Nhận lời mời của Chủ tịch nước Tô Lâm, Tổng thống nước Cộng hòa Dân chủ Timor-Leste José Ramos-Horta đã đến Thủ đô Hà Nội, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam từ ngày 31/7 đến ngày 3/8/2024.
Quan hệ ngoại giao Việt Nam – Timor-Leste
Sáng 1/8, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Tô Lâm đã chủ trì lễ đón chính thức Tổng thống José Ramos-Horta.
Tham dự lễ đón có Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Lê Khánh Hải, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Lê Huy Vịnh, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long, Đại sứ Việt Nam tại Indonesia kiêm nhiệm Timor-Leste Tạ Văn Thông.
Đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ hai của Tổng thống José Ramos-Horta diễn ra sau hơn 14 năm kể từ chuyến thăm Việt Nam đầu tiên vào năm 2010, đồng thời là chuyến thăm thứ tư tới Việt Nam của lãnh đạo cấp cao Timor-Leste.
Kể từ khi Việt Nam và Timor-Leste thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 28/7/2002, quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước đã có những bước tiến đáng kể. Việt Nam và Timor-Leste luôn giữ mối quan hệ gần gũi, luôn ủng hộ lẫn nhau trên trường quốc tế, đặc biệt trong đấu tranh giải phóng dân tộc. Lãnh đạo hai nước luôn duy trì các cuộc tiếp xúc cấp cao.
Về đa phương, hai bên thời gian qua tiếp tục tăng cường hợp tác và phối hợp lập trường tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Việt Nam cùng các nước ASEAN và Ban Thư ký ASEAN luôn hỗ trợ Timor-Leste trong quá trình chuẩn bị và tăng cường năng lực, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy đồng thuận của các thành viên ASEAN để Timor-Leste gia nhập ASEAN.
Hợp tác hướng tới các chuỗi giá trị thương mại toàn cầu
Sau lễ đón, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Tô Lâm đã hội đàm với Tổng thống Timor-Leste Jose Ramos-Horta.
Hai nhà lãnh đạo bày tỏ hài lòng về những bước tiến đáng ghi nhận của quan hệ song phương, hứa hẹn kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước tăng cao hơn so với năm 2023.
Trao đổi về phương hướng hợp tác lớn trong thời gian tới, hai bên nhất trí tăng cường trao đổi, tiếp xúc cấp cao và các cấp; triển khai hiệu quả Hiệp định khung về hợp tác kinh tế và kỹ thuật, thúc đẩy sớm tổ chức cuộc họp đầu tiên của Ủy ban hỗn hợp Việt Nam-Timor-Leste cấp Bộ trưởng Ngoại giao; nghiên cứu, tiến tới thiết lập các cơ chế song phương mới, phù hợp với nhu cầu hợp tác giữa hai nước.
Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định, Việt Nam sẵn sàng tiếp tục cung cấp gạo, góp phần giúp Timor-Leste bảo đảm an ninh lương thực; đề nghị hai bên gia hạn hoặc ký mới Bản ghi nhớ về thương mại gạo; khuyến khích Timor-Leste tăng nhập khẩu các mặt hàng chất lượng cao của Việt Nam, như dệt may, giày dép, đồ uống, thực phẩm sữa, thực phẩm chế biến, nông thuỷ sản...; đề nghị Timor-Leste sớm phê chuẩn Hiệp định Thương mại song phương; tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng kinh doanh, đầu tư tại địa bàn.
Về phía Timor-Leste, Tổng thống Jose Ramos-Horta nhất trí phối hợp chặt chẽ nhằm tạo chuyển biến mới trong hợp tác kinh tế, thương mại đầu tư giữa hai nước; mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực còn nhiều tiềm năng như nông nghiệp, khai thác thủy sản; khai thác chế biến tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, quặng kim loại và kim loại màu....; ủng hộ đề xuất của Việt Nam trong hợp tác, nắm bắt và tận dụng các xu thế mới để phát triển.
Hai bên cũng nhất trí khai thác hiệu quả tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực quan trọng khác, nhất là nông nghiệp, thủy sản, viễn thông, giáo dục, dầu khí, xây dựng hạ tầng, giáo dục, du lịch và giao lưu nhân dân...
Kết thúc hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã chứng kiến lễ ký Hiệp định miễn thị thực song phương cho người mang hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ.
Thị trường Timor-Leste còn nhiều triển vọng đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam như gạo, thực phẩm chế biến, sữa và sản phẩm sữa, giày dép, đồ uống, sản phẩm gia dụng, máy móc thiết bị điện. Những sản phẩm tiềm năng tại Timor-Leste như nhiên liệu (xăng dầu), gỗ nguyên liệu, thủy sản nguyên liệu, khoáng sản, kim loại... cũng rất cần thiết cho các hoạt động kinh tế tại Việt Nam trong những năm tới.
Các mặt hàng xuất khẩu của Timor-Leste khi hợp tác với Việt Nam sẽ là đầu vào quan trọng cho sản xuất hàng hóa, giúp hai nước tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.
Kim ngạch thương mại song phương hai nước chủ yếu về xuất khẩu gạo và hàng dệt may. Năm 2023, xuất khẩu Việt Nam sang Timor-Leste đạt 15,49 triệu USD; nhập khẩu từ Timor-Leste đạt 371.000 USD. Trong 5 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sang Timor-Leste là 6,09 triệu USD, tăng 29,4% so với cùng kỳ năm trước.
Về xuất khẩu gạo, năm 2023, Việt Nam xuất khẩu 15.320 tấn gạo sang Timor Leste, trị giá gần 8,8 triệu USD. Trong 4 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu 3.866 tấn gạo sang nước này, trị giá gần 2,6 triệu USD.
