Điều lệ Tổ chức và hoạt động của NSMO gồm 11 Chương, 52 Điều, quy định cụ thể quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của cơ quan đại diện chủ sở hữu đối với NSMO; quyền và nghĩa vụ của NSMO; tổ chức quản lý NSMO; người lao động tham gia quản lý NSMO; mối quan hệ của NSMO với các đơn vị trực thuộc; cơ chế tài chính của NSMO; tổ chức lại, đa dạng hóa sở hữu, giải thể và phá sản NSMO; chế độ báo cáo, công khai thông tin; sửa đổi, bổ sung điều lệ tổ chức và hoạt động của NSMO và những vấn đề khác; điều khoản thi hành.
Theo đó, NSMO giữ các chức năng chủ yếu gồm:
- Lập phương thức chỉ huy vận hành hệ thống điện quốc gia với mục tiêu an toàn, ổn định, tin cậy; góp phần đảm bảo mục tiêu cung cấp điện an toàn, ổn định, liên tục và đạt chất lượng cao cho các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng; đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia;
- Đầu tư, quản lý, vận hành, bảo trì và bảo dưỡng hạ tầng hệ thống viễn thông công nghệ thông tin chuyên ngành phục vụ vận hành hệ thống điện, điều hành giao dịch thị trường điện và năng lượng tái tạo;
- Quản lý vận hành, điều hành giao dịch thị trường điện cạnh tranh đảm bảo công bằng, minh bạch; điều phối giao dịch thị trường điện cạnh tranh trên cơ sở phối hợp các bên mua, bán điện; Giám sát và báo cáo thị trường điện cạnh tranh; quản lý và thu thập số liệu đo đếm thị trường điện;
- Thực hiện hoạt động, thương mại, đầu tư, giao dịch với các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài nhằm bảo đảm dịch vụ vận hành hệ thống điện và giao dịch thị trường điện để cung cấp điện cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; thực hiện quản lý dự án, thẩm tra dự án, tư vấn thiết kế điều khiển hệ thống điện và công nghệ thông tin, tư vấn giám sát lắp đặt thiết bị điều khiển - bảo vệ - giám sát hệ thống điện cho nhà máy điện trong giai đoạn chạy thử;
- Trực tiếp kinh doanh vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định của pháp luật, bảo toàn và phát triển vốn Nhà nước đầu tư tại NSMO;
- Thực hiện những công việc, đề án, nghiên cứu khoa học - công nghệ khác được Nhà nước, cơ quan có thẩm quyền, Bộ Công Thương trực tiếp giao; đào tạo phát triển nguồn nhân lực, hợp tác quốc tế phục vụ quản lý vận hành hệ thống điện và thị trường điện;
- Thực hiện những công việc khác được Nhà nước, Bộ Công Thương trực tiếp giao cho NSMO tổ chức thực hiện;
- Xây dựng chiến lược phát triển và tổ chức thực hiện định hướng, kế hoạch phối hợp hoạt động trong NSMO theo quy định của pháp luật và của Điều lệ này.
Vốn điều lệ của NSMO là 776 tỷ đồng, gồm 3 đơn vị trực thuộc: Chi nhánh Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia - Trung tâm điều độ Hệ thống điện miền Bắc (viết tắt A1); Chi nhánh Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia - Trung tâm điều độ Hệ thống điện miền Trung (viết tắt A3); Chi nhánh Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia - Trung tâm điều độ Hệ thống điện miền Nam (viết tắt A2).
NSMO chịu sự quản lý trực tiếp của Bộ Công Thương và chịu sự quản lý, hướng dẫn trực tiếp về nghiệp vụ chuyên ngành vận hành hệ thống điện và thị trường điện của Bộ Công Thương đối với các hoạt động cung cấp dịch vụ điều độ hệ thống điện Quốc gia đảm bảo an toàn, tin cậy, ổn định, chất lượng và kinh tế; điều hành giao dịch thị trường điện công bằng, minh bạch, góp phần đảm bảo mục tiêu cung cấp điện an toàn, ổn định, liên tục cho các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng.
