Huế bật sáng nông thôn mới: Bứt phá từ hạ tầng, OCOP đến chuyển đổi số

Những năm qua, diện mạo nông thôn thành phố Huế đã thay đổi mạnh mẽ. Hàng trăm công trình hạ tầng được đầu tư đồng bộ, khang trang từ nguồn vốn hơn 20.800 tỷ đồng huy động trong giai đoạn 2021–2025. Hệ thống đường giao thông nông thôn, thủy lợi, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa và công trình môi trường được hoàn thiện, giúp đời sống người dân được nâng cao rõ rệt.

Chỉ tính riêng năm 2025, thành phố đã đầu tư gần 95 tỷ đồng cho 22 công trình trọng điểm, trong đó tập trung vào giao thông và cơ sở văn hóa – xã hội. Đến nay, 100% xã đã có đường giao thông được cứng hóa; mạng lưới điện, nước sạch, y tế, giáo dục đều đạt chuẩn, góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới.

Không chỉ dừng lại ở việc đầu tư, Huế còn là điểm sáng trong cách làm linh hoạt khi huy động và lồng ghép nhiều nguồn vốn khác nhau như từ ngân sách Trung ương, địa phương, vốn tín dụng, doanh nghiệp và đóng góp của người dân. Nhiều công trình được thực hiện theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, tạo hiệu ứng lan tỏa và tinh thần chủ động tại cơ sở.

Ông Lê Thành Nam - Phó Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới thành phố Huế cho biết, các dự án đầu tư thời gian qua đều được lựa chọn kỹ lưỡng, xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dân.

“Hạ tầng đồng bộ không chỉ tạo nên diện mạo mới cho nông thôn, mà còn là nền tảng để phát triển sản xuất, du lịch cộng đồng, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Chính sự đồng thuận và chung sức của cộng đồng là yếu tố quyết định để Huế đạt được thành quả như hôm nay,” ông Nam nhấn mạnh.

Cùng với hạ tầng, phát triển sản xuất và nâng cao thu nhập là điểm nhấn quan trọng của Chương trình nông thôn mới Huế giai đoạn 2021–2025. Nhiều mô hình kinh tế đã hình thành và phát huy hiệu quả, từ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, chế biến nông sản, phát triển làng nghề đến thương mại dịch vụ nông thôn.

Một trong những thành tựu nổi bật là Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Đến nay, Huế có 115 sản phẩm: có 01 sản phẩm OCOP 5 sao (0,9%); 19 sản phẩm OCOP 4 sao (16,5%); và 95 sản phẩm OCOP 3 sao (82,6%). Thành phố cũng là địa phương duy nhất của khu vực miền Trung có sản phẩm ẩm thực đạt danh hiệu cao nhất của chương trình quốc gia.

Sản phẩm “Gia vị hoàn chỉnh – Bún bò Huế” của Công ty TNHH YesHue Việt Nam được vinh danh OCOP 5 sao năm 2024, mở ra hướng đi mới cho ngành công nghiệp chế biến ẩm thực của địa phương. Đây không chỉ là sản phẩm mang lại giá trị kinh tế mà còn là cầu nối lan tỏa văn hóa ẩm thực Huế ra cả nước và quốc tế.

Bà Lê Thị Kim Hằng - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại YesHue chia sẻ: “Nhờ sự hỗ trợ của chương trình OCOP, doanh nghiệp chúng tôi có điều kiện đầu tư dây chuyền sản xuất, hoàn thiện bao bì, mở rộng thị trường. Bún bò Huế là niềm tự hào của người dân cố đô, và chúng tôi mong muốn mang hương vị ấy đến với nhiều khách hàng hơn, không chỉ trong nước mà cả ở nước ngoài.”

Cùng với YesHue, nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã khác cũng đang góp phần làm thay đổi diện mạo kinh tế nông thôn. Các sản phẩm đặc trưng như Nón cỏ bàng của Công ty Maries, Trà atiso đỏ của Công ty Hichagol, hay sản phẩm thủ công của HTX Bao La, HTX Quảng Thọ II đều được nâng cấp chất lượng, mở rộng quy mô sản xuất, từng bước hình thành chuỗi giá trị bền vững.

Theo ông Lê Thành Nam, sự thay đổi này phản ánh đúng xu hướng chuyển dịch của nông nghiệp Huế, từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa, có liên kết, có thương hiệu, gắn với lợi thế vùng, bản sắc văn hóa và tiềm năng du lịch của mảnh đất cố đô. “Đó là bước tiến quan trọng giúp kinh tế nông thôn Huế phát triển thực chất, ổn định và bền vững,” ông nói.

Không chỉ phát triển kinh tế, Huế còn là địa phương tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ số vào quản lý và điều hành nông thôn mới. Mô hình “xã thông minh” được triển khai thí điểm tại xã Quảng Thọ với trung tâm điều hành, hệ thống camera giám sát, trạm đo mực nước tự động, hội họp trực tuyến, hợp tác xã số và sàn thương mại điện tử. Mô hình này đang được nhân rộng tại xã Vinh Hưng, hướng tới mục tiêu mỗi xã đều có nền tảng công nghệ phục vụ quản lý và sản xuất.

Song song với chuyển đổi số, Huế chú trọng phát triển nông thôn xanh, sạch và đáng sống. Phong trào “Ngày Chủ nhật xanh” được duy trì thường xuyên, lan tỏa đến từng thôn, xóm, tạo nên nét đẹp văn hóa trong cộng đồng. Các mô hình “Tuyến đường sáng – xanh – sạch – đẹp”, “Thôn không rác”, “Khu dân cư kiểu mẫu” được nhân rộng, góp phần hình thành môi trường sống an toàn, thân thiện.

Công tác y tế, giáo dục và an sinh xã hội cũng đạt kết quả tích cực. Đến đầu năm 2025, 76 trong tổng số 78 xã của thành phố đạt tiêu chí y tế, hồ sơ sức khỏe điện tử được triển khai đồng bộ; 100% xã có trường học đạt chuẩn quốc gia, cơ sở vật chất văn hóa được đầu tư khang trang, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cộng đồng.

Ông Lê Thành Nam cho rằng chuyển đổi số và bảo vệ môi trường là hai yếu tố then chốt để Huế hướng tới mô hình nông thôn mới kiểu mẫu: “Khi chính quyền, doanh nghiệp và người dân cùng chung tay, công cuộc xây dựng nông thôn mới không chỉ dừng ở việc đạt chuẩn, mà còn hướng đến phát triển thông minh, hài hòa với môi trường và giàu bản sắc văn hóa.”

Tính đến tháng 6/2025, thành phố Huế đã có 64 trong 78 xã đạt chuẩn nông thôn mới, cơ bản đạt kế hoạch đặt ra. Nhiều địa phương đang tiếp tục phấn đấu đạt chuẩn nâng cao và kiểu mẫu, với mục tiêu xây dựng nông thôn “xanh – văn minh – hiện đại”.

Từ kết quả đạt được, Huế đặt mục tiêu trong giai đoạn 2026–2030 sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng các tiêu chí, chú trọng tiêu chí thu nhập, môi trường, an toàn thực phẩm và chuyển đổi số. Cùng với đó là việc bảo tồn giá trị văn hóa, cảnh quan làng quê, tạo sức hấp dẫn cho phát triển du lịch cộng đồng và kinh tế xanh.

Ông Lê Thành Nam nhấn mạnh: “Thành công của Huế không chỉ thể hiện ở số lượng xã đạt chuẩn, mà quan trọng hơn là sự thay đổi trong tư duy, nếp sống và ý thức của người dân. Khi cộng đồng tự giác gìn giữ và phát huy thành quả, đó mới là nền tảng vững chắc nhất cho nông thôn mới bền vững.”