Theo dự thảo Luật Đường bộ, Chính phủ đề xuất thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư theo số km phương tiện chạy trên đường.
Cụ thể, giai đoạn 2021 - 2023, mức phí cao tốc Bắc - Nam trung bình là 1.500 đồng/xe/km; mỗi 2 năm sẽ tăng 200 đồng đến giai đoạn 2030 - 2032; sau đó mỗi 2 năm sẽ tăng 300 đồng lên mức 2.400 đồng giai đoạn 2033 - 2035. Thời gian thu phí các tuyến trên dự kiến trong 5 năm, đến khi có pháp luật về thu phí cao tốc.
Giải pháp thu phí cao tốc này tương thích với các điều ước quốc tế về giao thông đường bộ Việt Nam tham gia.
Theo đánh giá của Bộ Giao thông Vận tải, việc thu phí cao tốc sẽ giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước, nhất là với công trình đường bộ quy mô lớn, tổng mức đầu tư cao. Bên cạnh đó, phương án thu phí cao tốc sẽ thu hút nguồn lực khu vực tư nhân. Đây là một trong những chính sách thu hút đầu tư để đảm bảo mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam có 5.000 km cao tốc.
Bên cạnh đó, người dân, doanh nghiệp sẽ được thụ hưởng dịch vụ chất lượng, tiết kiệm chi phí nhiên liệu, thời gian, tăng hiệu quả kinh doanh.
Nếu không thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông khó tạo đột phá. Người dân, doanh nghiệp không mất phí cao tốc nhưng tăng chi phí nhiên liệu, thời gian, giảm hiệu quả kinh doanh.
Cơ quan soạn thảo ước tính, đến năm 2030, toàn quốc cần 813.000 tỷ đồng đầu tư cao tốc, trong đó đến 2025 cần 393.000 tỷ đồng để hoàn thành 2.000 km và khởi công 925 km. Trong 10 năm tới, ngân sách cần đầu tư 239.000 tỷ đồng xây mới cao tốc, bình quân 24.000 tỷ đồng/năm.
