Ngày 10/11/2025, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã ký ban hành Nghị quyết số 25-NQ/ĐUB của Đảng ủy Bộ Công Thương về đổi mới, nâng cao công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật của Bộ Công Thương giai đoạn đến 2030.
Hoàn thiện thể chế - một trong ba đột phá chiến lược
Nghị quyết nêu rõ: Năm 2025, tình hình phát triển kinh tế - xã hội cả nước nói chung và ngành Công Thương nói riêng diễn ra trong bối cảnh thế giới tiếp tục có những biến động lớn với nhiều cơ hội và thách thức đan xen. Cùng với đó, cả hệ thống chính trị tập trung thực hiện kế hoạch sắp xếp, tổ chức lại các tổ chức hành chính theo Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Năm 2025 là năm mà ngành Công Thương đối mặt với nhiều thách thức chưa từng có: Xung đột vũ trang tại một số nước, bất ổn thương mại toàn cầu, hiện tượng thiên tai, thời tiết cực đoan đe dọa tới chuỗi cung ứng, an ninh lương thực, an ninh kinh tế, gây áp lực lên giá hàng hóa thiết yếu.
Đứng trước những khó khăn thách thức đó, ngành Công Thương đã không những đứng vững mà còn có nhiều thành tích đáng ghi nhận trong hoạt động xuất nhập khẩu, mở rộng thị trường, đảm bảo ổn định, an ninh năng lượng.
Để đạt được các thành tích đó, một trong những giải pháp là thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả công tác hoàn thiện thể chế - một trong ba đột phá chiến lược, thúc đẩy động lực mạnh mẽ giúp tăng trưởng bứt phá trong năm 2025 và các năm tiếp theo. Trong đó, ngành Công Thương đã bám sát, quán triệt, thực hiện nghiêm Nghị quyết số 66/NQ-TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới nhằm hướng tới một hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi là bước tiến thuận lợi nhất để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các năm tiếp theo.
Dưới chủ trương sáng suốt của Đảng mà đứng đầu là Tổng bí thư Tô Lâm, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, hệ thống pháp luật của ngành Công Thương đã và đang không ngừng được hoàn thiện trên tất cả các lĩnh vực nhằm thể chế hóa kịp thời đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, chủ động hội nhập quốc tế trong bối cảnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Cụ thể, chỉ riêng trong 9 tháng đầu năm 2025, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Công Thương, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng 04 Luật, 02 Nghị quyết của Quốc hội, 47 Nghị định, 07 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 82 Thông tư. Trong đó, Quốc hội đã thông qua 02 Luật, 01 Nghị quyết; đang triển khai xây dựng 02 Luật và 01 Nghị quyết; đã trình cấp có thẩm quyền 21 Nghị định (trong đó có 16 Nghị định đã ban hành), trình ban hành 03 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và ban hành theo thẩm quyền 49 Thông tư. Số lượng văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) do Bộ Công Thương chủ trì xây dựng ban hành và trình ban hành có số lượng lớn nhất trong nhiều nhiệm kỳ trở lại đây.
Tuy nhiên, bên cạnh những công việc đã hoàn thành và kết quả đã đạt được, khối lượng công việc hoàn thiện thể chế trong ngành Công Thương còn bộn bề: Số lượng văn bản cần trình, ban hành lớn; một số văn bản đã trình từ nhiều năm trước còn chưa được ban hành; yêu cầu về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh ngày càng mạnh mẽ và cần được đẩy nhanh; một số lượng không nhỏ khó khăn, vướng mắc, bất cập trong một số lĩnh vực quan trọng chưa được xử lý dứt điểm; các văn bản chỉ đạo của cấp có thẩm quyền với đòi hỏi ngày càng cao, tiến độ ngày càng rút ngắn, yêu cầu chất lượng ngày càng toàn diện…
Trước tình hình đó, hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng với tư duy, tầm nhìn, những quyết sách chiến lược nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 khi Đảng ta tròn 100 năm thành lập và hiện thực hóa khát vọng, tầm nhìn phát triển trong kỷ nguyên mới đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, với trách nhiệm to lớn của ngành Công Thương trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân, quán triệt phương châm Đoàn Kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển của Đảng, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Công Thương đã thảo luận và thống nhất quyết nghị ban hành Nghị quyết số 25-NQ/ĐUB về đổi mới, nâng cao công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật của Bộ Công Thương giai đoạn đến 2030.
Phấn đấu đến năm 2027, 100% đơn vị đủ điều kiện bố trí người làm công tác pháp chế
Về quan điểm chỉ đạo, Nghị quyết nêu rõ:
Thứ nhất, quán triệt thực hiện nghiêm tinh thần chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09 tháng 11 năm 2022 của Bộ Chính trị về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; Nghị quyết số 69-NQ/TW Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30 tháng 4 năm 2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; các chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật; Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021 của Bộ Chính trị ban hành định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV; Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 ngày 05/11/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 140/NQ-CP ngày 17/5/2025 của Chính phủ; các Quyết định, Công điện và văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; Các Chỉ thị, chỉ đạo của Đảng ủy Bộ Công Thương.
Thứ hai, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng trong công tác xây dựng VBQPPL, coi đây là nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng. Xác định công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế là động lực quan trọng của sự phát triển với chi phí thấp nhất. Trong đó, trọng tâm ưu tiên là cơ bản tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, cơ chế, chính sách, quy định pháp luật trong năm 2025; xoá bỏ các rào cản tiếp cận thị trường đảm bảo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, rõ ràng, nhất quán, ổn định lâu dài, dễ tuân thủ, chi phí thấp; đi đôi với việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền theo tinh thần “địa phương làm, địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm”.
Thứ ba, công tác xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật của Bộ Công Thương phải tuân thủ nghiêm trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật hiện hành.
Thứ tư, thống nhất nhận thức việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật là nhiệm vụ của mỗi cán bộ, công chức trong đó Bí thư cấp ủy, cấp ủy viên phải gương mẫu, đi đầu; đảng viên, công chức phải gương mẫu trong chấp hành và tuân thủ pháp luật, lan tỏa tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật.
Thứ năm, đầu tư, phát triển nguồn nhân lực làm công tác tham mưu xây dựng pháp luật, coi đây là vấn đề là then chốt, là yếu tố quyết định chất lượng của toàn bộ quá trình xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.
Nghị quyết đề ra các mục tiêu chủ yếu:
Một là, hoàn thành 100% các Chương trình, Kế hoạch triển khai liên quan đến công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế. Trong đó, quyết tâm hoàn thành 100% nhiệm vụ được phân công tại Định hướng chương trình lập pháp 2026 - 2030 nhiệm kỳ Quốc hội XV theo Kết luận, Kế hoạch và chỉ đạo của cấp có thẩm quyền.
Hai là, cơ bản tháo gỡ các “điểm nghẽn” có nguyên nhân từ pháp luật trong năm 2025. Phấn đấu ban hành, trình cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế, chính sách đột phá để thực hiện một số chủ trương, đường lối của Đảng trong phạm vi lĩnh vực Công Thương, trong đó trọng tâm là lĩnh vực năng lượng.
Ba là, phấn đấu đến năm 2027, 100% các đơn vị có đủ điều kiện bố trí người làm công tác pháp chế; 100% tổ chức pháp chế các cấp được bố trí đủ nguồn lực, số lượng, chất lượng công chức làm công tác pháp chế ngang tầm nhiệm vụ.
Bốn là, phấn đấu đến năm 2030, 100% cán bộ, công chức làm công tác tham mưu, xây dựng pháp luật được bồi dưỡng, tập huấn, cập nhật toàn diện kiến thức, kỹ năng xây dựng pháp luật, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.
5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm
Để thực hiện hoàn thành các mục tiêu đề ra, Nghị quyết của Đảng ủy Bộ Công Thương xác định 05 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.
Thứ nhất, quán triệt, nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy của cấp ủy, người đứng đầu trong công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật, thể chế; rà soát, nhận diện các khó khăn, vướng mắc, bất cập trong ngành, lĩnh vực phụ trách để kịp thời chỉ đạo tháo gỡ; quán triệt, kịp thời thể chế hóa những quan điểm, chủ trương mới của cấp có thẩm quyền trong hoàn thiện chính sách, pháp luật trong phạm vi quản lý; rà soát, hoàn thiện pháp luật, thể chế trong ngành, lĩnh vực phụ trách để tạo điều kiện khuôn khổ pháp lý thuận lợi cho chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, ứng dụng khoa học, công nghệ, trí tuệ nhân tạo, quản lý bằng dữ liệu; rà soát, đề xuất các biện pháp quản lý nhà nước hiệu quả đồng thời tăng cường phân cấp, phân quyền, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh. Xây dựng văn hóa thượng tôn Hiến pháp, pháp luật tại cơ quan, đơn vị; quán triệt quan điểm “người dân, doanh nghiệp được làm tất cả những gì pháp luật không cấm” và “cán bộ, công chức chỉ được làm những gì pháp luật cho phép”...
Thứ hai, tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; tích cực tham gia thực hiện có trách nhiệm, hiệu quả Định hướng của Chính phủ, Quốc hội về Chương trình lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI; quán triệt và triển khai nghiêm chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về kết quả Đề án "Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới", hướng tới hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật ngành Công Thương đơn giản, tối ưu phục vụ công cuộc phát triển đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, phát triển bứt phá; Quá trình xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật phải được thực hiện nghiêm túc, bài bản từ các hoạt động tổng kết, khảo sát thực tiễn, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, đánh giá tác động chính sách; Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu phục vụ cho công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế khi đủ điều kiện...
Thứ ba, tổ chức việc theo dõi toàn diện việc thi hành pháp luật trong ngành Công Thương; thường xuyên đánh giá hiệu quả, tính khả thi, tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và điều kiện thi hành pháp luật sau ban hành; Tăng cường đối thoại, tiếp nhận, lắng nghe phản ánh, kiến nghị, giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc về pháp lý của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, địa phương; Tăng cường công tác giải thích pháp luật, hướng dẫn áp dụng pháp luật theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Tăng cường ứng dụng các hình thức công nghệ, mạng truyền thông số, mạng xã hội trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật để nâng cao chất lượng, hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật; Triển khai quyết liệt các chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2025 và 2026; Tổ chức triển khai, thực hiện nghiêm túc việc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công Thương trên Hệ thống tiếp nhận phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật đúng yêu cầu, tiến độ, công khai, minh bạch...
Thứ tư, công tác phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật tập trung rà soát, kiện toàn thực chất, toàn diện công tác pháp chế tại Bộ Công Thương với trọng tâm là kiện toàn tổ chức pháp chế các cấp; Đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho công chức làm công tác pháp chế, công chức làm công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật tại Bộ Công Thương;Triển khai thực hiện tích cực và hoàn thành đúng tiến độ, mục đích, yêu cầu của các Đề án trọng điểm của Bộ Công Thương về công tác pháp chế...
Thứ năm, công tác đảm bảo nguồn lực tài chính phục vụ cho xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật triển khai áp dụng kịp thời Nghị quyết số 197/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật để tạo sự thay đổi về chất trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế của ngành Công Thương; xác định đầu tư cho xây dựng pháp luật là đầu tư cho phát triển, đảm bảo kinh phí phục vụ công tác xây dựng thể chế, pháp luật được sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đúng mục đích, đúng quy định của pháp luật...
