Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Khampheng Xaysompheang đều bày tỏ sự trân trọng, đánh giá cao quan hệ hợp tác, hữu nghị Việt Nam – Lào nói chung, trong lĩnh vực thương mại nói riêng, đạt được nhiều kết quả thiết thực nhân kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Lào (05/9/1962 - 05/9/2022) và 45 năm ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác giữa Lào và Việt Nam ((18/7/1977 – 18/7/2022). Hai nước có chung đường biên giới dài hơn 2.300km, đi qua địa giới hành chính của 10 tỉnh, thành phố của mỗi bên, là khu vực có tiềm năng phát triển, có vị trí chiến lược trên tuyến Hành lang kinh tế Đông-Tây.
Hội nghị là một trong những bước đi quan trọng để góp phần khai phá tiềm năng đó, theo đúng định hướng đã được đề ra tại Biên bản Thỏa thuận giữa Bộ Chính trị 2 nước ký ngày 09/01/2022 và Thỏa thuận về Kế hoạch hợp tác Việt Nam - Lào ký ngày 10/01/2022.
Theo báo cáo trung tâm do Bộ Công Thương Lào trình bày tại hội nghị, từ Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XI năm 2018 tổ chức tại tỉnh Quảng Bình, Việt Nam đến nay, quan hệ hữu nghị đặc biệt và sự hợp tác toàn diện giữa Lào và Việt Nam ngày càng được củng cố, mở rộng, đi vào thực chất và tiếp tục thu được nhiều kết quả thiết thực.
Từ năm 2018 đến năm 2021, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa song phương Việt Nam - Lào đạt 4,5 tỉ USD. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu từ Lào sang Việt Nam đạt 2,1 tỉ USD và kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Lào đạt 2,4 tỉ USD. Kim ngạch thương mại song phương trung bình đạt hơn 1 tỉ USD/năm, tăng trưởng hơn 10%/năm.
Năm 2019, kim ngạch thương mại song phương đạt 1,1 tỉ USD, tăng 12,6% so với năm 2018. Năm 2020, do sự bùng phát dịch Covid-19, cả hai bên áp dụng các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh cộng với những tác động từ thiên tai đã làm cho kim ngạch thương mại song phương chỉ đạt 1 tỉ USD, giảm 11,5% so với năm 2019.
Đến năm 2021, kim ngạch thương mại song phương đạt 1,37 tỉ USD, tăng 33,32% so với năm 2020, vượt chỉ tiêu hai nước đề ra và trở thành giá trị kim ngạch thương mại song phương lớn nhất trong giai đoạn 10 năm qua. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Lào đạt 594,73 triệu USD, tăng 4,2% và kim ngạch xuất khẩu từ Lào sang Việt Nam đạt 778,3 triệu USD, tăng 69,9%.
Thời gian qua, việc tận dụng ưu đãi từ Hiệp định Thương mại song phương và Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam - Lào đã góp phần thúc đẩy thương mại hàng hóa và dịch vụ. Hàng năm, Bộ Công Thương hai nước ký Biên bản thỏa thuận hợp tác về hỗ trợ phía Lào các gian hàng tại các Hội chợ, triển lãm lớn tại Việt Nam như Vietnamexpo, Foodexpo. Đến nay, Việt Nam có 214 dự án đầu tư sang Lào với tổng vốn đầu tư đăng ký khoảng 5,33 tỷ USD; vốn thực hiện đạt khoảng 2,6 tỷ USD. Việt Nam đứng thứ 3 trong số các nước có hoạt động đầu tư tại Lào (sau Trung Quốc, Thái Lan). Toàn tuyến biên giới Việt Nam - Lào có 09 cửa khẩu quốc tế, 06 cửa khẩu chính, 18 cửa khẩu phụ cùng 27 lối mở và thành lập 09 Khu kinh tế cửa khẩu…
Tuy nhiên, Hội nghị cũng thống nhất một số hạn chế, khó khăn như: Chính sách thu hút đầu tư vào sản xuất, chế biến, cơ sở hạ tầng, giao thông, logistics tại khu vực cửa khẩu chưa hiệu quả. Việc phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là xây dựng các tuyến đường kết nối tới cửa khẩu, tuyến đường liên huyện tại một số khu vực còn chậm và chưa tương xứng với nhau. Hàng hóa sản xuất có quy mô nhỏ, phần lớn là nguyên liệu chưa qua chế biến, chưa áp dụng tiêu chuẩn, truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu, chưa hình thành chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ. Đặc biệt, trong năm 2020 và 2021, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên việc triển khai các chương trình và thỏa thuận giữa hai Bên còn nhiều hạn chế...
Hội nghị đã xác định 7 định hướng hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào trong thời gian tới, tập trung vào các vấn đề rà soát, nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách ưu đãi đột phá, nghiên cứu, sửa đổi bổ sung các văn kiện đã ký kết, đề xuất phương án giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam – Lào; tạo thuận lợi cho hàng hóa của mỗi nước lưu thông; phát triển nguồn nhân lực; phối hợp ngăn chặn, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại…
Hội nghị diễn ra trong không khí thắm tình hữu nghị và sôi nổi, thẳng thắn, có nhiều ý kiến tâm huyết đại diện cho lãnh đạo các địa phương, cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp… chỉ rõ ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp để tăng cường hợp tác thương mại biên giới giữa hai nước.
Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Khampheng Xaysompheang đánh giá cao nội dung và kết quả đạt được, nhiều nội dung đã được rà soát, trao đổi và thống nhất, thể hiện sự quan tâm ủng hộ, hợp tác chặt chẽ, tích cực giữa các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp hai nước.
Bên cạnh những thành tựu đạt được, Hội nghị đã chỉ ra những nguyên nhân, “điểm nghẽn” cần tháo gỡ như về tiềm lực đầu tư, nguồn vốn ngân sách; việc huy động các nguồn vốn và thu hút đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng biên giới; một số cơ chế, chính sách cần được tiếp tục rà soát, sửa đổi.
Trên cơ sở hai bên đưa ra 7 định hướng hợp tác, phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị cần tập trung vào 3 nội dung chính:
Thường xuyên quan tâm làm tốt việc rà soát, xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách về quản lý và phát triển thương mại biên giới cho phù hợp với tình hình thực tế.
Tiếp tục triển khai phổ biến, hướng dẫn tổ chức thực hiện các văn kiện: Hiệp định Thương mại Biên giới Việt Nam - Lào; Hiệp định Thương mại song phương Việt Nam - Lào; Bản Ghi nhớ về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới giữa Chính phủ hai nước.
Tăng cường hơn nữa trong công tác phối hợp hiệu quả ở tất cả các ngành, các cấp, địa phương, doanh nghiệp trên tất cả các lĩnh vực như hai bên đã thống nhất.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Khampheng Xaysompheang nhấn mạnh Bộ Công Thương hai nước sẽ tăng cường hợp tác hiệu quả hơn nữa, hiện thực hóa các chủ trương, hiệp định, chương trình hợp tác đã ký kết; tích cực giải quyết các vướng mắc nhanh chóng nhất thông qua trao đổi, đối thoại, điện đàm, hội đàm trực tuyến.
Kết thúc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Khampheng Xaysompheng đã ký kết Biên bản hợp tác phát triển thương mại biên giới giữa hai nước làm cơ sở để hai bên xây dựng và triển khai nhiệm vụ trong thời gian tới.
Trong khuôn khổ Hội nghị, lãnh đạo Bộ Công Thương Lào và Bộ Công Thương Việt Nam đã công bố quyết định và trao thưởng cho các tập thể, cá nhân, doanh nghiệp hai nước có thành tích xuất sắc trong hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam – Lào giai đoạn 2018-2022.
