Nhà máy Thủy điện Sơn La là nhà máy thủy điện lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Công trình được xây dựng ở bậc thang dòng chính sông Đà gồm 6 tổ máy, với tổng công suất lắp đặt 2.400MW và mỗi năm nhà máy cung cấp lên lưới điện quốc gia trên 10 tỷ kWh.
Trong những năm qua, công tác quản lý vận hành công trình, hồ chứa Thủy điện Sơn La được công ty đặc biệt chú trọng, đảm bảo an toàn tuyệt đối. Đến nay, sau gần 10 năm khánh thành Nhà máy đã sản xuất được 95,62 tỷ kWh điện lên hệ thống điện quốc gia, đồng thời là đơn vị dẫn đầu trong việc thực hiện nộp ngân sách nhà nước tại địa phương.
Đây là công trình thủy điện đa mục tiêu mang tầm vóc quốc gia, đã được các kỹ sư, công nhân Việt Nam tự chủ từ khâu quy hoạch, thiết kế, thi công xây lắp, đồng bộ thiết bị, giám sát, quản lý vận hành. Công trình thủy điện này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc phòng chống lũ về mùa mưa, cung cấp nước về mùa khô cho đồng bằng Bắc Bộ, giao thông thủy, phát điện cho hệ thống và góp phần tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Bắc.
Với tính chất đặc biệt quan trọng, Công trình Thủy điện Sơn La được công nhận Công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.
Ông Khương Thế Anh – Giám đốc Công ty Thủy điện Sơn La cho biết: Với tầm quan trọng đó, trong những năm qua, Công ty đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý vận hành. Trong đó, được sự chỉ đạo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Công ty đã xây dựng thí điểm Trung tâm Kiểm soát an toàn công trình trên bậc thang thủy điện sông Đà thể hiện trách nhiệm của Tập đoàn với sự an toàn vùng hạ lưu.
Trung tâm hiện đã đi vào hoạt động hơn 1 năm có mục tiêu quan trọng nhất là quản lý tập trung thông tin kiểm soát an toàn cho các công trình trên cơ sở kết nối tín hiệu các thiết bị quan trắc giám sát công trình; thu thập, phân tích đánh giá và xử lý số liệu chuyên nghiệp, đảm bảo tính khách quan, trung thực. Từ đó giúp EVN và Ban chỉ đạo Quốc gia về Phòng chống thiên tai ra quyết định vận hành hồ chứa trong mùa lũ linh hoạt, phù hợp với dự báo khí tượng thủy văn theo thời gian thực; đem lại lợi ích tổng hợp cao hơn cho hệ thống bậc thang thủy điện trên sông Đà, góp phần đáng kể cho hệ thống điện quốc gia và cung cấp nước cho hạ du vào mùa khô. Kết quả của việc quản lý vận hành an toàn các công trình đập, hồ chứa tập trung sẽ là cơ sở để các cấp có thẩm quyền cho phép điều chỉnh Quy trình vận hành hồ chứa và liên hồ chứa theo thời gian thực.
Sau khi đi thực tế hiện trường, xem cách quản lý vận hành, thu thập số liệu…của các thiết bị có tính trực quan tại Nhà máy Thủy điện Sơn La, ông Phoukhong Sengvilay - Phó Cục trưởng DESM, Trưởng đoàn công tác cho biết: Tôi rất ấn tượng với công trình thủy điện lớn nhất Đông Nam và đặc biệt hơn toàn bộ quá trình thi công, xây dựng, tư vấn thiết kế đều do kỹ sư Việt Nam đảm nhận qua đó cho thấy Việt Nam đã hoàn toàn làm chủ công nghệ xây dựng nhà máy thủy điện lớn. Công trình Thủy điện Sơn La ở trung tâm Tây Bắc có khả năng điều tiết lũ từ xa cho NMTĐ Hoà Bình và các tỉnh Bắc Bộ, trong đó có thủ đô Hà Nội.
Ông Phoukhong Sengvilay cảm ơn Công ty Thủy điện Sơn La đã chia sẻ rất nhiều kiến thức bổ ích và giải đáp cụ thể từng vấn đề mà đoàn công tác của DESM đặt gia về các nội dung liên quan đến an toàn đập, hồ chứa thủy điện, vận hành hồ chứa vào mùa mưa bão, thứ tự ưu tiên khi vận hành hồ chứa thủy điện trên bậc thang sông Đà.
"Đặc biệt tôi rất ấn tượng về Trung tâm Kiểm soát an toàn công trình trên bậc thang thủy điện sông Đà về công tác quản lý, khả năng thu thập, phân tích đánh giá số liệu quan trắc… Đây là mô hình tốt, hiện đại, phù hợp xu thế của thế giới và hi vọng trong thời gian DESM sẽ tiếp tục trao đổi và mong muốn các bộ ngành liên quan của Việt Nam và Công ty Thủy điện Sơn La sẽ giúp đỡ để xây dựng các quy định về an toàn đập và vận hành hồ chứa, khắc sâu thêm tình cảm đặc biệt quan hệ hợp tác Việt – Lào", ông Phoukhong Sengvilay cho biết.
Ông Phoukhong Sengvilay cho biết thêm ở Lào cũng có nhiều hệ thống bậc thang thủy điện như ở Việt Nam, qua buổi tham quan, tìm hiểu và trao đổi kinh nghiệm này đã giúp đoàn công tác của DESM hiểu thêm về công tác vận hành hồ chứa thủy điện bậc thang, ý nghĩa tầm quan trọng an toàn đập nhằm đảm bảo an toàn cho hạ du. Ông Phoukhong Sengvilay mong muốn các chuyên gia của Công ty Thủy điện Sơn La với nhiều năm kinh nghiệm trong vận hành, kiểm soát an toàn đập tiếp tục chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ cho công tác vận hành các nhà máy thủy điện của Lào hiện nay.
Ông Khương Thế Anh – Giám đốc Công ty Thủy điện Sơn La khẳng định sẵn sàng chia sẻ những kinh nghiệp vận hành hồ chứa, kiểm định và đánh giá an toàn công trình, kinh nghiệm vận hành nhà máy thủy điện lớn có công nghệ hiện đại và tự động hoá cao… cho rằng đây là bước cụ thể khắc sâu tình cảm đặc biệt quan hệ Việt Nam - Lào nhân dịp kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Lào (5/9/1962 -5/9/2022).
