối thành công xuất khẩu mặt hàng rong biển vào thị trường Chile.

Tương tự, trường hợp doanh nghiệp nhập khẩu Chile gặp vướng mắc trong vấn đề yêu cầu Giấy chứng nhận nguồn gốc hợp pháp (Certificate of Legal Origin) cho hàng xương mực Việt Nam. Thương vụ cũng vừa làm việc thành công với SERNAPESCA về việc không yêu cầu chứng từ Giấy chứng nhận nguồn gốc hợp pháp (Certificate of Legal Origin) cho hàng xương mực Việt Nam.

Chúng tôi cũng vừa hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết vấn đề yêu cầu form giấy kiểm dịch thực vật mới cho sản phẩm quế Việt Nam, để giúp doanh nghiệp Chile lấy được hàng ra sớm, giảm chi phí lưu container, hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu các mặt hàng khác như đồ uống, sản phẩm xây dựng, đồ gỗ nội thất, quần áo, giày dép... vào Chile

Bên cạnh xuất khẩu, thực hiện nhiệm vụ được Bộ trưởng Bộ Công Thương giao, Thương vụ Việt Nam tại Chile đẩy mạnh tìm kiếm, kết nối để đa dạng hóa nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ các ngành sản xuất trong nước. Thương vụ đã kết nối các doanh nghiệp sản xuất nội thất Việt Nam với doanh nghiệp xuất khẩu gỗ Chile, hiện gỗ xẻ Chile chiếm 28% xuất khẩu Chile sang Việt Nam; tích cực kết nối các nhà xuất khẩu đồng Chile với Việt Nam, để cung cấp đồng cho ngành sản xuất các sản phẩm điện tử, máy tính của ta, do Chile là nước xuất khẩu đồng lớn nhất thế giới, xuất khẩu đồng chiếm 50% kim ngạch xuất khẩu của Chile. Thương vụ cũng đang tích cực triển khai kết nối mặt hàng Lithium - đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất pin cho xe điện và pin điện thoại, bởi Chile có thế mạnh là nhà sản xuất Lithium lớn thứ 2 trên thế giới.

PV: Bà có đề xuất, kiến nghị gì nhằm tăng cường thu hút đầu tư từ Chile vào Việt Nam cũng như gia tăng thương mại song phương thời gian tới?

Bà Sải Thị Thu Thủy: Các nhà đầu tư Chile mới chú trọng đến thị trường các nước Mỹ Latinh do vị trí địa lý, văn hóa gần gũi và cùng ngôn ngữ. Hiện Chile đầu tư vào Việt Nam còn rất ít. Do đó, cần tăng cường xúc tiến đầu tư trực tuyến để các doanh nghiệp trong khu vực hiểu hơn về môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Về phía Thương vụ Việt Nam tại Chile trong thời gian tới đây sẽ tổ chức đoàn doanh nghiệp Chile tham gia chuỗi sự kiện “Kết nối chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế” (Viet Nam International Sourcing Expo 2023) vào tháng 9/2023 bao gồm các nhà phân phối lớn tại Chi Lê như Fallabela, Sodimac… nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập vào các chuỗi cung ứng hàng hóa lớn trên hế giới. Tổ chức đoàn họp Hội đồng Thương mại tự do Việt Nam Chile và chương trình cấp quốc gia về xúc tiến thương mại với đoàn khoảng 18 doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang Chile vào Quý IV/2023 nhằm kết nối giao thương với các doanh nghiệp Chile và tháo gỡ các rào cản thương mại giữa hai quốc gia.

Tiếp tục hỗ trợ các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp Việt Nam trong việc tìm kiếm cơ hội kết nối, thúc đẩy hợp tác với các tập đoàn của Chile có tiềm lực về tài chính, công nghệ phù hợp với điều kiện của Việt Nam để phục vụ tăng trưởng bền vững nhằm khai thác kinh nghiệm của Chile về công nghệ khai thác mỏ, chống biến đổi khí hậu, nước biển dâng, phát triển và sử dụng năng lượng sạch….

Nắm bắt thông tin thị trường và cảnh báo sớm các vấn đề phát sinh ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam. Tăng cường tuyên truyền phổ biến thông tin về cơ hội xúc tiến xuất khẩu và nhập khẩu từ Việt Nam, trong đó ưu tiên các mặt hàng có thế mạnh của Việt Nam nhằm khai thác và tận dụng hiệu quả lợi ích mang lại từ Hiệp định CPTPP và FTA song phương.