Vào ngày 5/4/2022, tại Đồng Tháp, Đội Quản lý thị trường số 1, Cục Quản lý thị trường tỉnh Đồng Tháp kiểm tra 03 điểm tập kết thuốc lá khác nhau thuộc các khu vực cạnh đường đai (đường dẫn xuống Cầu Cao Lãnh) thuộc địa phận ấp Tân Trong, xã Tân Mỹ, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp. Qua kiểm tra, phát hiện 4.470 bao thuốc lá điếu nhập lậu, gồm 2.250 bao Jet, 2.220 bao Hero và không có chủ sở hữu của tang vật.
Ngày 25/5/2022, Đội Quản lý thị trường số 1, Cục Quản lý thị trường Kiên Giang đã tiến hành kiểm tra đột xuất một cơ sở kinh doanh trên địa bàn thành phố Rạch Giá. Qua kiểm tra phát hiện tại cơ sở đang buôn bán hàng trăm bao thuốc lá điếu do nước ngoài sản xuất. Tại thời điểm kiểm tra chủ cơ sở không xuất trình được hóa đơn, chứng từ theo quy định. Do đó, đoàn kiểm tra tiến hành tạm giữ toàn bộ tang vật để xác minh, làm rõ.
Qua quá trình xác minh, ngày 26/5/2022, Đoàn kiểm tra của Đội Quản lý thị trường số 1 xác định toàn bộ 680 bao thuốc lá điếu ngoại là hàng nhập lậu. Từ cơ sở nêu trên Đội Quản lý thị trường số 1 đã báo cáo và trình Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh Kiên Giang xem xét ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt là 35.500.000 đồng và tịch thu toàn bộ 680 bao thuốc lá điếu nhập lậu nêu trên.
Trước đó, ngày 17/5/2022, nhận được tin báo từ cơ sở, Đội Quản lý thị trường số 1 thuộc Cục Quản lý thị trường tỉnh Tây Ninh phối hợp với Công an Xã Phước Đông, huyện Gò Dầu tiến hành kiểm tra đột xuất điểm cất giấu hàng hóa gần đường thuộc ấp Suối Cao A, xã Phước Đông, huyện Gò Dầu, tỉnh Tây Ninh.
Qua kiểm tra, phát hiện 1.200 gói thuốc lá điếu ngoại nhập lậu các loại (900 gói Jet, 300 gói Scott) được cất giấu, ngụy trang trong 02 bao rơm gần nhà dân. Tại thời điểm kiểm tra, không ai thừa nhận là chủ hàng hóa nói trên.
Số thuốc lá nhập lậu được cất giấu trong 02 bao rơm
Trong những năm trở lại đây, theo Hiệp hội thuốc lá Việt Nam, trung bình mỗi năm các đơn vị chức năng đã bắt giữ trên 8 triệu bao thuốc lá nhập lậu, chủ yếu tập trung ở khu vực biên giới Tây Nam. Năm 2021, tình hình buôn lậu qua biên giới giảm đáng kể do được kiểm soát chặt biên giới để phòng chống dịch bệnh COVID-19.
Tuy nhiên, từ ngày 15/3/2022 Chính phủ đã quyết định mở cửa hoàn toàn giao thương, giao lưu kết nối trong nước cũng như quốc tế, đồng nghĩa với việc các hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu hoạt động bình thường trở lại thì thuốc lá nhập lậu lại ồ ạt tràn vào Việt Nam. Chỉ tính riêng 3 tháng đầu năm 2022, các đơn vị phòng chống buôn lậu đã bắt và thu giữ trên 3 triệu gói thuốc lá lậu, chủ yếu là thuốc Jet, Hero…
Thời gian qua, số vụ việc phát hiện, bắt giữ, xử phạt ngày càng tăng cả về quy mô và số lượng. Các đối tượng hoạt động buôn bán, vận chuyển thuốc lá điếu ngoại nhập lậu, thuốc lá giả với nhiều hình thức, thủ đoạn tinh vi hơn, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng trong việc phát hiện, xử lý các đối tượng vi phạm.
Ngoài ra, các quy định của pháp luật liên quan đến công tác chống buôn lậu thuốc lá có nhiều thay đổi và còn nhiều bất cập phần nào gây khó khăn cho các ngành chức năng và làm giảm hiệu quả đối với công tác này.
Theo các chuyên gia, thời gian tới, để chống buôn lậu thuốc lá hiệu quả cần tăng cường công tác phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các lực lượng phòng chống buôn lậu.
Nghị định 98/2020/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực từ ngày 15/10/2020 quy định người có hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ dưới 50 bao, sẽ bị phạt tiền đến 3 triệu đồng.
Do đó, theo quy định này, chế tài xử phạt không chỉ áp dụng với những đối tượng buôn bán, vận chuyển mà ngay cả người tiêu dùng cũng sẽ có thể bị phạt 3 triệu đồng, dù chỉ tàng trữ 1 bao thuốc lá nhập lậu. Điều này có thể là một biện pháp mạnh tay để chặt đứt đi nguồn tiêu thụ. Không có cầu ắt cung sẽ giảm, mức phạt tiền cao theo quy định tại nghị định đã cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc chống nạn thuốc lá nhập lậu.
