Công nghiệp hỗ trợ Hà Nội “bứt tốc” nâng tầm vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu
Thực hiện Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 06/8/2020 của Chính phủ về các giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ, UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 2316/QĐ-UBND ngày 05/6/2020 về phê duyệt chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội giai đoạn 2020 - 2025. Đồng thời, ban hành các kế hoạch thực hiện chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ thành phố theo từng năm cụ thể. Các chính sách hỗ trợ tập trung vào ba trụ cột: phát triển doanh nghiệp nội địa đủ năng lực tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, tăng tỷ lệ nội địa hóa và xây dựng các cụm liên kết ngành theo hướng chuyên môn hóa.
Thông qua các chương trình, kế hoạch này, các cơ chế chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ đã được triển khai rộng khắp đến các doanh nghiệp và phát huy tác dụng tích cực.
Những chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn thành phố đã thể hiện hiệu quả rõ rệt: các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn thành phố liên tục tăng lên cả về số lượng, quy mô, chất lượng, lĩnh vực ngành nghề tập trung chủ yếu vào 3 nhóm: Sản xuất linh kiện, phụ tùng - đây là nhóm doanh nghiệp chủ chốt, cung cấp sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho hầu hết các ngành công nghiệp chế tạo chủ lực như sản xuất ô tô, xe máy, cơ khí chế tạo, điện - điện tử; sản phẩm phục vụ ngành dệt may - da giày; sản phẩm cho công nghiệp công nghệ cao, tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp chế tạo sử dụng các loại linh kiện trên.
Theo Kế hoạch số 301/KH-UBND ngày 21/10/2024 của UBND Thành phố Hà Nội về về Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ TP. Hà Nội năm 2025, Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2025 có khoảng 1.000 doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, trong đó khoảng 40% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ có hệ thống sản xuất và sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, đủ năng lực cung ứng tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn cầu của các tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam. Chỉ số phát triển công nghiệp lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ tăng 12%.
Bên cạnh đó, Thành phố định hướng đến năm 2025 phát triển 8 nhóm ngành công nghiệp chủ lực, bao gồm: điện - điện tử, công nghệ thông tin, hóa chất - cao su - nhựa, cơ khí chế tạo, chế biến nông sản - thực phẩm, dệt may - da giày cao cấp, vật liệu xây dựng, và thủ công mỹ nghệ.
Để thực hiện các mục tiêu này, Hà Nội đã đầu tư hạ tầng 43 cụm công nghiệp, tổng diện tích hơn 753 ha với vốn đầu tư khoảng 16.000 tỷ đồng, tập trung vào các khu vực có lợi thế phát triển công nghiệp như Đông Anh, Gia Lâm, Thường Tín, và khu vực Nam Hà Nội. Nhiều khu công nghiệp đã trở thành “điểm sáng” trong thu hút đầu tư, tiêu biểu là Khu công nghiệp hỗ trợ Nam Hà Nội (Hanssip) - mô hình khu công nghiệp chuyên biệt đầu tiên dành cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ.
Với hơn 900 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, trong đó khoảng 35% đạt tiêu chuẩn quốc tế, Hà Nội đang khẳng định vai trò đầu tàu khu vực Bắc Bộ trong việc phát triển các ngành sản xuất nền tảng như cơ khí chế tạo, điện - điện tử, ô tô, dệt may và vật liệu công nghệ cao.
Đáng chú ý, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Thành phố hiện đã tham gia cung ứng sản phẩm cho nhiều tập đoàn đa quốc gia như Canon, Samsung, Panasonic, Toyota, hay Honda. Không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước, một số doanh nghiệp đã xuất khẩu linh kiện, phụ tùng ra thị trường Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu, minh chứng cho sự trưởng thành về năng lực công nghệ và quản trị.
Các gian hàng trưng bày tại Hội chợ triển lãm Công nghiệp hỗ trợ Hà Nội năm 2025.
Để thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, Hà Nội đã triển khai hàng loạt chương trình xúc tiến, hội chợ, đào tạo và hỗ trợ doanh nghiệp, với nhiều kết quả nổi bật, đặc biệt là trong giai đoạn 2020-2024.
Không chỉ dừng lại ở con số thống kê, sự trưởng thành của các doanh nghiệp Hà Nội trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ chính là minh chứng rõ rệt cho hiệu quả của chính sách đồng hành, hỗ trợ mà Thành phố đã kiên trì thực hiện trong nhiều năm qua.
Công ty Cổ phần Cơ khí chính xác Thăng Long (TPM): Từ xưởng cơ khí nhỏ đến nhà cung ứng cho tập đoàn FDI
Bắt đầu từ một cơ sở cơ khí nhỏ tại huyện Đông Anh, Công ty Cổ phần Cơ khí chính xác Thăng Long (TPM) đã vươn lên trở thành một trong những doanh nghiệp tiêu biểu của Hà Nội trong lĩnh vực gia công cơ khí chính xác, khuôn mẫu và linh kiện kim loại.
Nhờ mạnh dạn đầu tư hệ thống máy móc CNC, thiết bị đo kiểm 3D và áp dụng tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO 9001:2015, TPM đã từng bước đáp ứng yêu cầu khắt khe của các tập đoàn lớn như Canon, Toyota Việt Nam, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng ngành ô tô và điện - điện tử.
Theo đại diện doanh nghiệp, việc được Sở Công Thương Hà Nội hỗ trợ tư vấn cải tiến quy trình sản xuất trong khuôn khổ Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ đã giúp TPM tăng năng suất, giảm tỷ lệ sai lỗi, đồng thời tạo cơ hội học hỏi mô hình quản trị tiên tiến. Đây là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của chính sách “hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm”, hướng doanh nghiệp đến sản xuất theo chuẩn quốc tế.
Công ty TNHH Điện tử An Phát: Góp phần đưa sản phẩm “Make in Hanoi” ra thế giới
Hoạt động tại Khu công nghiệp Sài Đồng B (quận Long Biên), Công ty TNHH Điện tử An Phát là doanh nghiệp chuyên sản xuất bo mạch điện tử, linh kiện nhựa kỹ thuật cao và cảm biến công nghiệp. Trong bối cảnh các doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp nhiều khó khăn về công nghệ, An Phát đã chủ động tham gia chương trình đánh giá năng lực sản xuất và chuyển giao công nghệ do Sở Công Thương Hà Nội triển khai, qua đó đạt được chứng nhận IATF 16949 - tiêu chuẩn chất lượng trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.
Từ kết quả này, doanh nghiệp đã mở rộng hợp tác cung ứng linh kiện cho các tập đoàn điện tử lớn tại Việt Nam và bước đầu thâm nhập thị trường châu Âu với sản phẩm cảm biến tiết kiệm năng lượng. Thành công của An Phát cho thấy năng lực hội nhập của doanh nghiệp Hà Nội không chỉ dừng ở gia công, mà đã chuyển sang giai đoạn sáng tạo và làm chủ công nghệ.
Hà Nội không chỉ chú trọng nội lực mà còn mở rộng hợp tác quốc tế để học hỏi mô hình tiên tiến. Một trong những dấu mốc quan trọng là thỏa thuận hợp tác với đoàn 10 doanh nghiệp ngành hàng không vùng Kobe (Nhật Bản), nhằm thành lập Tổ hợp Techno Park Việt Nam - Nhật Bản tại KCN Hanssip.
Ngoài ra, các đoàn công tác từ Hàn Quốc, Trung Quốc cũng đã đến làm việc với Sở Công Thương Hà Nội để tìm kiếm cơ hội đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, thân thiện môi trường. Sự hiện diện ngày càng đông đảo của các nhà đầu tư quốc tế đã giúp doanh nghiệp trong nước có thêm cơ hội học hỏi công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất, đồng thời mở rộng thị trường xuất khẩu.
Theo ông Nguyễn Hoàng - Chủ tịch Hiệp hội công nghiệp hỗ trợ Hà Nội, hiện Hiệp hội có hơn 2.000 doanh nghiệp thành viên, trong đó nhiều đơn vị đã mở rộng sản xuất sang kinh tế biển, nông nghiệp công nghệ cao và xuất khẩu sản phẩm sang châu Âu, Nhật Bản. Ông cho rằng, để tạo đột phá, Việt Nam cần sớm ban hành Luật công nghiệp hỗ trợ, tạo hành lang pháp lý riêng, giúp doanh nghiệp dễ tiếp cận vốn, đất đai và ưu đãi thuế.
“Hiện lãi suất cho vay với doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam vẫn cao hơn khoảng 50% so với các nước ASEAN, gây bất lợi cạnh tranh”, ông Hoàng nhấn mạnh
Bên cạnh những kết quả tích cực, công nghiệp hỗ trợ Hà Nội vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn. Phần lớn doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ là doanh nghiệp vừa và nhỏ, khó tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để đổi mới máy móc, công nghệ; khả năng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu còn hạn chế. Lao động kỹ thuật có tay nghề và khả năng vận hành công nghệ tiên tiến còn thiếu, trong khi đào tạo nghề chưa theo kịp yêu cầu của doanh nghiệp. Một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ chưa phù hợp với nhu cầu thực tế, thiếu tính liên kết giữa các sở, ban, ngành và khu vực tư nhân.
Chính vì vậy, Sở Công Thương thành phố Hà Nội đang đẩy mạnh chương trình hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ thông qua các hoạt động kết nối - đào tạo - đổi mới - xúc tiến: Hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu trong đào tạo nhân lực công nghiệp chất lượng cao; Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận công nghệ, chuyển đổi số và xây dựng nhà máy thông minh; Xúc tiến thương mại, tổ chức hội chợ trong và ngoài nước; Phát triển cụm liên kết ngành tại các khu công nghiệp hiện hữu và mới.
Theo định hướng phát triển đến năm 2030, Hà Nội phấn đấu trở thành thành phố có nền công nghiệp hiện đại, công nghệ cao và công nghiệp xanh. Để đạt được mục tiêu này, thành phố tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chức năng triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, xúc tiến đầu tư và thương mại, đồng thời phát triển các khu công nghiệp và cụm công nghiệp. Các doanh nghiệp trong nước cũng được khuyến khích tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế thông qua các chương trình kết nối và hợp tác đầu tư với các đối tác nước ngoài.
Song song đó, Hà Nội sẽ thúc đẩy hình thành Trung tâm hỗ trợ công nghiệp hỗ trợ vùng Bắc Bộ, kết nối với các địa phương lân cận như Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Phòng - nơi tập trung nhiều nhà máy sản xuất của các tập đoàn lớn. Mô hình liên kết vùng này sẽ giúp tăng quy mô sản xuất, giảm chi phí logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh chung của khu vực.
Công nghiệp hỗ trợ Hà Nội đang ở thời điểm “bứt tốc” với sự đồng hành mạnh mẽ từ chính quyền, doanh nghiệp và các đối tác quốc tế. Những chính sách mới, sự hình thành các khu công nghiệp hiện đại, cùng nỗ lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp đang giúp công nghiệp hỗ trợ trở thành “động lực kép”, vừa nâng cao năng lực tự chủ công nghiệp, vừa tăng sức hút đầu tư nước ngoài.
Sản xuất tại Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, việc thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ không chỉ góp phần vào tăng trưởng kinh tế của Hà Nội mà còn tạo ra cơ hội để các doanh nghiệp trong nước nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Chính quyền thành phố tiếp tục cam kết hỗ trợ mạnh mẽ cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực này, đồng thời mở rộng các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững và hiện đại hóa nền công nghiệp của Thủ đô.