
Trong bối cảnh ngành lọc hóa dầu đang chịu áp lực lớn từ yêu cầu chuyển đổi năng lượng, tiêu chuẩn nhiên liệu mới, Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp kỹ thuật và sáng kiến nội lực nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm. Với chiến lược lấy đổi mới sáng tạo làm trung tâm, BSR khẳng định vị thế là đơn vị tiên phong trong chuỗi cung ứng năng lượng và sản phẩm hóa dầu của Việt Nam.
Hiện nay, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất do BSR quản lý vận hành là cơ sở lọc hóa dầu đầu tiên và có tầm quy mô tại Việt Nam, đảm bảo cung ứng khoảng 30-35% nhu cầu xăng dầu trong nước. Các sản phẩm chính gồm xăng RON 92/95, dầu DO, dầu FO, LPG, lưu huỳnh và polypropylene (PP), đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành như giao thông, công nghiệp hóa chất, sản xuất bao bì, vật liệu kỹ thuật…
Tuy nhiên, yêu cầu chất lượng sản phẩm đang ngày càng khắt khe. Từ ngày 1/1/2022, lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức EURO 5 đối với xe ô tô mới tại Việt Nam chính thức có hiệu lực. Điều này buộc các nhà máy lọc dầu nội địa phải điều chỉnh chất lượng sản phẩm phù hợp. BSR đã sớm có bước chuẩn bị và triển khai sáng kiến kỹ thuật để đảm bảo đáp ứng.
Một trong những sáng kiến nổi bật là “Tối ưu hóa điều kiện vận hành phân xưởng RFCC”, nhằm nâng cao chỉ số octan trong xăng nền. Qua điều chỉnh các thông số vận hành như nhiệt độ, tỷ lệ hồi lưu xúc tác, áp suất vận hành và phân bố lưu lượng hydrogen, chỉ số RON của xăng nền tăng từ mức 90 lên 92,4, đạt yêu cầu pha chế xăng RON 95-EURO 5 mà không cần bổ sung phụ gia tốn kém.
Giá trị làm lợi trực tiếp: Giảm chi phí nhập phụ gia octane booster tương đương 1,2 triệu USD/năm; tiết kiệm nhiên liệu vận hành và giảm phát thải VOC (hợp chất hữu cơ bay hơi). Tổng lợi ích kinh tế là trên 42 tỷ đồng/năm.
Bên cạnh đó, sáng kiến “Cải tiến xử lý cặn trong hệ thống FCC”, sẽ giúp giảm hàm lượng kim loại nặng (vanadium, nickel) trong sản phẩm dầu FO, từ 70-100 ppm xuống dưới 30 ppm. Điều này giúp sản phẩm dầu FO của BSR đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe của ngành điện lực và xi măng, gia tăng khả năng tiêu thụ nội địa.
Để tự động hoá kiểm soát chất lượng, BSR đã đầu tư hơn 100 tỷ đồng từ 2021 đến nay để nâng cấp hệ thống phòng thí nghiệm và thiết bị phân tích theo chuẩn ISO/IEC 17025:2017. Hệ thống thiết bị phân tích nhanh các chỉ tiêu kỹ thuật như hàm lượng lưu huỳnh, áp suất hơi, điểm chớp cháy, độ ổn định oxy hóa, hàm lượng kim loại… được triển khai tại các điểm quan trọng trong dây chuyền sản xuất.
Ngoài ra, công ty còn ứng dụng mô hình AI và hệ thống cảnh báo sớm (Early Warning System) để giám sát các sai lệch thông số chất lượng sản phẩm theo thời gian thực. Việc tích hợp các công cụ số giúp BSR giảm thời gian phân tích từ 6 - 8 giờ xuống còn 1- 2 giờ, tăng tính phản ứng linh hoạt trong điều chỉnh vận hành.
BSR xác định đổi mới sáng tạo không thể chỉ dựa vào đầu tư thiết bị mà phải xuất phát từ tri thức và kinh nghiệm của đội ngũ kỹ sư, kỹ thuật viên trực tiếp vận hành. Trong giai đoạn 2020 - 2023, công ty ghi nhận hơn 500 sáng kiến, trong đó gần 70% liên quan đến cải tiến chất lượng sản phẩm và tiết kiệm chi phí vận hành.
Một số sáng kiến tiêu biểu khác như: Tối ưu hóa dây chuyền polymer hóa PP, giúp hạt nhựa PP có chỉ tiêu hóa học ổn định hơn, giảm dư lượng xúc tác titan dưới 5 ppm, đạt chuẩn xuất khẩu sang EU và Nhật Bản. Điều chỉnh phối trộn LPG tại phân xưởng CDU-VDU, giúp nâng độ tinh khiết từ 93% lên 97%, mở rộng thị trường khí dân dụng. Áp dụng pha trộn mùa vụ (seasonal blending), giúp xăng ít bị bay hơi tại khu vực có nhiệt độ cao, đảm bảo an toàn lưu trữ và vận chuyển.
Song song với việc nâng cao chất lượng, BSR đẩy mạnh nghiên cứu và thử nghiệm sản phẩm sạch, thân thiện môi trường. Hiện công ty đang hợp tác với Viện Dầu khí Việt Nam trong dự án sản xuất nhiên liệu hàng không Jet A1 đạt tiêu chuẩn ASTM D1655, dự kiến vận hành pilot vào năm 2026.
Đồng thời, trong Đề án nâng cấp, mở rộng Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, BSR dự kiến đầu tư thêm các tổ hợp xử lý hydro (hydrodesulfurization – HDS), nhằm giảm hàm lượng lưu huỳnh trong nhiên liệu xuống <10 ppm, hướng tới xăng dầu tiêu chuẩn EURO 5 và EURO 6. Sản phẩm polypropylene (PP) của BSR hiện đã có mặt tại hơn 20 quốc gia, với lượng xuất khẩu ổn định trên 250.000 tấn/năm. BSR là một trong số ít doanh nghiệp tại Việt Nam đạt chứng nhận REACH (EU), Halal (trung Đông), RoHS (châu Á) cho dòng sản phẩm hóa dầu.
Không những vậy, hiện nay trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ xăng dầu nội địa biến động, BSR đã linh hoạt phân phối sản phẩm xăng, dầu DO và FO sang các thị trường như Myanmar, Philippines và Singapore. Việc đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng quốc tế là chìa khóa giúp công ty thâm nhập các thị trường xuất khẩu tiềm năng trong tương lai.
Với chiến lược lấy chất lượng làm nền tảng, đổi mới sáng tạo làm động lực, Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn đang thể hiện vai trò đầu tàu trong công nghiệp lọc hóa dầu Việt Nam. Những sáng kiến cụ thể, có giá trị làm lợi cao không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn giúp BSR duy trì ổn định sản xuất – kinh doanh trong điều kiện thị trường nhiều biến động.
Định hướng phát triển xanh, bền vững và theo chuẩn quốc tế sẽ là chìa khóa giúp BSR tiếp tục giữ vững vị thế trong chuỗi cung ứng năng lượng quốc gia và vươn ra thị trường khu vực.
Bài và ảnh: Phương Thúy
Thiết kế: Thanh Hải