[eMagazine] Nhận diện vị thế và khả năng cạnh tranh của hàng Việt tại EU

Theo Vụ Phát triển Thị trường nước ngoài và Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương), trong quý II/2025, xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp tiêu dùng của Việt Nam sang EU như dệt may, giày dép tiếp tục tăng mạnh; nhóm hàng nông sản như cà phê, hạt điều cũng chứng kiến mức tăng trưởng tích cực. Ngược lại kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng công nghệ như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại các loại và linh kiện giảm so với quý trước và cùng kỳ năm trước.

Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hầu hết các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang thị trường EU tăng so với cùng kỳ năm 2024 gồm các mặt hàng nông sản được hưởng lợi về giá; nhóm hàng công nghiệp tiêu dùng như dệt may, giày dép; nhóm sản phẩm công nghiệp công nghệ cao với máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu sang EU cao nhất, đạt 4,05 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm 2024; xuất khẩu điện thoại các loại và linh kiện đạt 3,5 tỷ USD, tăng 2,5%.

Trong nhóm hàng nông sản, 6 tháng đầu năm 2025, cà phê vẫn là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu sang EU lớn nhất, đạt 409,7 nghìn tấn, trị giá 2,3 tỷ USD, tăng 15,9% về lượng và tăng 87% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2024; xuất khẩu hạt điều đạt 64,6 nghìn tấn, trị giá 456,5 triệu USD, giảm 3,8% về lượng, nhưng tăng 24,6% về trị giá; xuất khẩu hạt tiêu đạt 19,08 nghìn tấn, trị giá 141,5 triệu USD, giảm 17% về lượng, nhưng tăng 26,3% về trị giá; xuất khẩu hàng rau quả đạt 169,5 triệu USD, tăng 35,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Về giá xuất khẩu, giá xuất khẩu các mặt hàng nông sản sang EU tiếp tục ở mức cao và tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2024, trừ giá gạo. Ngược lại, giá xuất khẩu các mặt hàng nguyên liệu cho sản xuất công nghiệp sang EU trong nửa đầu năm 2025 tiếp tục có xu hướng giảm.

Kim ngạch xuất khẩu giày dép các loại của Việt Nam sang EU trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 3,01 tỷ USD, tăng 12,2% so với cùng kỳ năm 2024. Hiệp định EVFTA với lộ trình cắt giảm thuế quan tiếp tục tạo điều kiện cạnh tranh tốt hơn cho mặt hàng này tại thị trường EU so với các nhà cung ứng khác như Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh…

Theo thống kê của Eurostat, trong 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch nhập khẩu giày dép các loại của EU từ Việt Nam tăng 23,5% so với cùng kỳ năm 2024, cao gần gấp đôi mức tăng nhập khẩu 12% từ thị trường ngoài khối và cao hơn nhiều so với mức tăng 15% nhập khẩu từ Trung Quốc. Thị phần của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu giày dép của EU từ thị trường ngoài khối tiếp tục mở rộng, chiếm 29% trong 5 tháng đầu năm 2025, tăng so với mức 26,37% cùng kỳ năm 2024. Việt Nam là nhà cung cấp giày dép lớn thứ hai ngoài khối cho EU, chỉ sau Trung Quốc.

Với mặt hàng dệt may, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 2,22 tỷ USD, tăng 16,4% so với cùng kỳ năm 2024 trong bối cảnh nhu cầu nhập khẩu của thị trường tiếp tục phục hồi. Theo số liệu thống kê của Eurostat, trong 5 tháng đầu năm 2025, nhu cầu nhập khẩu hàng may mặc của EU từ thị trường ngoài khối tăng 12,3% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 36,8 tỷ Euro. Việt Nam là thị trường ngoài khối cung cấp hàng may mặc lớn thứ 5 cho EU với kim ngạch đạt 1,69 tỷ Euro, chiếm 4,6% trong tổng kim ngạch nhập khẩu từ thị trường ngoài khối của EU.

Tuy nhiên, hàng may mặc của Việt Nam đang chịu sự cạnh tranh gay gắt bởi các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc và Campuchia khi tốc độ tăng trưởng nhập khẩu từ 2 thị trường này ghi nhận ở mức cao, lần lượt 21,7% và 29% trong 5 tháng đầu năm 2025. Trung Quốc hiện là thị trường cung cấp hàng may mặc lớn nhất cho EU và Campuchia đứng vị trí thứ 6. Sự cạnh tranh tai thị trường EU được dự báo ngày càng tăng sau khi Hoa Kỳ áp dụng mức thuế mới đối với nhiều nước sản xuất hàng may mặc ở châu Á.

Xuất khẩu sắt thép các loại của Việt Nam sang thị trường EU tiếp tục giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2024. Theo thống kê của Cục Hải quan Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sắt thép các loại của Việt Nam sang EU đạt 1,14 triệu tấn, trị giá 771,5 triệu USD, giảm 30,3% về lượng và giảm 33% về trị giá so với cùng kỳ năm năm 2024. Xuất khẩu sắt thép các loại của Việt Nam sang EU giảm do nhu cầu nhập khẩu của thị trường giảm.

Theo thống kê của Eurostat, trong 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch nhập khẩu sắt thép các loại của EU đạt 16,2 tỷ Euro, giảm 6,8% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, EU tăng nhập khẩu thép từ thị trường Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)…, giảm nhập khẩu từ Ấn Độ, Anh, Nga, Việt Nam…

Trong 5 tháng đầu năm 2025, Việt Nam là thị trường cung cấp sắt thép các loại lớn thứ 7 cho EU với kim ngạch đạt 819,97 triệu Euro, giảm 8,5% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 5,1% trong tổng kim ngạch nhập khẩu của khu vực.

Nhập khẩu thép của EU giảm khi nhu cầu tiêu thụ thép của khu vực giảm. Theo đó, trong báo cáo quý II/2025, Hiệp hội công nghiệp Thép châu Âu (Eurofer) đã hạ dự báo mức tiêu thụ thép tại 27 quốc gia thành viên EU trong năm 2025. Theo Eurofer, nhu cầu thép của EU dự kiến sẽ giảm 0,9% xuống còn 128 triệu tấn vào năm 2025 so với 129 triệu tấn vào năm 2024. Đây là mức điều chỉnh giảm so với dự báo trước đó khi đầu năm, Eurofer dự đoán mức tiêu thụ thép dự kiến tại EU27 sẽ phục hồi 2,2%, tăng lên 130 triệu tấn vào năm 2025.

Xét theo thị trường thành viên của EU, 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang hầu hết các thị trường lớn tăng so với cùng kỳ năm 2024, trong khi xuất khẩu sang Bỉ, Đan Mạch, Slovenia, Laivia, Bulgaria, Phần Lan, Luxembourg, Croatia và Síp giảm.

Hà Lan vẫn là thị trường xuất khẩu hàng hóa lớn nhất của Việt Nam. Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Hà Lan đạt 6,26 tỷ USD, tăng 1,8% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 22,9% trong tổng kim ngạch xuất khẩu sang EU. Trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng công nghệ cao như máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại các loại và linh kiện sang Hà Lan giảm, trong khi xuất khẩu nhóm hàng tiêu dùng như giày dép các loại, hàng dệt may và nhiều mặt hàng nông, thủy sản tăng trưởng khả quan so với cùng kỳ năm 2024.

Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu cà phê và hạt điều sang thị trường Hà Lan 6 tháng đầu năm 2025 tăng mạnh, tăng lần lượt 91,9% và 26,86% so với cùng kỳ năm 2024; kim ngạch xuất khẩu mặt hàng rau quả cũng tăng mạnh, tăng 33,1%. Những tháng cuối năm, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Hà Lan nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng trưởng khi niềm tin của người tiêu dùng tăng, tiêu dùng hộ gia đình tăng và doanh số bán lẻ tiếp tục tăng.

Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Đức tiếp tục tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Đức đạt 4,75 tỷ USD, tăng 24,5% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 17,4% trong tổng kim ngạch xuất khẩu sang EU.

Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hầu hết các mặt hàng chủ lực sang thị trường Đức 6 tháng đầu năm 2025 tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2024 như: cà phê tăng 115,13%; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng tăng 18,9%; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 30,62%; hàng dệt may tăng 22,68%...; riêng xuất khẩu điện thoại các loại và linh kiện lại giảm 17,22%. Xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Đức phục hồi mạnh khi kinh tế nước này được dự báo cải thiện. Dự báo của nhiều tổ chức đã nâng triển vọng kinh tế Đức năm 2026 với GDP tăng 1,5%, gần gấp đôi ước tính 0,8% trước đó và tăng nhẹ mức dự báo cho năm 2025, từ 0,2% lên 0,3%.