[eMagazine] Nam Định: Những bước chuyển mạnh mẽ sau 4 năm xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu

Sau 4 năm triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) nâng cao, kiểu mẫu, tỉnh Nam Định đã đạt được nhiều thành tựu vượt bậc, khẳng định vị thế địa phương đi đầu cả nước trong công cuộc hiện đại hóa nông thôn. Những kết quả quan trọng đạt được trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu thời gian qua là tiền đề, nền tảng vững chắc để nông thôn Nam Định vươn mình phát triển bền vững, giàu đẹp, văn minh.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Nam Định khóa XX đã xác định xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, liên tục và “không có điểm dừng”. Mục tiêu cụ thể đặt ra đến năm 2025 là: 50% số xã, thị trấn đạt chuẩn NTM nâng cao, 25% đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, và 50% số huyện đạt chuẩn NTM nâng cao.

Thực tế, kết quả đạt được đến năm 2024 đã vượt xa các chỉ tiêu trên: toàn tỉnh có 143/146 xã (98%) đạt chuẩn NTM nâng cao, vượt 48% so với mục tiêu Nghị quyết Đảng bộ tỉnh; 54/146 xã (37%) đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, vượt 12% so với mục tiêu Nghị quyết Đảng bộ tỉnh; 9/15 thị trấn (60%) đạt chuẩn đô thị văn minh.

Về cấp huyện, Giao Thủy là 1 trong 10 huyện đầu tiên trong cả nước được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2023; Trực Ninh và Xuân Trường đạt chuẩn năm 2024; Nam Trực đang hoàn thiện tiêu chí và hồ sơ đề nghị công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao.

Tỉnh cũng triển khai các mô hình điểm hiệu quả như huyện Hải Hậu với Đề án huyện NTM kiểu mẫu “Sáng - xanh - sạch - đẹp để phát triển bền vững” giai đoạn 2019–2025. Đến nay, huyện này đã đạt 11/14 chỉ tiêu trong bộ tiêu chí thí điểm.

Một trong những đột phá lớn của chương trình NTM nâng cao tại Nam Định là quy hoạch đồng bộ và đầu tư bài bản về kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Các xã đã xây dựng quy hoạch chung trên nền tảng kế thừa từ quy hoạch xây dựng nông thôn mới trước đó, đồng thời đáp ứng các yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về NTM nâng cao, kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025. Tỉnh đã phê duyệt ba đồ án quy hoạch vùng liên huyện đến năm 2030 tầm nhìn đến 2050, hai đồ án điều chỉnh quy hoạch vùng huyện và nhiều đồ án quy hoạch phân khu.

Hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện nông thôn, trường học, cơ sở y tế đều được nâng cấp đồng bộ, hiện đại, bảo đảm yêu cầu kết nối vùng và khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu. 100% hộ nông thôn được sử dụng điện ổn định; trường học được đầu tư xây dựng theo chuẩn quốc gia, đảm bảo điều kiện xanh – sạch – đẹp – an toàn.

Cơ cấu kinh tế nông thôn chuyển dịch rõ rệt theo hướng công nghiệp – dịch vụ, giảm tỷ trọng nông nghiệp. Nhờ đó, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng mạnh, từ 52 triệu đồng năm 2021 lên trên 75 triệu đồng/người/năm vào năm 2024.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) cũng ghi nhận bước tiến nổi bật, với 534 sản phẩm được xếp hạng từ 3 sao trở lên, trong đó có một sản phẩm 5 sao cấp quốc gia (Ecohost Hải Hậu), ba sản phẩm tiềm năng 5 sao và 65 sản phẩm 4 sao. Đóng góp cho thành công này là sự nỗ lực của 272 chủ thể OCOP, gồm 61 hợp tác xã, 65 doanh nghiệp và 146 hộ kinh doanh.

Cảnh quan nông thôn tiếp tục được cải thiện theo hướng “xanh – sạch – đẹp”. Tỉnh phát động phong trào “Nhà sạch, vườn xanh, đường, sông không rác”, đến nay đã hình thành 2.605 tuyến đường hoa với tổng chiều dài lên tới 2.775 km, tạo nên diện mạo nông thôn khang trang, văn minh.

Không chỉ chú trọng kinh tế và hạ tầng, chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại Nam Định còn đặt trọng tâm vào phát triển toàn diện các lĩnh vực xã hội. Công tác giáo dục được quan tâm đầu tư cả về quy mô và chất lượng. Toàn tỉnh có 20/54 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu nổi trội về lĩnh vực giáo dục. Cơ sở vật chất trường học tiếp tục được nâng cấp, chất lượng đội ngũ giáo viên và quản lý được cải thiện rõ rệt.

Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao phát triển mạnh tại các địa phương, đặc biệt là sự sôi nổi của các câu lạc bộ dân vũ, thể thao quần chúng. Hiện có 8 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu nổi bật về lĩnh vực văn hóa.

Về y tế, các trạm y tế xã được đầu tư đồng bộ về trang thiết bị, nhân lực, đảm bảo chăm sóc sức khỏe người dân. Công tác phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là COVID-19, được triển khai hiệu quả trong thời gian qua.

Tỷ lệ nghèo đa chiều trên địa bàn tỉnh giảm còn 3,29% vào năm 2024 (trong đó tỷ lệ hộ nghèo là 0,95%, hộ cận nghèo 2,34%), giảm 0,56% so với năm 2023. Đây là kết quả của việc lồng ghép các chương trình an sinh, tín dụng chính sách và hỗ trợ sinh kế bền vững.

Công tác bảo đảm quốc phòng - an ninh cũng đạt kết quả tích cực. Phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” được triển khai sâu rộng với 65 mô hình an ninh cộng đồng; 152/161 xã, thị trấn (94,4%) triển khai mô hình “Camera an ninh”, lắp đặt trên 3.800 mắt camera giám sát. Nhờ đó, đã kịp thời phát hiện và xử lý 980 vụ việc liên quan đến an ninh trật tự.

Phong trào thi đua “chung sức xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu” lan tỏa mạnh mẽ trong toàn tỉnh, với sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Cựu chiến binh, lực lượng quân đội… Mỗi tổ chức có cách làm riêng, mô hình riêng, góp phần nhân rộng hiệu quả chương trình.

Với những kết quả ấn tượng đã đạt được sau 4 năm, chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu tại Nam Định đã khẳng định vai trò là động lực chủ lực trong phát triển nông thôn hiện đại. Những kết quả không chỉ vượt chỉ tiêu mà còn tạo nên mô hình kiểu mẫu để nhiều tỉnh, thành học tập, nhân rộng.

Tỉnh cũng kỳ vọng sẽ có 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Trong đó: Hải Hậu là một trong bốn huyện được Trung ương chọn lập Đề án xây dựng thí điểm mô hình huyện Hải Hậu nông thôn mới kiểu mẫu “Sáng - xanh - sạch - đẹp để phát triển bền vững” giai đoạn 2019 - 2025. Nội dung chính của Đề án gồm 3 nhóm tiêu chí với 14 chỉ tiêu, đến nay có 11/14 chỉ tiêu đánh giá đạt.

Giao Thuỷ sau khi được công nhận huyện đạt chuẩn NTM nâng cao, UBND tỉnh đã có Quyết định số 1996/QĐ-UBND, ngày 24/9/2024, phê duyệt Kế hoạch xây dựng huyện Giao Thuỷ đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024 nổi trội lĩnh vực Giáo dục; đến nay đã có 03/04 nội dung đánh giá đạt theo quy định.

Tuy nhiên, theo Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 7/4/2025 của Chính phủ và Kế hoạch số 60/KH-UBND ngày 06/4/2025 của UBND tỉnh Nam Định về xây dựng chính quyền địa phương 02 cấp. Vì vậy, đối với huyện Hải Hậu đang khẩn trương hoàn thành các công trình nước sạch đảm bảo tiêu chí theo quy định, các tiêu chí còn lại trong giai đoạn tới được giao về các xã sau sắp xếp sáp nhập để duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí; huyện Giao Thủy đề nghị điều chỉnh kế hoạch xây dựng huyện NTM kiểu mẫu lĩnh vực giáo dục bằng các mô hình chuyển đổi số lĩnh vực Giáo dục tại các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Giao Thuỷ và đã được UBND tỉnh phê duyệt và đang triển khai thực hiện.

Để đạt mục tiêu đó, Nam Định tiếp tục bám sát chỉ đạo của Trung ương, đẩy mạnh đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực điều hành ở cơ sở, đồng thời xây dựng cơ chế hỗ trợ phù hợp, tạo động lực cho các xã, huyện phấn đấu.

Với nền tảng vững chắc đã được xây dựng, tỉnh Nam Định hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng vào mục tiêu trở thành địa phương kiểu mẫu về nông thôn hiện đại – văn minh – sinh thái, đúng như tinh thần mà lãnh đạo tỉnh đã xác định: “NTM nâng cao, kiểu mẫu – chặng đường không có điểm dừng”.