Theo Bộ Tài chính, trong năm 2022, cơ quan thuế cả nước đã ban hành 20.774 quyết định hoàn thuế giá trị gia tăng với tổng số tiền thuế được hoàn là 150.709 tỷ đồng. Trong 7 tháng đầu năm 2023 (tính đến hết ngày 27/7/2023), cơ quan thuế cả nước đã ban hành 9.800 quyết định hoàn thuế giá trị gia tăng, tương ứng số thuế đã hoàn 70.356 tỷ đồng.
Gần 80% hồ sơ được giải quyết hoàn thuế trước
Bộ Tài chính cho biết, các hồ sơ đề nghị hoàn thuế giá trị gia tăng mà cơ quan thuế tiếp nhận được phân loại thành 02 trường hợp hoàn thuế trước và kiểm tra trước hoàn thuế sau theo quy định của pháp luật quản lý thuế, trong đó gần 80% hồ sơ được cơ quan thuế giải quyết hoàn thuế trước trong thời hạn 6 ngày làm việc kể từ ngày nhận đầy đủ hồ sơ đề nghị hoàn thuế của người nộp thuế.
Qua công tác rà soát các hồ sơ thuộc diện kiểm tra trước hoàn thuế sau (hồ sơ hoàn thuế lần đầu, hồ sơ của người nộp thuế trong thời hạn 02 năm kể từ thời điểm bị xử lý về hành vi trốn thuế; Hồ sơ rủi ro cao theo phân loại quản lý rủi ro ...), cơ quan thuế phát hiện một số hồ sơ đề nghị hoàn thuế có đầu vào đề nghị hoàn là các hóa đơn giá trị gia tăng hàng hóa, dịch vụ mua của các doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế và hóa đơn. Do vậy, cơ quan thuế cần thực hiện các biện pháp kiểm tra, xác minh, đối chiếu để xác định số thuế giá trị gia tăng đủ điều kiện hoàn thuế, kiểm soát chặt chẽ tránh gian lận, thất thoát ngân sách nhà nước.
Đối với số thuế đã có kết quả kiểm tra, xác minh thì Cơ quan thuế kịp thời giải quyết hoàn thuế cho người nộp thuế theo quy định tại Điều 34 Thông tư số 80/2021/TT-BTC ngày 29/9/2021 của Bộ Tài chính, không chờ xác minh toàn bộ mới giải quyết hoàn cho người nộp thuế.
Công tác hoàn thuế giá trị gia tăng để hỗ trợ doanh nghiệp về nguồn vốn trong sản xuất kinh doanh luôn nhận được sự quan tâm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Thuế khẩn trương, quyết liệt có văn bản chỉ đạo các Cục Thuế trong công tác hoàn thuế giá trị gia tăng đảm bảo giải quyết hồ sơ hoàn thuế cho doanh nghiệp theo đúng quy định. Trường hợp có vướng mắc thì thực hiện đối thoại trực tiếp với doanh nghiệp để có biện pháp tháo gỡ và giải thích cho doanh nghiệp.
Ngày 4/7/2023, Bộ Tài chính đã có văn bản số 6933/BTC-TCT gửi Thủ tướng Chính phủ để báo cáo công tác quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng. Ngày 20/07/2023 Văn phòng Chính phủ có Công văn số 5503/VPCP-KTTH gửi Bộ Tài chính về việc báo cáo công tác quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng.
Theo đó, ngày 27/7/2023, Tổng cục Thuế đã giao các đơn vị chức năng nghiên cứu, thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ liên quan đến công tác quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng để triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 5503/VPCP-KTTH ngày 20/07/2023. Đối với nội dung vướng mắc về chính sách, Tổng cục Thuế giao Vụ Chính sách chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát các quy định về hoàn thuế giá trị gia tăng để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật về thuế giá trị gia tăng theo quy định.
Ngày 2/8/2023, Tổng cục Thuế tiếp tục họp bàn giữa các đơn vị liên quan triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nêu tại Công văn số 5503/VPCP-KTTH ngày 20/7/2023. Cuộc họp đã đưa ra một số giải pháp để đẩy nhanh và giải quyết các vướng mắc trong hoàn thuế giá trị gia tăng (về chính sách, về chỉ đạo chung toàn ngành, về đẩy mạnh triển khai ứng dụng CNTT, về đẩy mạnh tiến độ xây dựng, triển khai ứng dụng phân tích rủi ro; về nâng cấp hoàn thiện ứng dụng theo dõi kết quả xác minh hóa đơn…)
Giải pháp đẩy nhanh tiến độ hoàn thuế giá trị gia tăng
Để đẩy nhanh tiến độ hoàn thuế giá trị gia tăng, Tổng cục Thuế đang rà soát để báo cáo Bộ Tài chính trình cấp có thẩm quyền các quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng và các văn bản hướng dẫn về đối tượng chịu thuế, không chịu thuế, thuế suất và các điều kiện về hoàn thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa xuất khẩu và rà soát quy định về thủ tục hoàn thuế tại Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn gồm: hồ sơ hoàn thuế, phân loại hồ sơ hoàn thuế, kiểm tra hồ sơ hoàn thuế, thời hạn giải quyết hồ sơ hoàn thuế, thanh tra, kiểm tra sau hoàn thuế; tham khảo kinh nghiệm quốc tế về hoàn thuế giá trị gia tăng để đảm bảo các quy định về đối tượng, điều kiện, hồ sơ, thủ tục hoàn thuế giá trị gia tăng được thống nhất, chặt chẽ, giúp việc hoàn thuế giá trị gia tăng được kịp thời; đồng thời, tránh tạo kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng chính sách để trục lợi, gian lận tiền thuế.
Tiếp tục kiến nghị cơ quan chức năng liên quan đến đăng ký kinh doanh có quy định chặt chẽ về đối chiếu nhân thân, xác thực nhân thân khi thành lập doanh nghiệp; sau khi cấp phép thành lập doanh nghiệp có chế độ kiểm tra hậu kiểm các điều kiện mà doanh nghiệp đăng ký có đúng như doanh nghiệp đã đăng ký ban đầu khi khai hồ sơ xin cấp giấy phép thành lập doanh nghiệp để kiểm soát việc các cá nhân, nhóm cá nhân thành lập các doanh nghiệp nhằm mục đích mua bán hóa đơn giá trị gia tăng để trục lợi, gian lận tiền thuế.
Đề xuất với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách, quy định pháp luật để nâng mức xử phạt (hành chính/hình sự) đối với các hành vi mua bán trái phép hóa đơn đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
Triển khai toàn diện, nâng cấp tối đa ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giải quyết hoàn thuế theo Quy trình hoàn thuế mới ban hành theo Quyết định số 679/QĐ-TCT ngày 31/5/2023 để tự động thực hiện các công việc, hỗ trợ Cơ quan thuế các cấp trong công tác giải quyết hồ sơ hoàn thuế kịp thời, đúng quy định, kiểm soát hoàn thuế chặt chẽ.
Áp dụng, triển khai trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích dữ liệu lớn (Big Data) trong chuỗi mua bán của các doanh nghiệp, từ đó phát hiện các dấu hiệu gian lận trong việc kê khai, nộp thuế của các doanh nghiệp trung gian trong chuỗi mua bán; phát hiện các dấu hiệu bất thường về giá trị hàng hóa giao dịch mua bán; phát hiện chuỗi mua bán lòng vòng của các doanh nghiệp…
Cơ quan thuế các cấp quyết liệt giải quyết hoàn thuế giá trị gia tăng. Trong đó, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm toàn diện về công tác quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng trên địa bàn, không để tồn đọng kéo dài, gây bức xúc cho người dân và doanh nghiệp; bố trí đầy đủ nguồn lực khẩn trương hoàn thành việc kiểm tra hoàn thuế đối với các hồ sơ đề nghị hoàn thuế đảm bảo giải quyết hồ sơ hoàn thuế của người nộp thuế đúng thời hạn quy định, đúng đối tượng và trường hợp được hoàn thuế.
Đối với số thuế đã có kết quả kiểm tra, xác minh thì khẩn trương giải quyết hoàn thuế cho người nộp thuế theo quy định tại Điều 34 Thông tư số 80/2021/TT-BTC ngày 29/9/2021 của Bộ Tài chính, không chờ xác minh toàn bộ mới giải quyết hoàn cho người nộp thuế.
Tổ chức đối thoại tại cấp Cục Thuế tỉnh, thành phố với Hiệp hội, doanh nghiệp có hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng tồn đọng kéo dài để làm rõ vướng mắc, chủ động xử lý, giải quyết các vướng mắc trong thẩm quyền; trường hợp vướng mắc vượt quá thẩm quyền thì báo cáo Tổng cục Thuế để được kịp thời hướng dẫn. Riêng trong tháng 6/2023, các Cục Thuế, đã tổ chức công tác đối thoại với 63 doanh nghiệp có vướng mắc về hoàn thuế giá trị gia tăng.
Tăng cường công tác tuyên truyền về hồ sơ, thủ tục hoàn thuế để doanh nghiệp chủ động trong việc chuẩn bị hồ sơ đề nghị hoàn thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp nhận hồ sơ, tránh hồ sơ chưa đáp ứng thủ tục khi gửi đến Cơ quan thuế.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra sau hoàn đối với quyết định hoàn thuế thuộc diện hoàn thuế trước, kiểm tra sau nhằm kịp thời phát hiện việc sử dụng hóa đơn không hợp pháp hoặc sử dụng không hợp pháp hóa đơn, trục lợi trong hoàn thuế nhằm chiếm đoạt ngân sách nhà nước, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Đối với các doanh nghiệp, cần nâng cao ý thức chấp hành nghiêm chỉnh các chính sách pháp luật về thuế, hóa đơn, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách nhà nước, nói không với các hành vi sử dụng không hợp pháp hóa đơn hoặc sử dụng hóa đơn không hợp pháp trong trong việc đề nghị hoàn thuế giá trị gia tăng.
Doanh nghiệp cần chủ động trong việc chuẩn bị hồ sơ đề nghị hoàn thuế, rà soát, tập hợp các hóa đơn đầu vào, chứng từ thanh toán, các tờ khai hải quan, hợp đồng xuất khẩu trước khi nộp hồ sơ đề nghị hoàn thuế đến cơ quan thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra của cơ quan thuế; tránh hồ sơ chưa đáp ứng thủ tục gây ảnh hưởng đến tiến độ tiếp nhận, giải quyết của cơ quan thuế.
"Trường hợp vướng mắc liên quan đến hồ sơ đề nghị hoàn thuế, doanh nghiệp cần chủ động, kịp thời liên hệ với cơ quan thuế quản lý trực tiếp để được hướng dẫn, giải đáp", Bộ Tài chính lưu ý.
