Chủ động triển khai hàng loạt biện pháp từ sớm
Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc Hoa Kỳ công bố mức thuế 46% dự kiến đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam tại họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra chiều 6/4/2025, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài cho biết, chính sách tăng thuế 46% mà Hoa Kỳ mới công bố dự kiến áp dụng đối với hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ từ ngày 9/4/2025 có thể gây tác động đáng kể và đa chiều đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam; tạo tác động không tốt đối với hoạt động xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong thời gian tới, cũng như ảnh hưởng đến sự phát triển của các ngành hàng công nghiệp chế biến chế tạo, thu hút đầu tư FDI và đầu tư trong nước, liên quan đến khu vực dịch vụ và việc làm của lao động trong nước.
Một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực như Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; máy móc, thiết bị dụng cụ, phụ tùng khác; Dệt may; Da giày;… phần lớn các sản phẩm xuất khẩu vào Hoa Kỳ đều thuộc lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo đối mặt với nguy cơ giảm kim ngạch xuất khẩu.
Thứ trưởng phân tích, khi tăng thuế, giá cả của hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào Hoa Kỳ sẽ tăng lên, mức độ cạnh tranh với hàng hóa của các nước khác sẽ kém đi; mặt khác sức mua của người tiêu dùng Hoa Kỳ cũng suy giảm, dẫn đến cầu đối với hàng hóa Việt Nam sẽ giảm. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Hoa Kỳ có thể xem xét lại việc tiếp tục các hợp đồng đã ký với Việt Nam, còn các hợp đồng mới sẽ tương đối khó khăn.
"Như vậy việc này sẽ có những tác động nhất định, tuy nhiên, Hoa Kỳ cũng mới công bố mức thuế dự kiến áp dụng từ ngày 9/4, hiện nay Chính phủ đang có những giải pháp tích cực để tiếp xúc với phía Hoa Kỳ và làm sao mang lại lợi ích hài hòa cho chúng ta", Thứ trưởng cho biết.
Về phản ứng chính sách và các giải pháp ứng phó của Bộ Công Thương, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài thông tin, trong thời gian vừa qua, Bộ Công Thương đã rất chủ động triển khai hàng loạt biện pháp, tăng cường tiếp xúc với các cấp khác nhau của phía Hoa Kỳ và làm rõ quan điểm của phía Việt Nam.
Trước đó, ngày 30/3, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định 73/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi của một số mặt hàng, thông qua đó tạo điều kiện thuận lợi tiếp cận thị trường cho 13 nhóm hàng mà Hoa Kỳ có lợi thế cạnh tranh, đồng nghĩa với việc Việt Nam đã xác định vấn đề này và chủ động từ rất sớm.
Sau ngày 2/4, sau khi Tổng thống Hoa Kỳ công bố mức thuế đối ứng, trong sáng ngày 3/4/2025, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có Công hàm gửi Trưởng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) đề nghị tạm hoãn quyết định áp thuế trên để trao đổi, tìm giải pháp hài hòa lợi ích của hai Bên; đồng thời đề nghị Hoa Kỳ bố trí cuộc điện đàm cấp cao.
Sau đó, ngày 4/4/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Hai Bên đều mong muốn tiếp tục tăng cường hợp tác song phương, vì lợi ích tổng thể của hai nước; Việt Nam sẵn sàng trao đổi với Hoa Kỳ để đưa mức thuế nhập khẩu về 0% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Hoa Kỳ, đồng thời đề nghị Hoa Kỳ áp dụng mức thuế tương tự đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam. Đây là bước tiến quan trọng trong quá trình giải quyết vấn đề thuế quan của Hoa Kỳ.
Trong thời gian tới, thông qua cơ chế đối thoại chính sách của Hội đồng Thương mại và Đầu tư Việt Nam - Hoa Kỳ (TIFA), Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp cùng các Bộ ngành liên quan duy trì trao đổi chặt chẽ với các đối tác Hoa Kỳ, phối hợp với Hoa Kỳ xử lý những vấn đề tồn tại trong quan hệ kinh tế thương mại hai nước, cũng như nghiên cứu những khung khổ hợp tác kinh tế, thương mại phù hợp trong tình hình mới phục vụ lợi ích cộng đồng doanh nghiệp hai nước.
Chính phủ cũng đã thành lập Tổ công tác tăng cường hợp tác, chủ động thích ứng với điều chỉnh chính sách kinh tế, thương mại của Hoa Kỳ, do Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn làm Tổ trưởng Tổ công tác, Bộ trưởng Bộ Công Thương làm Tổ phó Tổ công tác. Bộ Công Thương là cơ quan thường trực của Tổ công tác.
Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng bền vững
Theo Thứ trưởng Trương Thanh Hoài, trong thời gian tới, xuất khẩu của chúng ta sẽ gặp nhiều thách thức, do đó các Bộ, ngành sẽ phối hợp chặt chẽ với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và các doanh nghiệp nước ngoài đang đầu tư kinh doanh tại Việt Nam để thực hiện hiệu quả các giải pháp đề ra, nhằm đạt được sự tăng trưởng xuất khẩu nói riêng và góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế nói chung trong năm 2025.
Thứ trưởng nêu một số giải pháp cần tập trung, bao gồm:
Thứ nhất, tận dụng thế mạnh sẵn có của 17 Hiệp định Thương mại tự do với trên 60 quốc gia, vùng lãnh thổ; 70 cơ chế hợp tác kinh tế thương mại song phương;
Thứ hai, đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tiếp tục thúc đẩy đàm phán các FTA mới với các thị trường Trung đông, Mỹ Latin, Trung Á và các thị trường mới nổi khác;
Thứ ba, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại, và cải thiện cơ sở hạ tầng logistics nhằm giảm chi phí vận chuyển và nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.
Thứ tư, hỗ trợ nâng cao năng lực của doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam đảm bảo sự thích nghi với thị trường và xu hướng phát triển. Quyết liệt thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp chế biến chế tạo, ngành công nghiệp hỗ trợ nhằm nâng cao giá trị gia tăng của trong nước đối với các sản phẩm công nghiệp, đáp ứng yêu cầu xuất xứ của các quốc gia.
Thứ năm, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp cũng như cảnh báo sớm và xử lý kịp thời với các vướng mắc, tranh chấp thương mại nhằm hạn chế thấp nhất mức thiệt hại đối với doanh nghiệp Việt Nam.
Thứ sáu, mở rộng hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài để cung cấp thông tin thị trường, cơ hội kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn,
Thứ bảy, Bộ Công Thương nhận định, mặc dù phải đối diện với nhiều thách thức, nhưng đây cũng là cơ hội cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng phát triển nhanh nhưng bền vững - tức tăng tính tự chủ, tăng giá trị tạo ra trong nước, xanh hóa, số hóa, dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; thúc đẩy xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả; thúc đẩy mở rộng thị trường, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng; thúc đẩy nội địa hóa; thúc đẩy khai thác thị trường, tài nguyên trong nước.
Tăng cường khả năng chống chịu trước những biến động của thương mại quốc tế
Đối với doanh nghiệp Việt Nam, để giảm thiểu rủi ro từ các biến động thương mại quốc tế, Bộ Công Thương khuyến nghị các doanh nghiệp trong nước thực hiện các biện pháp sau:
Thứ nhất, chủ động cập nhật thông tin thị trường: Thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin về thị trường và chính sách thương mại của các quốc gia, để kịp thời điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp.
Thứ hai, trên cơ sở các FTA đã có, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu: khai thác hiệu quả các thị trường trọng điểm, thị trường truyền thống, cũng như phát triển các thị trường nhỏ, thị trường ngách và khai mở những thị trường tiềm năng mới.
Thứ ba, nâng cao chất lượng sản phẩm: Đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, lao động và môi trường của các thị trường xuất khẩu, nhằm tăng khả năng cạnh tranh và giảm nguy cơ bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.
Thứ tư, đảm bảo xuất xứ nguyên vật liệu: Chú trọng kiểm soát xuất xứ nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, đảm bảo tuân thủ các quy tắc xuất xứ trong FTA và tránh rủi ro liên quan đến gian lận thương mại, sử dụng hàng hóa nguyên phụ liệu của nước thứ ba.
Thứ năm, tăng cường năng lực phòng vệ thương mại: Nâng cao nhận thức và khả năng ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại từ nước ngoài, thông qua việc cập nhật thường xuyên thông tin và tham gia các khóa đào tạo liên quan.
"Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp trên sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam tăng cường khả năng chống chịu trước những biến động của thương mại quốc tế và duy trì tăng trưởng xuất khẩu bền vững. Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong nỗ lực xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, đồng thời tích cực nghiên cứu mở rộng thêm các thị trường xuất khẩu tiềm năng khác", lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định.