Gian lận về bản chất hàng hóa
Những ngày vừa qua, các phương tiện thông tin đại chúng đồng loạt đưa tin về việc một số cơ sở bị phát hiện sử dụng dầu ăn nhập khẩu với mục đích dành cho thức ăn chăn nuôi để sản xuất, chế biến thành dầu ăn cho người, như Công ty TNHH sản xuất và xuất nhập khẩu Nhật Minh Food đối với sản phẩm dầu đậu nành Ofood, Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ An Dương, Công ty TNHH An Hưng Phước vừa bị Công an tỉnh Hưng Yên phát hiện, xử lý về các hành vi vi phạm “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm” và “Buôn lậu”.
Thực tế, dầu thực vật dùng làm thức ăn chăn nuôi là nguyên liệu thuộc Danh mục quản lý theo Thông tư 21/2019/TT-BNNPTNT, chịu sự quản lý của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Việc sản xuất, kinh doanh và sử dụng dầu thực vật với mục đích này phải tuân thủ nghiêm ngặt về an toàn, chất lượng, công bố sản phẩm và ghi nhãn.
Theo Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), hành vi sử dụng nguyên liệu dầu thực vật có nguồn gốc dành cho thức ăn chăn nuôi để sản xuất, chế biến thực phẩm tiêu dùng cho người là hành vi cố ý làm sai lệch bản chất, công dụng và mục đích sử dụng của hàng hóa, có dấu hiệu cấu thành hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả theo quy định tại Khoản 7 Điều 3 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP.
Cụ thể, dầu thực vật dùng cho chăn nuôi không đạt chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, không có công dụng, giá trị sử dụng dành cho người tiêu dùng. Khi bị cố tình đưa vào chuỗi sản xuất thực phẩm cho người và gắn nhãn là “dầu thực vật” hoặc “dầu ăn cho người” thì đã sai lệch về bản chất và công dụng; có dấu hiệu giả mạo về công dụng và mục đích sử dụng của hàng hóa.
Việc gắn nhãn dầu thực vật dùng cho người là hành vi gian lận về bản chất hàng hóa. Hành vi này tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng tới sức khỏe cộng đồng và xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng.
Bộ Công Thương sẽ kiểm tra diện rộng các cơ sở sản xuất dầu ăn
Theo quy định tại Điều 65 Luật An toàn thực phẩm, Điều 40 Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm: (i) Thực hiện quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trên phạm vi địa phương, chịu trách nhiệm trước Chính phủ về an toàn thực phẩm tại địa phương; (ii) Tổ chức tiếp nhận bản tự công bố sản phẩm; chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo phân công, phân cấp; (iii) Thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm trên địa bàn quản lý.
Qua thông tin sơ bộ thu thập được đến thời điểm hiện tại, Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food đã có bản tự công bố sản phẩm đối với sản phẩm dầu thực vật. Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho biết chưa cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm đối với doanh nghiệp này, và cũng chưa nhận được báo cáo của chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan về hành vi sản xuất và tiêu thụ dầu ăn giả nêu trên.
Trong thời gian vừa qua, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm được giao tại các văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Công Thương đã có công văn số 2192/BCT-CN ngày 23/4/2025 gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố về việc tăng cường quản lý sản xuất, lưu thông thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương; Công điện số 2755/CĐ-BCT ngày 18/4/2025 về việc tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, kiểm soát thị trường.
Trong thời gian tới, Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp tục chỉ đạo các Sở Công Thương và phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để chỉ đạo các đơn vị chức năng tại địa phương kiểm tra diện rộng các cơ sở sản xuất dầu ăn, đặc biệt các cơ sở nhỏ lẻ, cơ sở chưa có chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, cơ sở thuộc diện miễn chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm.
Đồng thời, Bộ Công Thương giao Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước chủ trì, phối hợp với Sở Công Thương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương chỉ đạo các Chi cục Quản lý thị trường giám sát chặt chẽ các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh sản phẩm dầu ăn trên phạm vi cả nước; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm và kịp thời báo cáo kết quả, tình hình về Bộ Công Thương.
Đồng thời, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm và tăng cường tuyên truyền cảnh báo người tiêu dùng, công khai các thương hiệu, cơ sở vi phạm.
“Vụ việc nêu trên có dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng về sản xuất, buôn bán hàng giả, gian lận thương mại, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và vi phạm điều cấm theo quy định pháp luật về an toàn thực phẩm. Bộ Công Thương chỉ đạo các đơn vị chức năng tiếp tục phối hợp các cơ quan chức năng xử lý kiên quyết, không để ảnh hưởng đến uy tín ngành thực phẩm và niềm tin của người tiêu dùng”, đại diện Cục Công nghiệp cho biết.