Đây là điểm đến đầu tiên trong chuyến khảo sát, làm việc với các địa phương biên giới phía Bắc (Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai) của Đoàn công tác Bộ Công Thương về vấn đề này.
1.575 container chờ làm thủ tục xuất khẩu
Theo UBND tỉnh Quảng Ninh, từ ngày 01/8/2021 đến nay, Chính quyền thành phố Đông Hưng, Khu tự trị Dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ở mức độ rất cao. Cụ thể, lực lượng liên ngành cửa khẩu phải ăn ở cách ly trong khu vực của khẩu, lối mở và xét nghiệm định kỳ 03 ngày/01 lần; thời gian làm việc 14 ngày, cách ly tại khách sạn 07 ngày và cách ly tại nhà 07 ngày.
Đồng thời, lái xe trung chuyển xét nghiệm định kỳ 03 ngày/01 lần và từ 01/10/2021 triển khai xét nghiệm 01 lần/ngày; ăn ở trong khu vực cách ly cửa khẩu, cặp chợ, khi về nhà cách ly 21 ngày tự trả phí; toàn bộ lái xe trung chuyển của Việt Nam nhập cảnh sẽ không được rời cabin, trang bị đủ phòng dịch, được xét nghiệm 48-60 giờ/01 lần. Phía bạn cũng tiếp tục duy trì lấy mẫu xét nghiệm đối với hàng hóa chuỗi lạnh (bao gồm thủy sản và hoa quả bảo quản bằng Container lạnh) trước khi quyết định thông quan vào nội địa.
Trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, từ đầu năm 2021 đến nay, phía Trung Quốc đã dừng hoạt động xuất nhập khẩu qua cửa khẩu, lối mở trên địa bàn tỉnh 07 lần (cầu Bắc Luân II: 03 lần; lối mở biên giới km3+4: 04 lần; bình quân mỗi lần trước đây dừng thông quan để vệ sinh, phun khử trùng là 02 ngày. Lần thứ 7 (từ ngày 21/12/2021) đến nay chưa thông quan.
Theo báo cáo, đến 17 giờ ngày 27/12/2021, lượng hàng đã đến cửa khẩu, lối mở biên giới đường bộ, chờ làm thủ tục xuất khẩu trên địa bàn Quảng Ninh là 1.575 container, tập trung chủ yếu tại Thành phố Móng Cái với 1.565 container gồm 1.372 container hàng Việt Nam xuất khẩu, 193 container hàng hoa quả Thái Lan quá cảnh.
Trong đó, tại Cửa khẩu cầu Bắc Luân II có 198 container hoa quả tồn; lối mở Km3+4 Hải Yên 1.367 container. Trong số này, thủy sản là 1.167 container; hàng khô (tinh bột sắn, hạt điều, chè khô) là 31 container; hoa quả Việt Nam xuất khẩu là 169 container.
Cũng theo Báo cáo, từ ngày 21-27/12/2021, hoa quả tồn đã giảm 391 container; trong đó có 362 container doanh nghiệp đưa vào nội địa tiêu thụ và 29 container hoa quả Thái Lan quay lại cửa khẩu Cha Lo (Quảng Bình) để tái xuất; hàng thủy sản cấp đông tăng 107 container (doanh nghiệp đưa hàng ra để xếp vị trí thông quan) do hàng thủy sản cấp đông có thể bảo quản dài ngày.
Về năng lực thông quan, trước ngày 25/11/2021, lượng phương tiện giao nhận tại cửa khẩu cầu Bắc Luân II cơ bản phù hợp với khả năng thông quan và giải phóng hàng hóa; hầu hết hàng hoá không bị lưu bãi, được giải phóng nhanh trong ngày; bình quân đạt 335 xe container có hàng/ngày. Còn tại lối mở biên giới Km3+4 tại phường Hải Yên (cầu phao km3+4), thành phố Móng Cái, trước 25/11/2021, lượng hàng hoá thông quan trung bình ngày đạt 160 conts/ngày tương đương khoảng 3.645 tấn hàng hóa…
Khẩn trương, quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp gỡ khó
Ông Bùi Văn Khắng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết, ngay sau khi nhận được thông báo của các cơ quan chức năng phía Trung Quốc, UBND tỉnh đã vào cuộc quyết liệt, chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương của tỉnh và các lực lượng chức năng tại cửa khẩu kiểm tra thực tế, rà soát, phân loại hàng hóa (đặc biệt là các mặt hàng dễ hư hỏng như hoa quả tươi, hàng đông lạnh), hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện bảo quản hàng hóa; thực hiện phân luồng giao thông, đảm bảo an ninh trật tự tại khu vực cửa khẩu, giảm thiểu hiện tượng ách tắc phương tiện chở hàng hóa xuất nhập khẩu; tích cực hội đàm với chính quyền phía Bạn để sớm khôi phục thông quan, hoạt động xuất nhập khẩu và xuất nhập cảnh.
Cụ thể, kịp thời giải quyết tình trạng ùn ứ hàng hoá tại cửa khẩu như: Bố trí sắp xếp, phân luồng phương tiện vận tải hàng hóa ra vào khu vực cửa khẩu, thực hiện di chuyển, tập kết hàng hóa tại tại khu vực quy định đảm bảo thông thoáng đường vào cửa khẩu; đưa các địa điểm kiểm tra hàng xuất khẩu tại thành phố Móng Cái vào tập kết hàng xuất khẩu; phân luồng địa điểm kiểm tra hàng hóa tại cầu Bắc Luân II chủ yếu phục vụ cho việc tập kết hàng nhập khẩu.
Cùng với đó, khẩn trương phân loại, bố trí kho bãi để bảo quản hàng hóa xuất nhập khẩu tồn đọng trên địa bàn theo quy định và yêu cầu riêng của từng loại mặt hàng, chất lượng hàng hóa (hàng khô, hàng nông lâm thủy hải sản, hàng đông lạnh...). Hiện tại trên địa bàn Móng Cái đã bố trí 03 khu có thể chứa 6.000 phương tiện, 06 kho lạnh có thể chứa khoảng 770 container hàng hóa.
Đặc biệt, vận động doanh nghiệp kinh doanh bãi kiểm hóa ủng hộ, đồng thuận giảm chi phí lưu bãi, lưu xe từ 200.000 đồng/xe/ngày xuống 100.000 đồng/xe/ngày đêm và từ ngày 25/12/2021 tiếp tục giảm 50% và miễn phí tiền lưu bến bãi. Cung cấp đủ các điều kiện thiết yếu phục vụ sinh hoạt cho lái xe ngoài tỉnh, quản lý giá dịch vụ thiết yếu (dịch vụ Ship cơm, nước uống), không để tăng giá và không để lây lan mầm bệnh Covid-19 ra cộng đồng; các doanh nghiệp có kho lạnh, bãi đã miễn phí tiền lưu bến bãi); giảm giá bảo quản hàng thủy sản cấp đông từ 60.000 đồng/tấn/ngày còn 30-35.000 đồng/tấn/ngày.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương của tỉnh tích cực hội đàm, trao đổi thống nhất với cơ quan cùng cấp phía Bạn để cùng thống nhất các phương án trong công tác phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh Covid-19 theo quy định của hai bên; thúc đẩy đề xuất kiến nghị với cơ quan cấp tren sớm khôi phục hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh.
Ngoài ra, khuyến cáo doanh nghiệp đưa hàng hoa quả vào các tỉnh phía trong để tiêu thụ nội địa và có kế hoạch xuất hàng qua các cảng biển nhằm giảm tải cho các cửa khẩu đường bộ; sẵn sàng phương án hỗ trợ doanh nghiệp tiêu hủy hàng hỏng (đối với hàng Thái Lan quá cảnh khi doanh nghiệp đề nghị.
Ông Bùi Văn Khắng chia sẻ, ngay sau khi kết thúc cuộc họp trực tuyến với Phó Thủ tướng Lê Văn Thành ngày 26/12/2021 về tháo gỡ khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các tỉnh biên giới phía Bắc, Quảng Ninh đã chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương tiếp tục trao đổi, hội đàm, có ngay công hàm trao đổi với các cơ quan, chính quyền cùng cấp phía Bạn để thống nhất các giải pháp phòng chống dịch bệnh Covid-19 thời gian tới, thúc đẩy báo cáo cơ quan cấp trên xem xét sớm khôi phục thông quan người và hàng hóa.
Đồng thời, tỉnh cũng khẩn trương nghiên cứu trong tuần này sẽ có Công hàm chính thức gửi Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây đề xuất buổi kết nối điện đàm của Chủ tịch Ủy ban công tác liên hợp 02 địa phương, đề xuất việc thiết lập “vùng đệm an toàn” phòng chống dịch Covid-19 tại khu vực cửa khẩu, lối mở biên giới đáp ứng yêu cầu của các cơ quan, chính quyền địa phương phía Bạn và đảm bảo quy định hiện hành; đề xuất việc hỗ trợ vật tư, y tế phòng chống dịch bệnh cho các địa phương của Quảng Tây và trao đổi các giải pháp để sớm khôi phục hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh.
“Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trực tiếp là Bộ Công Thương đã vào cuộc hết sức kịp thời, chỉ đạo quyết liệt. Điều này thể hiện bằng việc chiều chủ nhật vừa qua, Chính phủ đã chủ trì cuộc họp trực tuyến với các địa phương và Bộ Công Thương, trực tiếp là Thứ trưởng Trần Quốc Khánh đã có báo cáo đầy đủ, sâu sắc, đặc biệt là nhóm giải pháp đề xuất của Bộ Công Thương với Chính phủ” - ông Bùi Văn Khắng nhấn mạnh.
Phát biểu tại cuộc làm việc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết, kể từ đầu tháng 12 tới nay đã phát sinh tình trạng ùn tắc hàng hóa ở khu vực các cửa khẩu biên giới phía Bắc. Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm đến tình hình này nên đã có văn bản chỉ đạo các bộ, ngành, UBND các tỉnh, đặc biệt là các tỉnh biên giới vào cuộc để xử lý tình hình.
Gần đây nhất, chiều ngày 26/12, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã chủ trì cuộc họp trực tuyến với các bộ, ngành, trong đó có Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, các tỉnh biên giới và các tỉnh sản xuất nông sản lớn để bàn các giải pháp giải quyết tình trạng ách tắc hàng hóa tại khu vực các cửa khẩu biên giới phía Bắc.
Tại cuộc họp đó, các Bộ, ngành, địa phương đã có dịp trao đổi, báo cáo với Phó Thủ tướng về tình hình cũng như về các biện pháp mà các Bộ, ngành, các địa phương đã và đang thực hiện để giúp giảm tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc. Sau đó, Phó Thủ tướng Chính phủ đã chính thức có văn bản giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành cũng như các địa phương tiếp tục vào cuộc để xử lý tình hình ùn tắc hàng hóa hiện nay.
“Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng, Bộ Công Thương quyết định cử đoàn công tác để lên làm việc sâu hơn với tỉnh, với những chủ trương mà Phó Thủ tướng đã đề ra cũng như với giải pháp lớn mà Phó Thủ tướng đã giao, chúng ta cần cụ thể hóa để làm sao trong thời gian sớm nhất thực hiện được mục tiêu Phó Thủ tướng đã đặt ra là cố gắng giải tỏa hơn 5.000 container hiện nay đang ách tắc tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc” - Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nêu.
Theo Thứ trưởng, chuyện ách tắc và đóng cửa khẩu gây ra tác động bất lợi không chỉ cho xuất khẩu của Việt Nam mà còn cho xuất khẩu của Trung Quốc, tức là nhập khẩu đầu vào, nguyên liệu của chúng ta cho phục vụ sản xuất trong nước nữa. Chính vì vậy, các giải pháp chúng ta bàn ngày hôm nay cũng có một mối liên kết với các giải pháp mà phía Trung Quốc sẽ thực hiện. Bởi vì chúng tôi tin rằng phía bạn cũng đang chịu thiệt hại to lớn không kém gì chúng ta.
“Bên kia biên giới cũng đang có hàng nghìn container đang tồn ở các khu vực biên giới phía bên nước bạn và họ cũng sẽ sẵn sàng ngồi xuống cùng bàn bạc với chúng ta để tìm giải pháp dung hòa nào đó để làm sao vừa thực hiện công tác phòng, chống dịch một cách an toàn nhất nhưng cũng đồng thời bảo đảm, không gây ra gián đoạn quá mức cần thiết cho hàng hóa xuất nhập khẩu của cả hai bên” - Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho hay
Thông tin từ Tổng Cục Hải Quan , tính đến đến 21/12/2021, vẫn còn hiện tượng ách tắc phương tiện chở hàng hóa XNK mặc dù đã có sự nỗ lực giải quyết của chính quyền thành phố và các lực lượng chức năng, cụ thể:
- Tại khu vực cầu Bắc Luân II và lối mở Cầu phao Km 3+4 thuộc thành phố Móng Cái:
+ Tại cầu Bắc Luân II: còn tồn 346 xe chờ xuất khẩu, giảm 79 xe so với ngày 15/12/2021 (Trong đó: có 276 xe chở hoa quả và 70 xe chở đồ gỗ mỹ nghệ)
+ Khu vực phía cửa khẩu Đông Hưng (Trung Quốc): dự kiến có 289 xe của Việt Nam đã làm thủ tục xuất cảnh sang Đông Hưng - Trung Quốc để nhận hàng chở về Việt Nam (gồm hàng hóa chủ yếu là hàng nguyên liệu phục vụ sản xuất theo loại hình gia công, hàng quá cảnh và có 62 xe hàng hóa nhập kinh doanh tiêu dùng).
+ Tại khu vực Lối mở Cầu phao Km3+4: Trong thời gian qua lưu lượng hàng hóa nông lâm thủy sản không thay đổi, trung bình lượng phương tiện vận tải chở hàng hoá xuất khẩu qua Lối mở cầu phao Km 3+4 là 150 xe/ngày nên hàng hóa vẫn lưu thông ổn định, tuy nhiên lượng hàng hóa tồn đọng còn rất lớn. Đến nay, lượng xe tồn tại Lối mở Cầu phao Km3+4 là 1.188 xe, giảm 169 xe so với ngày 15/12/2021, chủ yếu là hàng thủy hải sản đông lạnh (940 xe), còn lại là hàng nông sản (248 xe).
- Tại khu vực cửa khẩu Hoành Mô, huyện Bình Liêu không có tình trạng hàng hóa tồn đọng, ách tắc tại khu vực cửa khẩu. Lưu lượng hàng hóa nhập khẩu sang Việt Nam đều được các cơ quan chức năng giải quyết thủ tục trong ngày.
Tuy nhiên, trong thời gian gần đây tình trạng phương tiện vận tải hàng hóa từ phía Trung Quốc nhập cảnh vào Việt Nam sau khi giao hàng xong trở về Trung Quốc rất chậm do việc khử khuẩn, khử trùng của Trung Quốc dẫn đến tồn đọng rất nhiều xe, tiềm ẩn nguy cơ va chạm giao thông, gây ách tắc tại khu vực cửa khẩu, làm tăng chi phí cho doanh nghiệp. có nhiều thời điểm bãi tập kết không còn chỗ trống để tiếp nhận thêm phương tiện chở hàng nhập khẩu về làm thủ tục.
Hiện nay, phía Trung Quốc chỉ làm thủ tục nhận được từ 25-30 xe/ngày, trong khi lưu lượng xe tồn đọng hàng ngày là trung bình khoảng 120 xe, có ngày lên tới 150 xe (do nhiều ngày trước tồn đọng dồn lại).
