Bộ Giao thông vận tải cho biết, ô nhiễm môi trường không khí gây ra những tác động trực tiếp tới sức khỏe cộng đồng. Tỷ lệ người dân ở các đô thị lớn mắc các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí chiếm tỷ lệ khá cao, trong đó trẻ em là nhóm đối tượng chịu tác động lớn nhất. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính có khoảng 2/3 trường hợp tử vong và giảm tuổi thọ do ô nhiễm không khí xảy ra ở các nước đang phát triển thuộc châu Á. Ở nước ta, tỷ lệ người mắc bệnh hô hấp ở các đô thị lớn như Hà Nội, Tp.HCM cao hơn các đô thị khác. Ô nhiễm không khí cũng gây ra những thiệt hại về kinh tế do những chi phí bỏ ra để chữa trị bệnh tật và các chi phí gián tiếp do mất ngày công lao động của người bệnh và người chăm sóc.
Tại các đô thị, khí thải từ phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (PTGTCGĐB) đóng góp nhiều nhất trong tổng lượng phát thải gây ô nhiễm môi trường không khí. Theo các báo cáo đánh giá chất lượng không khí, tại hai thành phố lớn là Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh, các chỉ số NOx, CO - là các hợp chất có trong khí thải của PTGTCGĐB - đã vượt mức cho phép từ 1,2 - 1,5 lần, điều này đang gây tác động rất xấu đến sức khỏe người dân.
Ngày 01/9/2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải (TCKT) đối với xe ô tô, xe mô tô hai bánh sản xuất lắp ráp và nhập khẩu (SXLR&NK) mới. Theo đó, ô tô SXLR&NK mới áp dụng TCKT mức Euro 4 từ ngày 01/01/2017 và mức Euro 5 từ 01/01/2022. Tuy nhiên, ô tô tham gia giao thông và xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu vẫn áp dụng các mức TCKT cũ quy định cách đây 12 năm, đến nay đã lạc hậu. Do vậy, cần thiết xây dựng lộ trình nâng cao mức TCKT nhằm đồng bộ với việc kiểm soát khí thải đối với xe ô tô SXLR&NK mới.
Bảo vệ môi trường không khí, bảo vệ sức khỏe người dân
Theo Bộ Giao thông vận tải, việc nâng cao mức TCKT đối với xe ô tô tham gia giao thông, xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu là cần thiết để bảo vệ môi trường không khí, đặc biệt là môi trường không khí đô thị, bảo vệ sức khỏe người dân.
Mức TCKT mới có tính đến các yếu tố như tuổi đời, công nghệ xử lý khí thải của phương tiện và việc thực hiện kiểm soát khí thải trước đó nhằm tạo điều kiện để người sử dụng phương tiện tuân thủ.
Dự thảo đề xuất Lộ trình áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô nhập khẩu đã qua sử dụng như sau: Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức (động cơ sử dụng nhiên liệu xăng, khí dầu mỏ hóa lỏng - LPG, khí tự nhiên nén - CNG và các loại tương tự) áp dụng Mức 4 kể từ ngày 01/01/2020.
Ô tô lắp động cơ cháy do nén (động cơ sử dụng nhiên liệu điêzen và các loại tương tự) áp dụng Mức 3 kể từ ngày 01/01/2020.
Lộ trình áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô tham gia giao thông như sau: Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức và ô tô lắp động cơ cháy do nén (sau đây gọi chung là ô tô) tham gia giao thông sản xuất trước năm 1999 được tiếp tục áp dụng Mức 1.
Ô tô tham gia giao thông sản xuất từ năm 1999 đến hết năm 2008 áp dụng Mức 2 từ ngày 01/01/2021.
Ô tô tham gia giao thông sản xuất sau năm 2008 áp dụng Mức 2 từ ngày 01/01/2020.
